Kurier Szafarski

Wydaje mi siĂŞ, Âże warto zaÂłoÂżyĂŚ osobny wÂątek o muzyce francuskiej XX wieku.

Jednym z moich ulubionych francuskich twĂłrcĂłw jest Francis Poulenc. ZachwyciÂłem siĂŞ nim kiedyÂś po gruntownym przesÂłuchaniu Stabat Mater. Wiele lat przed skomponowaniem Stabat..., w 1932 roku 33-letni Poulenc ukoĂączyÂł koncert d-moll na dwa fortepiany i orkiestrĂŞ. To mistrzowski akord wieĂączÂący pierwszy okres twĂłrczoÂści kompozytora. Czerpie on z inspiracji mozartowskich (zapewne sÂłyszycie echa dwĂłch koncertĂłw Mozarta - podwĂłjnego KV 365 i C-dur KV 467 z jego sÂłynnym Andante), a swoiste "jazzowanie" przywodzi na myÂśl koncert G-dur Ravela, ktĂłry powstaÂł dosÂłownie rok/dwa wczeÂśniej.

Ostry, siarczysty poczÂątek (Allegro non troppo) prowadzi do lirycznego, quasi-kantylenowego Larghetto (ktĂłre byĂŚ moÂże nie powstaÂłoby, gdyby nie... Wolfgang Amade  ;)); caÂłoœÌ zamyka mocno skontrastowane (i Âświetnie zinstrumentowane - Poulenc posÂługuje siĂŞ du¿¹ orkiestrÂą symfonicznÂą z poszerzonÂą sekcja perkusyjnÂą) Allegro molto.

http://www.youtube.com/watch?v=SC06gWjIVOI

(Poulenc skomponowaÂł jeszcze w 1949 r. Koncert na fortepian i orkiestrĂŞ.)

ByĂŚ moÂże najsÂłynniejszym - obok Concert champêtre- utworem koncertowym F. Poulenca jest Koncert organowy g-moll, napisany (tak jak koncert podwĂłjny) w latach 30. XX w. To monumentalna dÂźwiĂŞkowa konstrukcja, w ktĂłrej wirtuozowska partia organĂłw jest doœÌ wyraÂźnie "oddzielona" od orkiestry, ktĂłra skÂłada siĂŞ ze smyczkĂłw i kot³ów. CaÂłoœÌ zawiera siĂŞ w jednej czĂŞÂści, przez co zyskuje charakter swobodnej fantazji (wsÂłuchujÂąc siĂŞ dokÂładniej, moÂżemy wyró¿niĂŚ kilka segmentĂłw dzieÂła: Andante, Allegro giocoso, Subito andante moderato, Tempo allegro - Molto agitatio, Très calme - Lent, Tempo de l'allegro initial i Tempo d'introduction: Largo). Dramatyczny, ba... wstrzÂąsajÂący akordowy poczÂątek przypomniaÂł mi poczÂątek wielkiej fantazji organowej f-moll KV 608 Mozarta.

http://www.youtube.com/watch?v=7051SGd0Hzs&feature=related

W dniu peanów ku czci Francji proponujê muzykê jednego z francuskich twórców okresu postrewolucyjnego (i jednego z najwiêkszych w³adców orkiestry w dziejach) - Hectora Berlioza. Jego 5-ogniwowa Symphonie fantastique: Épisode de la vie d'un Artiste to dla mnie jeden ze wspomnianych kilku cudów muzyki, bez którego nie wyobra¿am sobie sztuki d¼wiêku XIX wieku.

Ale bez zbĂŞdnych wstĂŞpĂłw; posÂłuchajmy tego mistycznego walca, dwukrotnie przerywanego obrazem ukochanej (idee fixe), ktĂłrÂą "podmiot liryczny" (czyli, jak wiemy, zakochany w Harriet Smithson Berlioz) dostrzega na balu. ZauwaÂżcie, jaki niezwykÂły efekt osiÂągniĂŞty zostaje dziĂŞki uÂżyciu dwĂłch harf. Silnie oddziaÂłujÂący na zmysÂły, upojny, zarazem monumentalny walc jest moÂże najsÂłodszÂą alegoriÂą miÂłoÂści w arcydziele Berlioza - sam taniec (a zatem FORMA) staje siĂŞ jedynie pretekstem dla wyraÂżenia namiĂŞtnoÂści mÂłodego twĂłrcy. Oto Romantyzm w najlepszym wydaniu.

