Kurier Szafarski

Richard Strauss - poemat symfoniczny "Tako Rzecze Zaratustra": http://www.youtube.com/watch?v=dIPD1WoLheY CzĂŞsto sÂłucham od czasu gdy przeczytaÂłem dokÂładny opis tego dzieÂła inspirowanego filozofiÂą Nietzschego. Jest to muzyka intelektualna, pobudzajÂąca do myÂślenia, refleksji - trudna do odbioru i wykonania ale jakÂże wspaniaÂła...

No wreszcie mamy topic o postchopinowskich maestrach. ÂŚwietnie Bodku!

Zaratustra Straussa zawsze by³a dla mnie egzemplifikacj¹ stwierdzenia: zanim kie³kuje myœl w g³owach w³adców œwiata - najpierw rodzi siê w dzie³ach kompozytorów. Oni antycypuj¹ "historiê". To dzie³o jest dla mnie dramatycznym hejna³em i zapowiedzi¹ XX wiecznych hekatomb i po¿óg. Najbardziej emocjonalnie doœwiadczam wstêpu do dziela. Potem jest ju¿ tylko mroczna dusza pogr¹¿aj¹ca siê w czeluœÌ...

Wreszcie jest i topic gdzie znajdzie siĂŞ sÂłuszne miejsce dla Szymanowskiego :)

Kocham jego muzykê, choÌ wiem, ¿e w przeciwieùstwie do Chopina ma znacznie mniejsz¹ iloœÌ wielbicieli. Nawet mój œp. dziadek (absolwent m.in. konserwatorium) twierdzi³, ¿e jest ma³owartoœciowa. Ale wtedy, by³a to czêsto spotykana opinia. Na przyk³ad Prokofiew o Szymanowskim wyrazi³ siê lapidarnie i jak¿e znamiennie: to nie rzeczownik - to przymiotnik.
Muzyka Szymanowskiego, rzeczywiÂście, na ogĂłl nie jest Âłatwa w odbiorze. Nawet dziÂś. Ale sÂą utwory, ktĂłre nie mogÂą siĂŞ Wam nie spodobaĂŚ. BĂŞde je stopniowo podrzucaÂł.
Na poczÂątku przepiĂŞkne preludium nr 7 z op. 1.
Preludiami Szymanowski w sposĂłb bezpoÂśredni staraÂł siĂŞ nawiÂązaĂŚ do spuÂścizny Chopina i  przej¹Ì po nim paÂłeczkĂŞ. PóŸniej juÂż literalnie nawiÂązaÂł do niej swoimi mazurkami.
W tym utworze jest dla mnie tyle mistycznego, piêkna i si³y, ¿e mog³oby byÌ parafraz¹ ca³ej twórczoœci mistrza Karola. Jest i ponadto, dla mnie, niezwykle przejmuj¹cym a nawet przepojonym ...erotyczn¹ si³¹ talizmanem.

http://www.youtube.com/watch?v=EUBVC44HxHA

Po misterialnym preludium Szymanowskiego - czas na absolutny hit. Ten utwĂłr miaÂł w swoim Âżelaznym repertuarze kaÂżdy pianista okresu miĂŞdzywojennego: etiuda b-moll op. 4 nr 3.
Tu w doœÌ stonowanym wykonaniu Ma³cuzyùskiego

http://www.youtube.com/watch?v=4pXG-R4Gltc

i w bardziej emocjonalnym wykonaniu amerykaĂąskiej pianistki

http://www.youtube.com/watch?v=hKGciyPzK2A

Bardzo sie ciesze z tego wÂątku. Ja wÂłasnie jestem z tych dla ktĂłrych muzyka Szymanowskiego
zawsze byÂła trudna.Tak Âże podrzucaj Janusz utwory bo chciaÂłabym sie do niej przekonaĂŚ.
No super. Jakbys jeszcze trochĂŞ uÂłatwiÂł komentarzami...

Trochê inaczej odbieram Zaratustrê - jako portret psychologiczny cz³owieka. Najpierw pojawia siê temat natury - jakby pocz¹tek ¿ycia (wschód s³oùca) nastêpnie pojawiaj¹ siê tematy obrazuj¹ce ró¿ne stany ludzkiego ¿ycia. Najpierw w cz.2 o zaœwiatach niesamowity tajemniczy temat ducha, potem przejmuj¹cy i piêkny temat wiary. Po zadumie w cz.3 (o wielkiej têsknocie) jest cz.4 o radoœciach i namiêtnoœciach w ¿yciu cz³owieka. Ekspozycjê koùczy (tak jak w ¿yciu) temat œmierci - cz.5 pieœù grobu. W przetworzeniu cz.6 i 7 s³ychaÌ walkê wewnêtrzn¹ cz³owieka - jego zdrowia psychicznego i fizycznego w ¿yciu. Oparty na temacie natury motyw wiedzy "wêdruje" chromatycznie do góry i nie pozwala bohaterowi na poddanie siê chorobie - "odjechaniu" w inny wymiar. Zaratustra zostaje uzdrowiony (cz.7) i nastêpnie oddaje siê przyjemnoœciom ¿ycia - rzuca siê w wir orgiastycznego walca (cz.8). Ale radoœÌ nie trwa wiecznie (memento mori) - pojawia siê temat nocnego wêdrowca cz.9 - wieczna jest przyroda (powracaj¹cy motyw natury koùczy dzie³o). Nie szuka³ bym w tym poemacie jakiœ powi¹zaù z nazizmem bo robi siê w ten sposób krzywdê tej wspania³ej i g³êbokiej w wyrazie muzyce...

Preludium Szymanowskiego zaproponowane przez Janusza przepiĂŞkne :) tak jak piĂŞkne sÂą nasze Tatry widoczne w tle. WczeÂśniej teÂż muzyka K. Sz. wydawaÂła mi siĂŞ trudna w odbiorze i do odtwarzania (harmonia - trochĂŞ dysonansĂłw). W porĂłwnaniu ze wspó³czesnymi "nowatorskimi" kompozytorami  ;)- teraz to dla mnie prawie romantyk (impresjonista) i coraz czĂŞÂściej wsÂłuchujĂŞ siĂŞ w Jego muzykĂŞ. Poza tym teÂż uwielbiam wysokie gĂłry - Tatry "zÂłaziÂłem" niemal caÂłe z 10 lat temu - juÂż zaczynam za nimi tĂŞskniĂŚ...jakby ktoÂś chciaÂł zamieniĂŚ gĂłry na morze to ja chĂŞtnie... ;) 

Piekna analiza Zaratustry Bodek, przesÂłucham dziÂś ten poemat pod Twoim kontem.Dzieki.
Na Szymanowskim sie nie znam jak juz pisaÂłam, ale posÂłuchajcie czĂŞÂści cudownego
utworu takÂże miÂłoÂśnika gĂłr MieczysÂława KarÂłowicza, walc z Serenady(czas przygotowywaĂŚ siĂŞ do
karnawaÂłu)

http://www.youtube.com/watch?v=38X7TsBlWRQ

Biedny Kar³owicz... by³ nasz¹ narodow¹ najwiêksz¹ nadziej¹ muzyczn¹ prze³omu stuleci. Zgin¹³ tragicznie pod lawin¹ w Tatrach w wieku trzydziestu kilku lat.
Zanim podrzucĂŞ Wam moje ulubione jego pereÂłki zachecam do obejrzxenia krĂłkiego filmu z TVP Kultura:

http://www.youtube.com/watch?v=TwnDlGIQDAg

Bodku, poniewaÂż wspĂłlnie uwielbiamy Tatry, a i wiem, ze nie my tutaj jedni  :) ;) ruszmy w ich majestat ostatnim szlakiem KarÂłowicza

http://www.youtube.com/watch?v=5weYHnGFasY

Po tych eskapadach, pora na kawaÂłek piĂŞknej muzy KarÂłowicza: sztandarowe dzieÂło koncert skrzypcowy A-dur (nb. bardzo czĂŞsto grywany w finaÂłach Konkursu Wieniawskiego i innych prestiÂżowych). SkomponowaÂł go, podobnie jak Chopin swoje koncerty, tuz po ukoĂączeniu studiĂłw w Warszawie.

http://www.youtube.com/watch?v=_O7xSg-AOhk&feature=related

Dziêki Januszku!! £za mi siê w oku zakrêci³a. Znam ten kamieù nagrobny - zawsze jak podchodzi³em do Czarnego Stawu pochyla³em siê nad tym miejscem. Chyba jest to jedyny kompozytor, który zgin¹³ w takich okolicznoœciach. Ju¿ chcia³em zaproponowaÌ wypad na narty w tamte rejony - ale nie wiem czy w naszym przypadku by³oby to za du¿e wyzwanie losu... ;) Muzyka Kar³owicza i Szymanowskiego niew¹tpliwie oddaje piêkno naszych gór...

 :)Januszu sprawiÂłeÂś mi podwĂłjnÂą radoœÌ tym koncertem skrzypcowym. To mĂłj ulubiony koncert, a jeszcze w jakim wykonaniu: orkiestra pod dyr. J. Maksymiuka i .....Koszalinianka!! Agata Szymczewska. Niedawno byÂłem na jej koncercie w Koszalinie. Konferansjer podkreÂśliÂł, Âże gra na przyznanym jej na rok przez FilharmoniĂŞ BerliĂąskÂą Stradivariusie. DziwiÂłem siĂŞ, Âże tak gÂłoÂśno mĂłwi o takich rzeczach i obawiaÂłem siĂŞ o spokĂłj artystki...Agata choĂŚ to wÂątÂła kobietka dzielnie udÂźwignĂŞÂła Ten instrument i graÂła niesamowicie piĂŞknym brzmieniem...a ja denerwowaÂłem siĂŞ zamiast niej ;)

ojej! mogĂŞ Ci tylko szczerze pozazdroÂściĂŚ. Nigdy w Âżyciu nie sÂłyszaÂłem na Âżywo stradivariusa!!