II ogniwo: Un Bal i Monsieur Bernstein
http://www.youtube.com/watch?v=npg11G8ZkAY

CaÂła ta symfonia jest cudem.DziĂŞki Patryku!!!1

Ca³e ¿ycie jest cudem (Život je èudo) :)

PoniewaÂż nowy wÂątek ma byĂŚ o muzyce francuskiej XX wieku, to chcÂąc pozostaĂŚ przy Francji, ale trochĂŞ wczeÂśniejszej, mogĂŞ tutaj podzieliĂŚ siĂŞ utworem, ktĂłry niedawno mnie zauroczyÂł:

Ernest Chausson - Poeme de l'amour et de la mer
Magiczne po³¹czenie dwóch nieogarnionych ¿ywio³ów - mi³oœci i morza:) I David Ojstrach

http://www.youtube.com/watch?v=1OE1TmSvpF4

Ale super, dziĂŞki, mnie przypomina stanowczo Prokofiewa.

Muzyce francuskiej przypisuje siê szczególne wyczulenie na barwê dŸwiêkow¹, ilustracyjnoœÌ, subtelnoœÌ wyrazu. PonoÌ swój pocz¹tek bierze w poezji.:) Jej najstarsze formy, to epicka pieœù o bohaterskich czynach zwana chanson de geste, oraz mi³osne pieœni prowansalskich trubadurów. Jej cech¹ charakterystyczn¹ jest te¿ œcis³e zespolenie melodii ze s³owem, intonacj¹ jêzyka. Mo¿e dlatego tak wspania³y rozkwit osi¹ga w epoce, która równie¿ w malarstwie tak mocno kojarzy siê z poezj¹.
Impresjonizm. To usiÂłowanie czytania Âświata w ulotnej chwili, uchwycenia jego efemerycznego piĂŞkna. Niezliczone barwy i odcienie kwiatĂłw, liÂści, Âśniegu. TaĂączÂące plamy sÂłoĂąca sÂączÂącego siĂŞ przez liÂście. Migotanie ÂświatÂła na powierzchni wody, zamglone horyzonty, nawaÂłnice chmur. Galeria wschodĂłw i zachodĂłw sÂłoĂąca. Przemiana pĂłr dni i roku odmieniajÂąca wci¹¿ od nowa na pozĂłr znajome miejsca. Impresje. Marzenia.  Zachwyty. Melancholie. MgÂły smutku, przeÂświtujÂące przez nie refleksy pogody, radosne jutrzenki. Chwile. MnĂłstwo ulotnych chwil. Tak piĂŞknych, tak trudnych do zatrzymania, straconych jeszcze zanim przeminĂŞÂły. Nie moÂżna mĂłwiĂŚ o impresjonizmie nie mĂłwiÂąc o Francji, trudno mĂłwiĂŚ o muzyce Francji nie wspominajÂąc wielkich impresjonistĂłw.
A przecieÂż muzyka ta ma za sobÂą dÂługÂą, wspania³¹ tradycjĂŞ i historiĂŞ, a takÂże i rĂłwnie bogaty dzieĂą dzisiejszy. To nie tylko mieniÂące siĂŞ subtelnymi barwami impresjonistyczne pejzaÂże Debussy’ego i Ravela.
To i Lully, Rameau, Couperin w okresie baroku. A jeszcze wczeÂśniej – renesans i Josquin des Pres.
To wielkie nazwiska francuskiego romantyzmu – Berlioz i jego symfonia fantastyczna, Gounod, Bizet i Massenet, i Offenbach. A takÂże Cesar Franck i G.U. Faure. I Saint Saens.
To muzyka epok, ktĂłre znamy najlepiej i najbardziej kochamy. Ale przecieÂż i póŸniej, juÂż po okresie impresjonistycznym, tak wiele siĂŞ dzieje w muzycznej Francji. W tym czasie, ktĂłry czĂŞsto jest nam mniej znany, mniej podziwiany - a wart poznania. Jest Messiaen, póŸniej Boulez, i Schaeffer. I  prezentowany tu juÂż przez Pata Poulenc. I inni jeszcze, ktĂłrych bĂŞdzie okazja zaprezentowaĂŚ na tym wÂątku. I kompozytorĂłw, i moÂże rĂłwnieÂż Âświetnych wykonawcĂłw.
Pat, bêd¹cy inicjatorem tego w¹tku, chcia³by siê pewnie skoncentrowaÌ g³ównie na wieku XX. Jednak niech to bêdzie ogólnie francuski zak¹tek - dla tych artystów, dla których nie ma sensownego miejsca na innych w¹tkach.