Bardzo lubiĂŞ KarÂłowicza, a zwÂłaszcza jego SerenadĂŞ (bardzo dÂługo nie wiedziaÂłam co to za utwĂłr!). MuszĂŞ przyznaĂŚ, Âże sÂłuchajÂąc kompozycji Twojego Januszu syna, miaÂłam ogromne wraÂżenie, Âże gdzieÂś blisko unosi siĂŞ duch KarÂłowicza. :)

Ja s³ysza³em Stradiwariusa drugi raz. Za pierwszym razem gra³ dawno temu K. A. Kulka. Ciekawe by³oby zestawienie tych koncertów - bo Kulka to doœÌ postawny mê¿czyzna - Agata na pewno nie gra³a Takim Forte - za to chyba uzyskiwa³a delikatne i dŸwiêczne pianissimo (o ile pamiêtam). Niesamowite, ¿e pomimo rozwoju techniki, wiedzy nie udaje siê zrobiÌ podobnych instrumentów. Pozdrawiam :)

Tak dla poprawienia humoru moje ulubione balety ;)
http://www.youtube.com/watch?v=FY4Y1gTO9HE&feature=related

Kto wie, Ewo? MoÂże caÂłkiem trafiÂłaÂś w dziesiÂątkĂŞ? Wprawdzie ja zwykle doszukiwaÂłem siĂŞ w Rapsodii TatrzaĂąskiej pierwiastkĂłw Kilara, ale Twoje skojarzenie jest caÂłkiem ciekawe. MuszĂŞ pod tym katem jeszcze sobie posÂłuchaĂŚ.
ps
kiedyÂś, oczywiÂście, pytaÂłem MichaÂła o ÂźrĂłdÂło inspiracji - ale nie potrafiÂł wskazaĂŚ...

Bo teÂż nie podejrzewam i nie mĂłwiÂłam tu o inspiracji, raczej o podobnym nastroju, klimacie... ja w kaÂżdym razie tak sÂłyszĂŞ i czujĂŞ. :)

Wracam do Szymanowskiego…
W jego ¿yciu muzycznym by³y 3 podstawowe okresy: fascynacja neoromantyzmem (z tego okresu pochodzi³y oba moje poprzednie linki), inspiracja twórczoœci¹ francuskich impresjonistów i folklorem pó³nocno-afrykaùskim, wreszcie - powrót do polskich Ÿróde³: folklor kurpiowski i góralski (balet Harnasie, liczne mazurk, pieœni).
Z tego okresu pochodzi Czwarta Symfonia KoncertujÂąca (koncertujÂąca: bo z wyodrĂŞbnionÂą partiÂą fortepianu).
ChciaÂłbym zainteresowaĂŚ Was przynajmniej kawaÂłkiem tej symfonii, fragmentem wartym wysÂłuchania, bo kiedyÂś jej kanwa stanowiÂła motyw sygnaÂłu Polskiego Radia IV
poza tym, od od 0:15 do 4:00 to wg mnie najbardziej charakterystyczne klimaty symfoniki Szymanowskiego

http://www.youtube.com/watch?v=ruVrBzML72E&feature=related

TwórczoœÌ Szymanowskiego, moim zdaniem, nie jest ³atw¹ materi¹ do popularyzowania poprzez NET. Gêsta tkanka brzmieniowa i charakterystyczna dla XX wiecznych kompozycji tendencja do wik³ania linii melodycznych w bogato rozbudowan¹ tkankê harmonii sprawia, ¿e jej percepcja najlepiej sprawdza siê na ¿ywo, w salach koncertowych.
Z drugiej strony - jest to muzyka silnie programowa. Dla jej promowania znakomicie wiĂŞc pomocne byÂłyby atrakcyjne materiaÂły wizualne, ktĂłrych klimat wpisywaÂłby siĂŞ w zamysÂł autora. I tu natrafiam na barierĂŞ zasobĂłw sieci. SÂą po prostu skromne.
 JeÂśli jednak ktoÂś wyznaje dewizĂŞ: muzyka ma broniĂŚ siĂŞ sama – mam dla niego przepiĂŞkne wykonanie jednego z najsÂłynniejszych utworĂłw skrzypcowych Szymanowskiego „ÂŹrĂłdÂła Aretuzy” z cyklu trzech poematĂłw zatytuÂłowanych "Mity op. 30". DzieÂło to powstaÂło wiosnÂą 1915 roku. Kompozytor zadedykowaÂł go Zofii KochaĂąskiej, Âżonie wybitnego skrzypka PawÂła KochaĂąskiego, chociaÂż poczÂątkowo poÂświĂŞcona jej miaÂła byĂŚ jedynie pierwsza czêœÌ "ÂŹrĂłdÂło Aretuzy" (pierwotnie nazwana "La source enchantĂŠe" ["Zaczarowane ÂźrĂłdÂło"]), natomiast drugÂą - "Narcyz" - zamierzaÂł Szymanowski dedykowaĂŚ lordowi Alingtonowi, a trzeciÂą - "Driady i Pan" - Lady Dean Paul czyli kompozytorce Irenie Wieniawskiej, cĂłrce Henryka (tworzÂącej pod pseudonimem "Poldowski").

Tytu³y trzech miniatur cyklu - podobnie, jak napisanych w tym samym czasie fortepianowych "Metop op. 29" - zaczerpn¹³ Szymanowski z greckiej mitologii. Uchwyceniu nastroju fantastycznych obrazów - uciekaj¹cej przed Alfejosem nimfy Aretuzy, zamienionej w Ÿród³o, zakochanego we w³asnym odbiciu w wodzie Narcyza, przemienionego w kwiat oraz roztaùczonych driad z bo¿kiem Panem graj¹cym na fletni - s³u¿y nie tylko wymyœlna, miejscami niezwykle skomplikowana harmonika (nawet ÌwierÌtony w III czêœci), ale tak¿e bogactwo œrodków artykulacyjnych w partii skrzypiec. Ponadto Szymanowski wprowadzi³ w "Mitach" charakterystyczn¹ fakturê - delikatn¹ i lekk¹, w postaci statycznych, choÌ wewnêtrznie migotliwych, ruchliwych p³aszczyzn brzmieniowych (szczególnie wyraŸna w "ródle Aretuzy"), przywodz¹c¹ skojarzenia z muzyk¹ impresjonistyczn¹.

Kochani, zapraszam wiĂŞc do ukojenia i zanurzenia skoÂłatanych naszych dusz w mistycznym ÂŹrĂłdle Aretuzy – I czĂŞÂści cyklu „Mity” op. 30.

http://www.youtube.com/watch?v=Uo7X_w0j_d0&feature=related

Fantastyczne jest to wykonanie "Mitów". Agata Szymczewska gra pokazuje tu swoj¹ niezwyk³¹ delikatnoœÌ, muzykalnoœÌ, perlist¹ technikê. Agata jest obdarzona s³uchem absolutnym i to w takiej bogatej harmonice i melodyce (pó³tony, a nawet ÌwierÌtony) odbiera siê jako grê czyst¹, doskona³¹ - jestem pod wra¿eniem. Dziêki Janusz :)- jestem coraz wiêkszym fanem Agaty...

O tym kompozytorze na szczĂŞÂście nie sposĂłb zapomnieĂŚ. Jego muzyka na to nie pozwala.
Dla nas – miÂłoÂśnikowi Chopina - jest i inny miÂły powĂłd: o Edwardzie Griegu (1843-1907) powszechnie mawiaÂło siĂŞ i mawia - Chopin Pó³nocy. ByĂŚ moÂże za sprawÂą niepowtarzalnej, ogromnej wyobraÂźni muzycznej i inwencji melodycznej, ktĂłrÂą od zawsze przypisywano Chopinowi, a byĂŚ moÂże dlatego, Âże tym, czym dla polskiej muzyki byÂł Chopin, tym dla norweskiej Grieg. To Grieg od podstaw stworzyÂł pojĂŞcie narodowej szkoÂły norweskiej w muzyce. Tak jak Chopin dla PolakĂłw, tak Grieg dla NorwegĂłw od pó³tora stulecia pozostaje najwaÂżniejszym, najwiĂŞkszym kompozytorem.

PozostawiÂł po sobie mnĂłstwo wspaniaÂłej muzyki. Na poczÂątek zachĂŞcam do odsÂłuchania koncertu fortepianowego a-moll. Ja ten koncert wspominam od maleĂąkoÂści i nie jestem przekonany, czy aby to nie byÂł pierwszy koncert, ktĂłry urzekÂł mnie, zanim  rozsmakowaÂłem siĂŞ Chopinem…

http://www.youtube.com/watch?v=cv_xZytJU4Q

WspomniaÂłem o ogromnej inwencji melodycznej Griega. W poÂłaczeniu z podkÂładem programowym kompozycji (chĂŞtnie wiÂązaÂł je z tematami literackimi: sagami, legendami, nordyckÂą balladÂą, poezjÂą ludowÂą oraz z muzycznym folklorem skandynawskim) osiagaÂł mistrzostwo w subtelnym kreowaniu nastrojĂłw i poetyckiego liryzmu. 
Na zamówienie Ibsena napisa³ muzykê do dramatu Peer Gynt, z której zestawione dwie suity Peer Gynt przynios³y mu najwiêksz¹ popularnoœÌ.

"Poranek" - to utwĂłr z I suity. Jego liryzm, melodyka i nastrĂłj - po prostu urzeka...

http://www.youtube.com/watch?v=gH1JMdWpJ54&feature=related

Po tym nastrojowym przerywniku na "Poranek" Griega muszĂŞ powrĂłciĂŚ do dania g³ównego - koncertu a-moll. A to - raz za sprawÂą niezwykÂłych artystĂłw (Karajan + Zimerman), a to z powodu estetycznego: druga czêœÌ koncertu, trochĂŞ analogicznie jak u Chopina Larghetto - jest przeÂśliczna, nie moÂżna wiĂŞc udaĂŚ, ze  jej nie ma. I nic w tym zdroÂżnego, ze miedzy I a II czĂŞÂściÂą DZIEÂŁA - wstawiÂłem sobie "Poranek". Otó¿ byÂła to z mojej strony przewrotna premedytacja, bo tak¹¿ miksturkĂŞ estradowÂą czĂŞsto praktykowano w salach filharmonicznych XIX wiecznej Europy. Podczas koncertĂłw, w przerwie miĂŞdzy czĂŞÂściami, antrakty sÂłuzyÂły nie tylko dla dzielenie siĂŞ  najÂświeÂższymi plotkami i spacerowaniem w kuluarach, ale takÂże na zaprezentowanie przez grajkĂłw jakiÂś drobniejszych, godnych polecenia publicznoÂści utworkĂłw. No wiĂŞc tradycji (ok - zapomnianej) zrobiÂłem zadoœÌ.

Teraz ju¿ II czêœÌ koncertu a-moll Griega pod Maestri¹ panów: Karajana i Zimermana

http://www.youtube.com/watch?v=0FRg4-7faLg&feature=related

"Poranek" lepiej mi siĂŞ podoba :)..rzeczywiÂście urzekajÂący utwĂłr..no i te widoki wschodzÂącego sÂłoĂąca, obdarowujÂącego budzÂący siĂŞ Âświat..energiÂą i blaskiem Âżyciodajnych promieni :)

Z "Peer Gynta" najbardziej urzeka mnie "ŒmierÌ Azy". Szczególnie na koncertach ta czêœÌ wywo³uje u mnie ciarki na plecach:
http://www.youtube.com/watch?v=1xmAPUGEDd0&feature=related Pozdrawiam

Wiecie Panowie, ja lubiĂŞ sobie robiĂŚ ucztĂŞ i sÂłuchaĂŚ Peer Gynta w caÂłoÂści, stÂąd nie umiem powiedzieĂŚ, co lubiĂŞ najbardziej! ;D

ZbliÂża siĂŞ sezon ÂłyÂżwiarski - lubiĂŞ oglÂądaĂŚ bo moÂżna przy okazji posÂłuchaĂŚ piĂŞknej muzyki - np. C. Saint Saens
http://www.youtube.com/watch?v=8TTI0fWHzC0&NR=1 ciekawe czy w tym roku teÂż zobaczĂŞ tak piĂŞknego "ÂłabĂŞdzia" ;) 

Gustav Mahler (1860-1911) to znakomity symfonik znany g³ównie jako twórca 10 wielkich symfonii programowych i pieœni (m. in. Pieœù o Ziemi). W klipie 2cz. 5 Symfonii i adagio z 9 symfonii wspaniale koresponduje z "Guernic¹" Picassa: http://www.youtube.com/watch?v=NnvbrHP0byE
Muzyka Mahlera tworzy wspaniaÂły klimat, choĂŚ moÂże na dÂłuÂższÂą metĂŞ jest zbyt monotonna, powaÂżna ( na 13 grudnia w sam raz) - jutro znajdĂŞ coÂś lÂżejszego ;)

Choroby psychiczne to nierzadki towarzysz Âżycia artystĂłw. Wystarczy wspomnieĂŚ tak sztandarowe nazwiska jak: Schumann, Van Gogh, NiÂżyĂąski, Richter itd...

W tym smutnym korowodzie pod¹¿a³ i Aleksiej Stanczyùski (urodzony w drugiej po³owie XiX wieku). Przez wiêkszoœc ¿ycia cierpia³ na schizofreniê paranoidaln¹, choc jego prawdziqwe problemy psychiczne zaczê³y siê nawarstwiaÌ wraz z rozpoczêciem doros³ego ¿ycia. Do tego czasu (w latach m³odzieùczych) komponowa³ interesuj¹ce pod wzglêdem rytmicznycmn ale doœÌ typowe, neoromantyczne utwory oparte na konwencjonalnych zasadach, charakterystyczne dla epoki tych czasów.

http://www.youtube.com/watch?v=Q1JxHz_9LBI&feature=player_embedded#at=17

Po pobytach w szpitalach  psychiatrycznych (1907r.) jego styl caÂłkowicie siĂŞ odmieniÂł. Prawdopodobnie pod wpÂływem fascynacji ponownie odkrytÂą dla siebie muzykÂą Bacha zacz¹³ komponowaĂŚ  wzorujac siĂŞ rygorystycznie na jego fugach i kanonach.

http://www.youtube.com/watch?v=GRvlMz6pBXI&feature=player_embedded#at=15

zakoĂączyÂł Âżycie fatalnie, popeÂłniajÂąc samobĂłjstwo (choĂŚ sÂą i inne teorie) w 1914.

Co to sÂą klastry? NajproÂściej tÂłumaczÂąc – akordy, ale bardzo „nieakordowe” i dla nieprzyzwyczajonej osoby diabelsko nieprzyjemne do sÂłuchania, gdyÂż zÂłoÂżone sÂą z dÂźwiĂŞkĂłw poÂłoÂżonych bardzo blisko siebie. Niekiedy klaster rozbrzmiewa spod kilkudziesiĂŞciu klawiszy odgrywanych przez pianistĂŞ caÂłym przedramieniem.

Teraz, gdy juÂż wszystko jasne z kolei wyjaÂśniam, czemu tu o tym piszĂŞ. ByÂł sobie oto kompozytor, ktĂłry je wielbiÂł. NazywaÂł siĂŞ Leo Ornstein i jak maÂło ktĂłry z przedstawicieli homo sapiens ÂżyÂł aÂż w trzech stuleciach! UrodziÂł siĂŞ w XIX w zmarÂł w XXI. (wÂłasciwie trzeba by dla niego stworzyĂŚ odrĂŞbny wÂątek  :D )
ByÂł Amerykaninem, ale pochodziÂł z rodziny rosyjskich ÂŻydĂłw, tj: zupeÂłnie podobnie, jak pan Jurek Gershwin. I podobnie, jak Jurek byÂł uwaÂżany za jednego z najwaÂżniejszych przedstawicieli w uprawianiu swojej sztuki, tu - w przypadku Leo – futuryzmu.
ByĂŚ moÂże epokowe wydarzenia w Rosji (dojÂście do wÂładzy komunistĂłw) wywarÂło wpÂływ na maestro Ornsteina, bo nagle z obrazoburczego futurysty przemutowaÂł na „grzecznego” klasyka. Fakt ten fatalnie siĂŞ odbiÂł na liczebnoÂści wielbicieli Leo. StopniaÂła, jak majowy Âśnieg. KlasykĂłw byÂło i bywaÂło na pĂŞczki – a futurystĂłw na aptekarskÂą receptĂŞ. MyÂślicie, Âże siĂŞ tym zmartwiÂł? Guzik z pĂŞtelkÂą. RobiÂł to, co lubiÂł i nie dbaÂł o popularnoœÌ. Poza tym pasjami udzielaÂł siĂŞ w dydaktyce. ByÂł profesorem wielu uczelni. UczÂąc mÂłodzieÂż podstaw klasyki - odzyskiwaÂł i gruntowaÂł swojÂą pozycjĂŞ wytrawnego mistrza dystansujÂącego siĂŞ od kuglarskich sztuczek i kaprysĂłw epoki. ZmarÂł w spokoju przeÂżywszy 108 lat.

PosÂłuchajmy Pana Leo w jego „TaĂącu dzikusa”. UtwĂłr pochodzi chyba z I okresu TwĂłrczoÂści, bo Âłatwo w nim dosÂłuchaĂŚ siĂŞ wielu klastrĂłw.

http://www.youtube.com/watch?v=UNsn7NjDPkM&feature=player_embedded

M³ot w historii Rosji odegra³ szczególn¹ rolê. To za jego pomoc¹ wykuwano cepy a radziecki lud kruszy³ murszej¹c¹ historiê caratu. Dlatego m³ot - z dum¹ wywy¿szono w tym kraju do majestatu god³a, by radziecki robotnik wyzwolony od carskiej niedoli zawsze móg³ liczyÌ na jego orê¿ i bezwzglêdn¹ si³ê.
Nie dziwmy siĂŞ, zatem, Âże rola mÂłota siĂŞgajÂąc bruku wdarÂła siĂŞ i na salony. Pisano o nim wiersze i piosenki. Ale nie tylko. NiektĂłrzy radzieccy kompozytorzy zafascynowani historycznÂą misjÂą i konstrukcjÂą mÂłota kreowali godne jego surowoÂści i prostoty fortepianowe dzieÂła.

Prym w tej nowej sztuce dla ludu wiodÂła Galina Ustwolska – radziecka komunistka. NiezwykÂła prostota, surowoœÌ i brutalnoœÌ ÂśrodkĂłw muzycznych wykorzystywanych w jej utworach spowodowaÂła, Âże bez ogrĂłdek nazywano jÂą "pannÂą z mÂłotem". Mam nadzieje, Âże nie tylko takie walory dostrzegaÂł w jej osobie Dymitr Szostakowicz, bo faktem jest, Âże z czasem po³¹czyÂł go z tÂą pannÂą pÂłomienny i gÂłoÂśny romans.
WracajÂąc do Ustwolskiej… ByĂŚ moÂże dla niektĂłrych jej utwory sÂą ciĂŞÂżkie do sÂłuchania, ale dla mnie jest w nich intrygujÂąca poezja prawdy o wielkiej radzieckiej epoce mÂłota i stali. Gdy stal mierzy siĂŞ z si³¹ mÂłota powstajÂą iskry. Wykuwane spod fortepianu – bywaÂło, wznosiÂły poÂżogĂŞ wyzwalajÂąc z ucisku caÂłe narody…

Zapraszam do wysÂłuchania fragmentu sonaty nr 5 Pani Galiny Ustwolskiej (1919 – 2006). Mam nadzieje, ze podobnie jak i mi - i Wam siĂŞ spodoba…

http://www.youtube.com/watch?v=dI1XaKV3O8o&feature=player_embedded

MĂłj boÂże, Januszu co to ma byĂŚ..?? MoÂżna odnieœÌ wraÂżenie jakby Galina graÂła na tzw "pa³ê"  :D ;) albo przy pomocy Âłokci (w koĂącĂłwce brzmi zupeÂłnie jak Metallica - nie ÂżartujĂŞ) Natomiast TwĂłj opis z tymi iskrami, poÂżogÂą itd..zdecydowanie bardziej mi siĂŞ podoba - mocne, dobre.. :) ;)

P.S. Ajj Januszu, Januszu..bardzo nieÂładnie postÂąpiÂłeÂś z naszÂą TereskÂą w "rozrywkowej", kobieta siĂŞ Âżali, popÂłakuje - z pewnoÂściÂą poczuÂła siĂŞ tym dotkniĂŞta. Tak nie moÂżna, powinieneÂś jÂą zatem natychmiast przeprosiĂŚ.. :) (przecieÂż doskonale wiesz jak wraÂżliwymi istotami bywajÂą zwykle kobiety)..A ja jestem i chcĂŞ byĂŚ Jej przyjacielem jak najdÂłuÂżej, byĂŚ moÂże na razie jedynie wirtualnym - ale staram sie byĂŚ i jestem nim.. 

KozioÂłku, zarĂŞczam Ci, Âże to tereniowe utyskiwanie i Âżalenie siĂŞ na mnie, nieboraka, to taki zwykÂły babski spisek  ::). Kobitki chcÂą mnie obsztorcowaĂŚ, bo jestem facetem >:( . A cĂłz ja, chudzina, winny, Âże w odruchu serca facebookowej koleÂżance Tereni zaproponowaÂłem psychoanalityka? Jam tak z przyjaÂźni  :-*... a one mnie z Âłokcia :(

Tak, kozio³ku, dobrze ¿e napomkno³eœ o ³okciach. Rozpychanie siê ³okciami to brutalna, wspó³czesna moda. W t³umie bez ich pomocy za nic nie przesuniesz siê do przodu. Aby ³okieÌ by³ silny i skutecznie torowa³ drogê - musi wspieraÌ siê na solidnych barach i plecach. St¹d proste wyjaœnienie, dlaczego mieÌ w³aœciwe plecy, to coœ znacznie wiêcej ni¿ najlepiej wyekwipowany plecak. (Ci, którym wpinaj¹ do klap ordery - wiedz¹ dobrze, o czym tu mowa: od zawsze tej¿e wiedzy skarbili).
PrzenoszÂąc moje przemyÂślenia na grunt kunsztu pianisty z ÂłatwoÂściÂą zrozumiemy genezĂŞ sukcesu pana Henry Cowell’a (1897-1965).
By³ zacnym amerykaùskim publicyst¹ i nauczycielem. Zapewne mieni³ siê tak¿e mianem pianisty-kompozytora. Mia³ równie¿ swój impresariat i pasjonowa³a go teoria. Dlatego z pewnoœci¹ wyantycypowa³ i prawid³owo doceni³ si³ê sformu³owanego wy¿ej przeze mnie dogmatu, bo ³okciom przyzna³ najwy¿sz¹ rangê w œrodkach artykulacyjnych pianisty. To w³asnie on pierwszy ³okciom powierzy³ wyciskanie ogromnych akordów, dziêki którym emanowa³a potêga i wielkoœÌ jego pianistycznej sztuki.

http://www.youtube.com/watch?v=FJ1KxMrhIEY&feature=player_embedded#at=40

MyÂślĂŞ, Januszu, Âże jemu z pewnoÂściÂą spodobaÂłby siĂŞ ten wynalazek :D

http://www.youtube.com/watch?v=ifKKlhYF53w

Pewno, Asiu, masz racjĂŞ. MoÂże wiĂŞc szkoda, Âże nie miaÂł szans zostaĂŚ abonentem naszego Forum ;D

DziĂŞki kozioÂłku za wstwiennictwo, ja  tego mĂŞskiego , bidnego chudzinĂŞ
po prostu usunĂŞÂłam od siebie z fejsa.I tyle. :D

hm... nie wiem o co chodzi, ale to prawda, zostaÂłem przez TereniĂŞ z jej FB usuniĂŞty.
CĂłz... Pozostaje zaufaĂŚ nadziei: Donna e mobile, bo zrozumieĂŚ cokolwiek siĂŞ nie da.

polecam takÂże i post:
http://www.chopin.darmowefora.pl/index.php?topic=41.540

Wracam do kompozytorow...

JednÂą z moich ulubionych epok byÂł socrealizm. PiszÂąc to od razu zaznaczam: odcinam siĂŞ od jego wydÂźwiĂŞkĂłw politycznych – bo tu o polityce nie rozmawiamy. Dlatego elementy propagandowe bĂŞdÂące g³ównym wektorem tej epoki wystawiam poza nawias. PozostanĂŞ przy walorach estetycznych.
Lubiê tê epokê, bo z jednej strony poprzez swe realistyczne dzie³a (perfekcyjnie zgodne z potocznym wyobra¿eniem œwiata przez masowego widza) nawi¹zywa³a do klasycyzmu, (dla wielu bêd¹cego najczystszym prawzorem wszelkich sztuk), z drugiej: jej twórczoœÌ zawsze emanowa³a witalnoœci¹, radoœci¹ i si³¹.
TakÂże w odniesieniu do muzyki. Na przyklad Muzyka zawdziĂŞcza socrealizmowi m.in. powstanie i utrwalanie nowego gatunku: pieÂśni masowych - prostych, radosnych (choĂŚ czasami podniosÂłych i butnych), utworĂłw nawiÂązujÂących w warstwie muzycznej do pieÂśni ludowych a w sÂłowach wychwalajÂących przywĂłdcĂłw i osiÂągniĂŞcia socjalistycznego paĂąstwa. Do kompozytorĂłw dzieÂł socrealistycznych naleÂżeli np.: Prokofiew (polecam: KantatĂŞ na 20-lecie PaÂździernika http://www.youtube.com/watch?v=7xMD8Epbhpk ), Isaak Dunajewski (np przeuroczy Marsz entuzjastĂłw do filmu ÂŚwiat siĂŞ Âśmieje, tu wg linka film do obejrzenia w caÂłosci  http://www.youtube.com/watch?v=CVDSvLLl2lc&feature=fvsr ), Wissarion Szebalin (Symfonia Lenin) i wielu, wielu innych.

Do tego grona z pewnoÂściÂą nie zaliczaÂł siĂŞ Samuil Feinberg (1890-1962).
Bardzo niedoceniany kompozytor rosyjski pochodzenia Âżydowskiego. PozostawiÂł po sobie niewiele utworĂłw, byĂŚ moÂże dlatego, Âże przez caÂłe artystyczne Âżycie „pisaÂł prywatnie” z dala od zgieÂłku sal koncertowych i katedr w konserwatoriach. Nie publikowaÂł swoich kompozycji ani nie graÂł publicznie, nie publikowaÂł, bo nie pasowaÂły do narzuconego przez Stalina socrealizmu. KomponowaÂł zatem dla samego siebie - „do szuflady”.

Na szczĂŞÂście zachowaÂło siĂŞ m.in. kilkanaÂście jego sonat. Do wysÂłuchania jednej z nich – gorÂąco zapraszam. Jest w jej klimacie coÂś z estetyki mÂłodego Szymanowskiego, neoromantyczna nostalgia i echa „szopenowskiego Âżalu”

http://www.youtube.com/watch?v=zheDyAzSVM0&feature=player_embedded

Giacinto Scelsi (1905-1988)

Very specific composer I jak to bywa z takimi – z natury buntownik. W czasie rozkitu talentu popadÂł w chorobĂŞ psychicznÂą. Ale wczeÂśniej, buntujÂąc siĂŞ wobec poczynaĂą reÂżimu Mussoliniego uciekÂłd o Szwajacarii. Tu, kojony ciszÂą alpejskich jezior wyzdrowiaÂł, jak twierdziÂł, gÂłownie dziĂŞki obsesyjnemu graniu na fortepianie bez przerwy tego samego dÂźwiĂŞku. Od tamtego czasu staÂł siĂŞ bardzo ekscentrycznÂą postaciÂą, m. in. podpisywaÂł siĂŞ jedynie koÂłem i za Âżadne skarby nie pozwalaÂł siĂŞ fotografowaĂŚ.
Swoja muzyk¹ wyprzedzi³ swoj¹ epokê do tego stopnia, ¿e nawet w XXI w. jego utwory brzmi¹ bardziej wspó³czeœnie, ni¿ dzisiejsze wspó³czesne

http://www.youtube.com/watch?v=tScH89jmcVM&feature=related

WÂłaÂśnie wyczytaÂłam u Strindberga o kompozytorze zwanym "francuskim Straussem" i jego utworze "ZÂłoty deszcz".

Oto ZÂłoty deszcz op. 160, autor Emile Waldteufel (1837-1915):

http://www.youtube.com/watch?v=eZOLazd_2b4

A to Walc ÂłyÂżwiarzy:

http://www.youtube.com/watch?v=K2k4B2VsIGU

Wczoraj, dane mi byÂło usÂłyszeĂŚ przepiĂŞknÂą SerenadĂŞ Es-dur czeskiego kompozytora Josefa Suka, tworzÂącego na przeÂłomie wiekĂłw. Przecudna muzyka, momentami kojarzÂąca siĂŞ z KarÂłowiczem. PosÂłuchajcie proszĂŞ, bo warto:
http://www.youtube.com/watch?v=cKNW6a0oIiA&feature=related
http://www.youtube.com/watch?v=t2Y6cuKsKIQ&feature=related - có¿ za wiosenna lekkoœÌ, dusza wzlatuje, niesiona ciep³ym zefirkiem!
http://www.youtube.com/watch?v=m2vegA7p_g8&feature=related
http://www.youtube.com/watch?v=f6cmG_fg8c4&feature=related
MiÂłych wraÂżeĂą! :)

ÂŚliczne te Wasze propozycje, dziewczyny, tylko nie wiedzieĂŚ czemu w Âświecie snobĂłw i koneserĂłw wszystko co sÂłodko brzmi spod piĂŞciolini to takie zniewieÂściaÂłe i niegodne parnasu wielkiej sztuki cukiereczki. A fe! Wy zblazowani oprawcy! Ale jesli ktoÂś dzieĂą w dzieĂą zaÂżera siĂŞ w udÂźcach baranich jakÂże moÂże doceniĂŚ subtelny smaczek wanilii?...
Te utworki sa urocze i dziĂŞki Wam mĂłj mikrocykl mikroesejĂłw o kompozytorach wzbogaciÂł siĂŞ o miÂły dla ucha i serducha przerywnik. DziĂŞki zaĂą!
Wracam jednak do kompozytorĂłw-grubasĂłw.

OtĂłz ceniĂŞ AmerykanĂłw za rĂłwne traktowanie obywateli wobec prawa. Jestem pewien, ze afera Dominique Strauss-Kahn’a w dowolnym europejskim kraju nie miaÂłaby szans rozegraĂŚ siĂŞ w ÂświatÂłach jupiterĂłw. A tam, proszĂŞ bardzo! - WyciÂągniĂŞto faceta z samolotu, skuto w kajdany, i za nic sĂŞdziom byÂła jego pozycja politycznego top-chairman’a. JeÂśli takÂą myÂśl wrzucam do topicu o kompozytorach to byĂŚ moÂże dlatego, ze  wg mojego mniemania Amerykanie bywajÂą do bĂłlu niewzruszeni na pozycje zawodowe, aspiracje i papierki, ponad wszystko ceniÂą jakoœÌ i system wÂłasnych wartoÂści.
Dlatego, gdy z poczÂątkiem XX w Erich Wolfgang Korngold przyjechaÂł do Ameryki jako powaÂżny europejski kompozytor - ich bynajmnie nie interesowaÂło, iÂż jego muzyczne talenta namaszczali tak znakomite tuzy, jak: Gustaw Mahler, Richard Strauss czy Camille'a Saint-Saens, ale to, czy potrafi pisaĂŚ muzykĂŞ do filmĂłw. Sztuka filmowa rozpoczynaÂła wÂłasnie swojÂą wielkÂą prosperitĂŞ i dobrym kompozytorem w oczach AmerykanĂłw mĂłgÂł byĂŚ tylko ten, kto potrafiÂł komponowaĂŚ dla filmu. Szacunek za klasyczne performance niech sobie ma w swojej Europie – tutaj musi prostaĂŚ amerykaĂąskim wymogom i standardom.

No i có¿ byÂło czyniĂŚ maestro Korngoldowi? Warsztat kompozytorski, owszem, miaÂł najczystszej wody, doÂświadczenie w podejmowaniu wyzwaĂą teÂż – wiĂŞc do roboty! Ani siĂŞ obejrzaÂł i kilka konkursĂłw kompozytorskich na muzykĂŞ filmowÂą wygraÂł z kretesem, z dumÂą inkasujÂąc kolejne honoraria. Tak oto z niedoszÂłego, Âświetnie zapowiadajÂącego siĂŞ kompozytora klasycznego – narodziÂł siĂŞ geniusz filmowy, no, w kaÂżdym bÂądÂź razie – zdolniacha, ktĂłry Âświetnie sobie poczyna w Âświecie muzycznego biznesu rodzÂącego siĂŞ amerykaĂąskiego kina.
SwojÂą drogÂą, ciekawe, jak daleko mĂłgÂłby zajœÌ, gdyby nie wyjechaÂł do tej prozaicznej Ameryki, pozostaÂł w Europie i komponowaÂł muzykĂŞ klasycznÂą…
Oto jego prĂłbka moÂżliwoÂści:

http://www.youtube.com/watch?v=gdiLxRCKgiE&feature=player_embedded

Odebra³am Twoj¹ wypowiedŸ, trochê jak naganê. Nie uwa¿am, by muzyka filmowa ustêpowa³a w czymkolwiek klasycznym utworom. Wrêcz przeciwnie, byÌ mo¿e jest nawet trudniej skomponowaÌ podk³ad muzyczny do ogl¹danej treœci taki, by nie przeszkadza³, a jednoczeœnie dr¹¿y³ bezboleœnie korytarzyk do naszych emocji, duszy i pamiêci. Z jednej strony ile¿ piêknej muzyki filmowej s³uchamy zupe³nie niezale¿nie od ogl¹dania filmów, a z drugiej, ile¿ jest filmów ilustrowanych wy³¹cznie muzyk¹ klasyczn¹?! (Te ostatnie, to szczyt przyjemnoœci!!!!) :)

Nagana - mo¿e trochê za mocne s³owo, choÌ nie spsób nie przyznaÌ Ci trochê racji, gdy¿ zgadzam siê, ¿e muzyka filnmowa i kompozytorzy muzyki filmowej to równie wzieci (a moze nawet bardziej) artyœci, niz ci, ktorych szufladkujemy jako... klasyków. Tyle tylko, ze Dobry Klasyk - zwykle poradzi sobie i w filmie (wide: Prokofiew, Strawiùski, Gershwin, Bernstein etc). Odwrotnie - raczej doœÌ rzadko. Nie znam ¿adnych noœnych dzie³ symfonicznych Moricone, Wiliamsa itp choc wyj¹tkiem mo¿e tu byÌ nasz Kilar (g³ownei znany z kompozycji dla potrzeb filmu, a jednoczêsnie autor wielu koncertowych dzie³ muzyki wspó³czesnej).
Oczywiscie, nadal z tego nie wynika, ze wiĂŞkszym szacunkiem naleÂży obdarzaĂŚ klasykĂłw, bo w swietle gustĂłw i guÂścikĂłw - byÂłby to absurd. (DziÂś, w przeciwieĂąstwie do poczÂątku ubiegÂłego stulecia) Sztuki coraz bardziej siĂŞ interdysyplinujÂą, jako naturalny sposĂłb ich funkcjonowania. Poza tym, ktĂłz to moze wiedziec, jak naszÂą epokĂŞ i nasze estetyczne uopodobania sklasyfikujÂą kiedyÂś nasze prawnuki? MoÂże za prawdziwÂą muzykĂŞ z ich perspektywy beda uznawaĂŚ tylko tĂŞ wieloprzekazowÂą?
A usprawiedliwaiajÂąc swĂłj poprzedni post - miejmy baczenie, prosze , Âże sprawa tyczy poczÂątka XX w gdy muzyk filmowy, jako artysta, jeszcze nie funkcjonowaÂł w swiadomoÂści melomanĂłw. Jego prestiÂż nie mĂłgÂł wiĂŞc jeszcze siĂŞ rĂłwnaĂŚ z prestiÂżem Klasyka

To niemoÂżliwe!! A jednak... Zastanawiam siĂŞ, jak to siĂŞ staÂło, Âże do tej pory na naszym Forum nie zagoÂściÂł szlagier szlagierĂłw muzyki koncertowej i poÂł. XX w.

Ten utwĂłr - to koncert fortepianowy. NiezwykÂły, niezapomniany, wzruszajÂący, wyciskacz Âłez, prawdziwy patriotyczny rycerz i heros. IlekroĂŚ przypominam sobie z minionych llat telewizyjne migawki ze scenkami z okresu wojny, szczegĂłlnie walczÂącej Warszawy - prawie zawsze towarzyszyl im jako muzyczny podkÂład.

Koncert Warszawski Ryszarda Addinsella - o nim mowa.

Tak naprawdĂŞ koncert Ăłw byÂł tylko poczÂątkowo scieÂżkÂą dÂźwiĂŞkowa do jednego z wielu filmow, ktĂłrych muzycznÂą opprawÂą zaj¹³ siĂŞ Addinsell. Ten z "naszym" koncertem  nosiÂł tytuÂł "Niebezpieczne ÂświatÂło ksiĂŞÂżyca". OpowiadaÂł historiĂŞ polskiego lotnika-pianisty odbywajacego sÂłuzbe w czasie II wojny Âświatowej.
Koncert Warszawski, juz jako samodzielne dzie³o, zdoby³ po wojnie niebuywa³¹ popularnoœÌ . Kazda wytwórnia p³ytowa musia³a go mieÌ na rozk³adowkach. Nagrywany by³ ponad 100 razy. Wprawdzie koneserzy zarzucali mu dyletantyzm i populizm, co byÌ mo¿e sprawi³o, ¿e najwieksi pianiœci swiata z pewn¹ ostroznoœci¹ wprowadzali go do swych repertuarów, to nie zmienia faktu, ze to jeden z najpiêkniejszych i najbardziej noœnych emocjonalnie koncertów, które skomponowano w ubieg³ym wieku.

http://www.youtube.com/watch?v=L8q0JD0_VEg&feature=related

LubiĂŞ ten koncert, moÂże i jest trochĂŞ pompatyczny ale w tym wypadku to nic nie
szkodzi.

DziĂŞki Januszu,nie wiedzieĂŚ czemu, zupeÂłnie nie miaÂłam pojĂŞcia kto jest autorem tego koncertu! SkÂłaniaÂłam siĂŞ raczej ku ktĂłremuÂś z wielkich Rosjan, a tu proszĂŞ... SwojÂą drogÂą, wieki nie sÂłyszaÂłam tej, dla mnie, piĂŞknej muzyki.

Piêkny koncert Januszu - doskonale wpasowuj¹cy siê w wstrz¹saj¹ce obrazy niemal doszczêtnie zrujnowanej w wyniku dwóch powstaù i póŸniejszych dzia³aù okrutnego okupanta Warszawy - tego pierwszego z 43 r, co ukazuje fot. w 1:08 (dos³ownie zrównane z ziemi¹ getto..z jedynie pozostawionym prawdopodobnie celowo - koœcio³em..jako symbolu triumfu czegoœ nad czymœ) oraz tego najwiêkszego w czasie II Wojny Œwiatowej z 44 r, kiedy to w ruinê zosta³o zamienione niemal ca³e miasto...
Oby juÂż nigdy wiĂŞcej nie powtĂłrzyÂło siĂŞ to, co zdarzyÂło siĂŞ w tamtych nieludzkich czasach..

DziĂŞkujĂŞ Januszu, za przypomnienie

"Koncertu warszawskiego"
 
i nauczenie, Âże

Richard Addinsell

jest jego kompozytorem.


Jest w nim kumulacja Emocji!

Tereniu, Ewo, KozioÂłku i Marku...
CieszĂŞ siĂŞ, ze dziĂŞki naszemu Forum przypomnieliÂśmy sobie ten wspaniaÂły muzyczny muzyczny klejnot z ubiegÂłego stulecia, dziÂś - w sumie caÂłkiem zapomnianego juÂż kompozytora. Jak maÂło co dokumentuje to tezĂŞ: ludzie odchodza w zapomnienie - ich dzieÂła pozostajÂą

"Ja jestem Bogiem, jestem niczym, jestem graĂŚ, jestem wolnoÂści, jestem life i jestem granica, jestem na szczyt."
NiektĂłrzy mawiali o nim: dziwak, inni widzieli w nim mistycznego guru wszech-sztuk, Lew ToÂłstoj pisaÂł o jego muzyce: „szczere – wyrazem geniuszu”.
DziÂś, kilka mych refleksji o Aleksandrze Skriabinie (1872-1915) – rosyjskim arystokracie, mistyku, kompozytorze, pianiÂście.

http://www.youtube.com/watch?v=VK2uTtuI84w&feature=player_embedded

http://www.youtube.com/watch?v=7ClDFmFmr0k&feature=related

Jego wczesna estetyka twĂłrcza ksztaÂłtowaÂła siĂŞ pod wszechwÂładnym wpÂływem muzyki Chopina. Kompozytor znad WisÂły tak bardzo zdominowaÂł myÂślenie Skriabina o muzyce, ze bodajÂże Iwaszkiewicz aÂż przyrĂłwnywaÂł dzieÂła Skriabina do wypchanej Chopinem, niedomykajÂącej siĂŞ walizy podró¿nego. I rzeczywiÂście: przeglÂądajÂąc spis kompozycji Skriabina z okresu mÂłodoÂści moÂżna odnaleŸÌ w nim liczne mazurki, preludia, etiudy, nokturny – poza formÂą, rzecz jasna ÂśmiaÂło nawiÂązujÂące przede wszystkim stylistykÂą do kwintesencji szopenowskiego dzieÂła.
Oto dwie przykÂładowe miniatury… KtoÂś, kto nie zna twĂłrczoÂści Chopina – ÂśmiaÂło mĂłgÂłby przypisaĂŚ je do dorobku „obywatela Âświata”, wielkiego "Warszawianina"

http://www.youtube.com/watch?v=i2-mqhytihA&feature=related
albo
http://www.youtube.com/watch?v=na1kw3GI7DY

DojrzaÂły i uksztaÂłtowany Skriabin – to eksperymentator, mistyk i filozof. PrĂłbowaÂł poszczegĂłlnym dÂźwiĂŞkom dopisywaĂŚ realne kolory i na ich osnowie kreowaĂŚ muzyczne malowidÂła. Jego sztandarowe dzieÂło: Poemat extasy - to dla mnie prawdziwy wulkan wizjonerskiej kolorystyki i postromantycznej namiĂŞtnoÂści.
http://www.youtube.com/watch?v=hmHiGDPg_H0&feature=fvsr

PóŸniej klimat kolorystyki uk³ada³ w osnowê ca³ych dzie³. W ten sposób skomponowa³ bia³¹ mszê (sonata nr 7) i dla kontrastu: czarn¹ mszê (sonata nr 9).
 
W sonacie dziesiÂątej – malarz przeistacza siĂŞ w wizjonera-mistyka.
„Moja X Sonata jest sonatÂą owadĂłw. Owady rodzÂą siĂŞ od sÂłoĂąca ... sÂą pocaÂłunkami sÂłoĂąca ... Jak zjednoczonego Âświata. JeÂśli spojrzeĂŚ na rzeczy w ten sposĂłb – zrozumieĂŚ moÂżna caÂłe Uniwersum."

http://www.youtube.com/watch?v=M_nMcgSVzOs

SÂłuchajÂąc dziÂś tej sonaty przypominajÂą mi siĂŞ wspaniaÂłe audycje nieodÂżaÂłowanego Jana Webera. PamiĂŞtam jak w jej mistycznych dÂźwiĂŞkach dopatrywaÂł siĂŞ muzycznej antycypacji rozczepiajÂących siĂŞ atomĂłw pod zatrwoÂżonym szkieÂłkiem i okiem czÂłowieka. Có¿… nie po raz pierwszy kompozytorzy swoimi dzieÂłami przepowiadali losy czÂłowieka i Âświata…

Podobno Skriabin uwaÂżaÂł siĂŞ za "Mesjasza" niosÂącego swojÂą muzykÂą oÂświecenie ludzkoÂści. Pod koniec Âżycia bardzo pragn¹³ skomponowaĂŚ wielki poemat  symfoniczny, ktĂłry byÂłby ogromnym religijnym wydarzeniem artystycznym ³¹czÂącym wszystkie zmysÂły i koĂącowe ekstazy NajwyÂższego.  Ta praca miaÂłaby odzwierciedliĂŚ historiĂŞ wszechÂświata, ludzkoÂści i ludzkiego umysÂłu.  Po przedstawieniu ludzki rĂłd musiaÂłby wygin¹Ì, aby byĂŚ zastÂąpiony grupÂą istot "wyÂższych i szlachetniejszych”. Tego „projektu” juÂż nie zrealizowaÂł…Jaki mĂłgÂłby byĂŚ, gdyby powstaÂł? MoÂże niema³¹ czêœÌ swych wizji zawarÂł w poemacie „Misterium”?

http://www.youtube.com/watch?v=xvOsH7jw8Zw

 :) DziĂŞkujĂŞ Januszu za piĂŞkny wykÂład. Niestety, Misterium jest juÂż dla mnie nie do przeÂłkniĂŞcia, ale Marzenie jak najbardziej! http://www.youtube.com/watch?v=C6Izcel5-z4&feature=related

:)

 :D..CoÂś mi to przypomina Januszu, tylko nie mogĂŞ sobie przypomnieĂŚ co  ;)...za podobne wyrazy uwielbienia w stosunku do wÂłasnej osoby, karano kiedyÂś ÂśmierciÂą..W pewnych kulturach wystarczyÂło juÂż nawet wypowiedzieĂŚ pierwsze dwa sÂłowa, ktĂłre wymawiane w odpowied.dialekcie - stanowiÂło zgodnie z literÂą obowiÂązujÂącego prawa (tego zwyczajowego i religijnego) "zakazane imiĂŞ", wspomnianego przez Ciebie - sÂłowa trzeciego...by "dobra karta" nagle odwrĂłciÂła siĂŞ o 180 stopni i zaczĂŞÂła siĂŞ sprawdzaĂŚ pewna stara maksyma mĂłwiÂąca, iÂż "od wielkoÂści (wzniosÂłoÂści) do ÂśmiesznoÂści i upadku - jest tylko maÂły krok" - zaÂś to wszystko co nastepuje, lub moÂże nastÂąpiĂŚ potem..zaleÂżne jest w duÂżej mierze od odpowiednio zaistniaÂłych okolicznoÂści.. ;)

p.s. To "Misterium" Januszu - mym skromnym zdaniem, wielkim dzieÂłem jest.. :)

Du sublime au ridicule il n'ya qu'un pas (od wzniosÂłoÂści do ÂśmiesznoÂści jeden tylko krok). To byÂła ulubiona maksyma Cesarza Napoleona, czyz nie?!
kozioÂłku, a co do dzieÂła - masz racjĂŞ. Jest wielkie, ale wg mnie niezbyt reprezentatywne dla caÂłoksztaÂłtu jego sztuki i dalekie od moich scriabinowych pereÂłek.
Za to w filmiku jest wiele spisanych ciekawych informacji, ktore warto poleciĂŚ, niestety, tylko kumatym (choĂŚby trochĂŞ) w angielskim

Widzê Januszu, ¿e epoka napoleoùska cechuj¹ca siê najpiêkniejszymi kampaniami wojennymi w dziejach rodzaju ludzkiego ;) te¿ nie jest ci obca..Tak, to s³ynne s³owa samego Korsykanina, który wypowiedzia³ je wielokrotnie podczas odwrotu spod Moskwy - by³ wówczas tak za³amany, w tak fatalnym stanie psychicznym - ¿e kompletnie nic do niego nie dociera³o, nie reagowa³ na zadawane mu pytania i na to co siê wokó³ dzieje...jedynie stale, jakby sam do siebie powtarza³ ow¹ maksymê - dziêki czemu i ona znalaz³a siê na kartach historii.. :)

Tym razem to juÂż mnie koziolkuaz nadto przeceniasz. Napoleonem interesowaÂłem siĂŞ tyle, co przy okazji lektury "ÂŁysiakĂłw". I pewno stamtÂąd utkwiÂło mi to niegÂłupie powiedzonko. A ze ponadto ongiÂś caÂłkiem sobie radziÂłem z francuskim, to i nawet jego wersja oryginalna w gÂłowie raczyÂła siĂŞ uchowaĂŚ.   ;D

Bardzo siê cieszê, ¿e wspomniany tu zosta³ Aleksander Skriabin. Niezwyk³a postaÌ, dla mnie - tak¿e ekscentryk i megaloman. Nie zawsze z entuzjazmem przyjmujê jego twórczoœÌ, czasem zbyt ekspresyjn¹, intensywn¹, czasem mo¿e i niezrozumia³¹.

Tak, wielkÂą inspiracjÂą dla Skriabina byÂła muzyka Fryderyka Chopina (a filozoficznie: szczegĂłlnie Nietzche, ale to inna historia...). WyraÂźnie wyczuwamy to we wspomnianych mazurkach, etiudach, preludiach - powstaÂłych do 1900 r. W tym teÂż okresie powstaÂł jedyny koncert fortepianowy, fis-moll, nie bĂŞdÂący jednak reprezentacyjnym dla  jego twĂłrczoÂści dzieÂłem. Bardzo ciekawymi dzieÂłami sÂą symfonie, dzieÂła rozbudowane, nawet 6-czĂŞÂściowe, z wielkim aparatem instrumentalnym i wokalnym. Ujawnia siĂŞ w nich ekscentryczna natura kompozytora (III Symfonia - "Boski Poemat": Walka, Rozkosz, Boska Gra). Skriabin to jeden z najwiĂŞkszych muzycznych ekspresjonistĂłw - fascynujÂącujÂąca jest takÂże jego filozofia.

MUZYKA jako RELIGIA, Skriabin - jak wspomnia³ Janusz - jako MESJASZ. G³osi³ ideê uniwersalnej religii wyp³ywaj¹cej z ludzkiego rozumu. Wierzy³ w swoje wielkie pos³annictwo. Niezwykle charyzmatycznego i kontrowersyjnego kompozytora wielu pokocha³o - za jego ¿ycia powsta³o moskiewskie "Kó³ko Skriabinistów". Skriabin kojarzy siê równie¿ z muzyczn¹ synestezj¹ - on zarówno s³ysza³, jak i widzia³ dŸwiêki ("gra kolorami") - poszczególnym dŸwiêkom, klawiszom na fortepianie, odpowiada³y rózne barwy. Sw¹ muzyk¹ chcia³ wstrz¹sn¹Ì odbiorców - s³ychaÌ to w Poemacie Ekstazy (entuzjasta rewolucji 1905 roku - mia³ zamiar umieœciÌ na tytu³owej stronie s³owa: "Powstaù ludu roboczy") czy w wielkim, ostatnim poemacie "Prometeusz" ("Poemat ognia", niedokoùcz. V Symfonia). To dzie³o na gigantyczn¹ orkiestrê (z organami, dzwonami), chór i fortepian œwietlny; temu wszystkiemu towarzyszyÌ ma quasi-pantomima i spektakularne efekty œwietlne.

http://www.youtube.com/watch?v=o2UFPH-8lNE
http://www.youtube.com/watch?v=5Rl-VKk9Mz0&feature=related
http://www.youtube.com/watch?v=KZWGinctFJM&feature=related

NiezwykÂła komplikacja muzycznych komponentĂłw, rozmach i wraÂżliwoœÌ na barwĂŞ brzmienia orkiestry. RozpiĂŞta do granic harmonia siĂŞga juz prawie do dysonasu, atonalnoÂści. CharakterystycznÂą cechÂą jest teÂż silna chromatyka. IdeĂŞ synestezji - tyle, Âże na gruncie literackim (gÂłoskowym) - realizowaÂł np. mniej wiecej wspó³czesny Skriabinowi Francuz A. Rimbaud. NaleÂżaÂł do grupy poètes maudits... - czy i Skriabin nie zostaÂłby uznany za jednego z muzycznie przeklĂŞtych?

NiezaleÂżnie od naszej wÂłasnej oceny trzeba uznaĂŚ, Âże Skriabin byÂł geniuszem, wizjonerem, wielkim ideowcem, inicjatorem Muzyki nowej - twĂłrca utalentowanym i wszechstronnym - subtelnym malarzem (jak w wielu miniaturach fortep.) i ognistym ptakiem (w ostatnich dzieÂłach).

Nazwiskiem wielkiego rosyjskiego mistrza zostaÂła nazwana planetoida 6549 Skryabin. Jego muzyka siegnĂŞÂła wiĂŞc kosmosu!  :D

Nie mogĂŞ wierzyĂŚ, Âże nie zachwycaliÂśmy siĂŞ tutaj jeszcze Rachmaninowem! Zuber, w finale, piĂŞknie zagraÂł drugi koncert (mĂłj ukochany), niestety nie doczekam siĂŞ go juÂż chyba w archiwum  :(
ÂŻeby sobie powetowaĂŚ tĂŞ stratĂŞ, od rana przesÂłuchaÂłam wszystkie koncerty w autorskim wykonaniu. CoÂś niesamowitego, jak widaĂŚ w muzyce rozwĂłj kompozytora jako czÂłowieka. SprĂłbujcie sami!
 

Ewo, Rachmaninow wymaga nie jednego postu, ba... moÂże i odrĂŞbnego wÂątku! ;) Na pewno pisaĂŚ o nim bĂŞdziemy jeszcze nieraz.

Ja zaÂś - pozwĂłlcie - chciaÂłbym jeszcze na moment powrĂłciĂŚ do Austriaka Ericha W. Korngolda...

Korngold to z ca³¹ pewnoÂścia jeden z najciekawszych kompozytorĂłw XX wieku. O jego niebywaÂłym talencie Âświadczy fakt, Âże w wieku 12 lat byÂł juÂż autorem pantomimy („Der Schneemann”), wystawionej w Wiener Hoftheater, zaÂś jako 19-letni chÂłopak znany byÂł jako twĂłrca 2 oper („Der Ring des Polykrates” i „Violanta”), ktĂłrych premiery odbyÂły siĂŞ w Monachium.  Kilka lat póŸniej, jednak jeszcze przed emigracjÂą do Ameryki, powstaÂło jego znakomite dzieÂło – trzyaktĂłwka „Die tote Stadt” - „Martwe miasto”. WyraÂźnie sÂłychaĂŚ w nim fascynacje stylem Pucciniego i Straussa. Puccini zresztÂą stwierdziÂł, Âże opera bardzo mu siĂŞ podoba.

Korngold jawi siĂŞ nam tu jako symfonik i dramaturg, znakomicie budujÂący napiĂŞcie. To zaÂś uczyniÂło z niego póŸniej Âświetnego kompozytora filmowego  (DWUKROTNY ZDOBYWCA OSCARA) -  ten okres jego twĂłrczoÂści ró¿ni siĂŞ jednak od okresu wczeÂśniejszego, „europejskiego”.
SÂłynnym fragmentem „Die tote Stadt”  jest duet „Gluck, das mir verlieb“ Martietty (sopran spinto!) i Paula. Niestety, nawet wielka ÂśpiewnoœÌ i melodyczny czar nie uchroniÂło opery od zapomnienia. W okresie miĂŞdzywojennym, gdy muzyka intensywnie ewoluowaÂła, uznano, Âże to utwĂłr „przestarzaÂły”. A dziÂś  - tak by siĂŞ chciaÂło go posÂłuchaĂŚ  w ktĂłrymÂś z naszych teatrĂłw! :)

http://www.youtube.com/watch?v=roPSH0-_EZg
PeÂłen emocji i postromantycznego rozmarzenia - finaÂł opery: http://www.youtube.com/watch?v=Lur2zy_3Wb8

W 1945 r. powstaÂło arcydzieÂło XX-wiecznego koncertu skrzypcowego - melodyjny, barwny Koncert op. 35.
I cz. - Âświetna Hilary Hahn :D  http://www.youtube.com/watch?v=3EsYUuGo8XA

Rachmaninow byÂł pianistÂą wielkim.PozwĂłlcie, Âże zacytujĂŞ Janusza ÂŁĂŞtowskiego:
"To, Âże Rchmaninow byÂł wykonawcÂą fenomenalnym,jednoczÂącym w sobie wszystkie cechy geniusza
zarĂłwno muzycznego jak i pianistycznego, jest oczywiste.
Jedna rzecz dla sÂłuchacza tych pÂłyt(to recenzja) pozostaje fascynujÂąca, nie ma tu ani jednego utworu
zagranego byle jak, nudno, obojĂŞtnie, bezmyÂślnie. Nie ma nigdzie odrobiny banaÂłu ani salonowej wirtuozerii.
Prawda znajduj¹ siê b³êdy, nie trafione nuty-to wszystko jest bez znaczenia wobec krystalicznie
czystych myÂślowo wizji wykonywanych dzieÂł"
Ja teÂż Ewo najbardziej lubiĂŞ II koncert :)

Mam pytanie, Patryku, czy aby nie mylisz siĂŞ? Ognistego Ptaka wiem, ze na pewno skomponowaÂł StrawiĂąski (balet do libretta Fokina)... CzyÂżby ten temat takÂże zainspirowaÂł Skriabina? (Pytam, bo nie mam peÂłnej bibliografii jego kompozycji)

Przepraszam, Âże siĂŞ wtrÂącĂŞ, ale nie chodzi chyba o dzieÂło, a raczej o porĂłwnanie. :)

PorĂłwnanie  ??? No nie bardzo tak to Ewo odebraÂłem. Ale, kto wie? Zaczekajmy, na wyjaÂśnienie Patryka  :)

Januszu nie badz taki ognisty.

TakÂże i wedÂług mojej wiedzy, balet "Ognisty ptak" to dzieÂło Igora z Oranienbaum. :)

TwĂłrczoœÌ Skriabina jest ró¿norodna. O ile dzieÂła wczesne czerpiÂą z poetyki chopinowskiego romantyzmu, o tyle dzieÂła póŸne - kreujÂą nowatorskie, nieraz niejasne wizje. Ognista muzyka przekracza prawie granice tonalnoÂści - choĂŚ nie zakÂładaÂł tego sam kompozytor. Na pewno byÂła to rĂłwnieÂż jedna z inspiracji dla StraviĂąskiego, autora nowatorskiego "Ognistego...", a zwÂłaszca "ÂŚwiĂŞta wiosny"  (oba balety powstaÂły pod koniec Âżycia Skriabina).  :)

I wszystko jasne  :)

Gdybym prĂłbowaÂł okreÂśliĂŚ jakie zjawisko spoÂłeczne dominowaÂło w Europie w drugiej poÂłowie XIX wieku – chyba bez b³êdu mĂłgÂłbym zaryzykowaĂŚ stwierdzenie: budzÂąca siĂŞ ÂświadomoœÌ narodowa, ÂświadomoœÌ wÂłasnej narodowej odrĂŞbnoÂści kultury. W obszarze muzyki wywoÂłaÂła ona zainteresowanie kompozytorĂłw rodzimym folklorem. Masowo siĂŞgano do narodowych mitĂłw, legend, czy wydarzeĂą historycznych. Najbardziej znanymi wĂłwczas szkoÂłami narodowymi byÂły: rosyjska, niemiecka, francuska, hiszpaĂąska, ale i… czeska.

SzczegĂłlnie ta ostatnia miaÂła dla CzechĂłw donoÂśne znaczenie: nigdy bowiem wczeÂśniej kompozytorzy z tego maÂłego kraju nie wpisywali siĂŞ tyloma zÂłotymi nutami w dorobek Âświatowej muzyki. Co wiĂŞcej: Dworzak, Smetana, Fibich – czoÂłowi przedstawiciele czeskiej szkoÂły - dbajÂąc o typowo sÂłowiaĂąski charakter twĂłrczoÂści, w kaÂżdej swej kompozycji zawsze pozostawali kompozytorami na wskroÂś europejskimi.

Spoœród ww. trojki mu¿yków najmniej spopularyzowan¹ do dzisiaj pozostaje twórczoœÌ Fibicha. Zredukowany we wspó³czesnym odbiorze do krótkiego, efektownego Poematu z Idylli op. 39 (tu: w nagraniu solo na fortepian http://www.youtube.com/watch?v=YeNUV9_sCrM)
jest najlepszym przyk³adem, jak okrutnie potomnoœÌ zapomina o dziele swoich najwiêkszych narodowych wieszczy.
Tymczasem Fibich (uczeù Smetany) ma w swoim dorobku a¿ osiem oper, trzy wielkie symfonie, kilka melodramatów, baœni symfonicznych i wielk¹ iloœÌ muzyki kameralnej.

Z tej ostatniej proponujê pierwsz¹ czêœÌ z piêknego kwintetu fortepianowego op. 42
http://www.youtube.com/watch?v=R-Fxb4L6Rbs

Fryderyk Nietzsche nie byÂł oryginalnym kompozytorem. Mimo iÂż ma w swoim dorobku ponad
600 kompozycji.CzĂŞsto wysyÂłaÂł je znajomym muzykom (np.Hansowi von Bulow, ex mĂŞÂżowi
Cosimy) to krytykĂŞ przyjmowaÂł ze zrozumieniem i skromnoÂściÂą.
Muzyka byÂła dla niego niezbĂŞdna do Âżycia, pisaÂł"Zycie bez muzyki byÂłoby pomyÂłkÂą"
W mÂłodoÂści bardzo byÂł zwiÂązany z Wagnerem, byÂł najmilszym goÂściem w Tribschen.
Wagner i Cosima bardzo go lubili, potem ich drogi siĂŞ rozeszÂły, ale na ten temat
istniejÂą opasÂłe ksiĂŞgi.
Bardzo kochaÂł Chopina "Ja sam zawsze jeszcze nazbyt jestem Polakiem, by za Chopina nie oddaĂŚ caÂłej
reszty muzyki"
Nietzsche wierzyÂł, Âże jego przodkowie byli Polakami.OczywiÂście jego geneaologia zostaÂła
skrupulatnie zbadana i okazaÂło siĂŞ, Âże jego przodkami byli sami porzÂądni niemieccy
mieszczanie.Ale myÂślĂŞ, Âże nie ma to wiĂŞkszego znaczenia, on wierzyÂł Âże jest
Polakiem i byÂł z tego bardzo dumny.
Pewnie gdyby nie byÂł najwiĂŞkszym umysÂłem swojej epoki to i jego muzyka
zostaÂłaby zapomniana, a tak mamy tego mazurka

http://www.youtube.com/watch?v=nfNY1NRHhF8&feature=related

Tereniu, dziĂŞki za ciekawÂą notkĂŞ. Ten mazurek wielkiego filozofa jest bardzo Âładniuchny i bardzo taneczny. Z caÂła pewnoÂściÂą dobrze wpisujÂący siĂŞ w specyfikĂŞ taĂąca na trzy, z przytupem. Jak na nieprofesjonalnego muzyka, ktĂłry go skomponowaÂł - rzec moÂżna by - majstersztyk!
Czego mu brakuje? - szczypty rozpoetyzowanej melancholii, o ktĂłrej piszemy w jednym z sÂąsiednich wÂątkĂłw.

KiedyÂś Bela Bartok o szopenowskich mazurkach mawiaÂł: Chopin  ich tanecznego rytmu wyuczyÂł siĂŞ na paryskich salonach. Nie wiem, czy kiedyÂś póŸniej odci¹³ siĂŞ od swojej niefortunnej opinii, ale z caÂła pewnoÂściÂą gdyby tak orzekÂł o mazurku F. Nietzsche'go - niewiele by siĂŞ myliÂł.

zgadzam siĂŞ Januszu, z twojÂą opinia w 100  procentach ale Uwielbiam Frydryka wiĂŞc pozwĂłl:

http://www.youtube.com/watch?v=o4dz1tXZfcY&feature=related

TrochĂŞ siĂŞ zastanawiaÂłam, czy napisaĂŚ o tym kompozytorze
bo jest ju¿ dzisiaj zapomniany a na dodatek nigdzie nie mog³am znaleŸÌ jego
muzyki.Ale byÂł interesujÂącÂą postaciÂą, wiĂŞc moÂże warto.
NazywaÂł siĂŞ Heinrich Koseliz i byÂł wielkim przyjacielem Nietzschego. ByÂł jego
studentem w Bazylei, gdy filozof czĂŞÂściowo oÂślepÂł byÂł jego lektorem.DysponowaÂł
piĂŞknym charakterem pisma, wiĂŞc przepisywaÂł dla wydawcĂłw jego rĂŞkopisy.
Najambitniejszym jego dzieÂłem jest opera "Lew w Wenecji.Nietzsche bardzo go ceniÂł i
usi³owa³ wypromowaÌ jego muzykê u znajomych dyrygentów.Có¿ w tym wypadku siê pomyli³.
Ale moÂże ktoÂś go kiedyÂś odkryje?

NajwaÂżniejsze, Tereniu, Âże Ty sama odkryÂłaÂś go juÂż dla nas  .... DziĂŞki!

Jedna z ostatnich pieœni 84-letniego Ryszarda Straussa."O zmierzchu" do s³ów Josepha
Eichendorfa. PeÂłna zadumy i nostalgii muzyka, z przejmujÂącym zakoĂączeniem:
"Tak ÂżeÂśmy wĂŞdrĂłwkÂą zmĂŞczeni,
moÂże to juÂż ÂśmierĂŚ?"

http://www.youtube.com/watch?v=OwMcu6mIqoQ

Temat KarÂłowicza zaistniaÂł na poczÂątku wÂątku i zgasÂł, ale tak byĂŚ nie moÂże.
W³aœnie odkry³am przepiêkn¹ ale smutn¹ (eufemizm, to mega dó³ do szeœcianu) pieœù do s³ów Kazimierza Przerwy-Tetmajera.

http://www.youtube.com/watch?v=mblPHPSQACE

Mieczys³aw Kar³owicz, przypomnê, zgin¹³ w wieku 32 lat pod lawin¹ w Tatrach.

"Z Tatrami ³¹czy³a go od lat szczególna wiêŸ duchowa. Dzia³a³ w Towarzystwie Tatrzaùskim, publikowa³ artyku³y z wêdrówek górskich, pasjonowa³ siê wspinaczk¹, jazd¹ na nartach, fotografik¹; sta³ siê jednym z pionierów polskiego taternictwa."

"Tatry poznawa³ Kar³owicz od 1889, lecz systematyczn¹ dzia³alnoœÌ górsk¹ rozpocz¹³ od 1902. W 1907 osiad³ na sta³e w Zakopanem. Dzia³a³ w Towarzystwie Tatrzaùskim. By³ znakomitym taternikiem. Pocz¹tkowo wspina³ siê ze znanym góralskim przewodnikiem, Klimkiem Bachled¹ (1906), póŸniej czêsto samotnie. Wszed³ na wiele szczytów, jego najwa¿niejsze osi¹gniêcia to: I wejœcie na Wielk¹ Ko³ow¹ Turniê (grani¹ od Modrej Turni, 1907, samotnie), I wejœcie na Ciê¿k¹ Turniê grani¹ pó³nocno-wschodni¹ z Dolinki Spadowej (1908), I zimowe wejœcie na Koœcielec (1908), I zimowe wejœcie na Wo³oszyn oraz ¯ó³t¹ Turniê z prze³êczy Krzy¿ne, wejœcie na Ostry Szczyt po³udniow¹ œcian¹, drog¹ Häberleina (1908)."

"PasjonowaÂł siĂŞ fotografikÂą, jego fotografie tatrzaĂąskie o wysokim poziomie artystycznym zostaÂły zebrane w albumie pt. KarÂłowicz w Tatrach. ZajmowaÂł siĂŞ teÂż publicystykÂą, w ktĂłrej popularyzowaÂł Tatry i Podhale oraz piĂŞtnowaÂł niewÂłaÂściwe postawy Ăłwczesnych turystĂłw. Wraz z Mariuszem Zaruskim stworzyÂł podwaliny TatrzaĂąskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego."

"8 lutego 1909 MieczysÂław KarÂłowicz zgin¹³ w Tatrach przysypany lawinÂą na wschodnich zboczach MaÂłego KoÂścielca, w trakcie wycieczki narciarsko-fotograficznej. W miejscu tym stoi obecnie kamieĂą – pomnik zwany Kamieniem KarÂłowicza z napisem: Non omnis moriar (nie wszystek umrĂŞ). Umieszczona na nim swastyka to popularny na Podhalu krzyÂżyk niespodziany. Mimo zwiÂązkĂłw kompozytora z gĂłrami w Âżadnym jego utworze muzycznym nie znalazÂło siĂŞ bezpoÂśrednie odbicie Tatr, ich przyrody, gĂłralskiego folkloru czy teÂż wspomnieĂą artysty z tatrzaĂąskich wypraw."

"Do tragicznej Âśmierci kompozytora nawiÂązaÂł Wojciech Kilar w poemacie symfonicznym KoÂścielec 1909."

Ciesze sie, ze napisalas o Karlowiczu.
Niezwykle utalentowany kompozytor.
Jego konc. skrzypcowy jest standartowym punktem programu kazdego szanujacego sie skrzypka.

Mimo wszystko w komp. Karlowicza odczuwa sie te nasze tatry, ta przestrzen.
Wystarczy wlaczyc modul "abstrakcja" i juz sie ma przed soba jakas wielka gran.
Formy utworow sa monumentalne i b. solidne (tak jak gory)

http://www.youtube.com/watch?v=238vWVK7IGs

I jeszcze jeden piekny utwor Karlowicza.

http://www.youtube.com/watch?v=RNxPMBVkjJc