Wielkie dziĂŞki, Asiu, za ten wÂątek - kÂącik forum przyjazny kaÂżdemu frankofilowi i miÂłoÂśnikowi sztuki francuskiej (i nie tylko) ;)

OczywiÂście nie sposĂłb okieÂłznaĂŚ od razu muzyki twĂłrcĂłw znad Sekwany - jest ona, jak napisaÂła zaÂłoÂżycielka topicu, bardzo ró¿norodna, rozpiĂŞta na kilka stuleci,  jednoczeÂśnie ukazujÂąca skomplikowane dzieje europejskiej sztuki. MoÂżna jednak doszukaĂŚ siĂŞ cechy wspĂłlnej, swoistego identyfikatora, swoistej "francuskiej nuty". Kompozytorzy byli w wiĂŞkszoÂści wybitnymi, wraÂżliwymi melodystami, tworzyli muzykĂŞ szczegĂłlnie kolorowÂą, plastycznÂą, znakomicie operujÂąc aparatem orkiestrowym - H. Berlioza czy impresjonistĂłw przeÂłomu stuleci moÂżna chyba nazwaĂŚ najwybitniejszymi znawcami orkiestrowych barw swoich czasĂłw. Z wieloma utoÂżsamiamy sugestywny liryzm, z drugiej strony - potrafili oni wykreowaĂŚ najpotĂŞÂżniejsze dzieÂła sceniczne, a zwÂłaszcza sakralne, ktĂłrych rozmach Âświadczy o g³êbokiej poboÂżnoÂści niektĂłrych mistrzĂłw (ktĂłrzy jednoczeÂśnie byli czoÂłowymi organistami Europy, by wspomnieĂŚ choĂŚby Francka czy Messiaena). 

RozpoczeliÂśmy niechronologicznie, ale myÂślĂŞ, Âże Josquin des Pres, princeps omnium, Antoine de Fevin i reszta renesansowych towarzyszy chwilowo wybaczy nam tÂą niepoprawnoœÌ  ;)

Wspominaliœmy jednego z najbardziej nietuzinkowych twórców XX wieku - wielu uznawa³o F. Poulenca po prostu za dziwaka, bo jak mo¿na pisaÌ tak klarown¹, harmonicznie relatywnie ³atw¹, czasem wrêcz przezroczyst¹ muzykê w czasach atonalnoœci, wielkich przemian i eksprementów choÌby Pendereckiego? Poulenc nie pisze muzyki "nowoczesnej", jak mo¿na by by³o oczekiwaÌ, przeciwnie, w jego dzie³ach slychaÌ jak¹œ têsknotê za przesz³oœci¹, sk³onnoœÌ do "romantyzowania", która przejawia siê w choÌby w melodyce.

Taki teÂż - trochĂŞ postromantyczny (mamy rok 1950), trochĂŞ - jak to czĂŞsto bywa u Francisa - groteskowy i ironiczny (wsÂłuchajcie siĂŞ w finaÂł, rondo w stylu... francuskim!) jest Koncert fortepianowy cis-moll. Kompozytor umie jednak uderzyĂŚ w strunĂŞ dramatycznÂą, jak w Andante con moto. Uprawnione sÂą skojarzenia z muzykÂą filmowÂą i mÂłodszym o parĂŞ lat Dymitrem Szostakowiczem (znacie przecieÂż jego II Koncert!). Nie jest to centrum twĂłrczoÂści Poulenca, ale muzyka pisana dla przyjemnoÂści (po kilkunastu latach od powstania koncertu na organy) - ale czy jedynie przyjemna i miÂła?

http://www.youtube.com/watch?v=OPIntGLnr7c
http://www.youtube.com/watch?v=4CxxvBTvmx8

F. Poulenc, Sinfonietta. Napisana 3 lata przed Koncertem fortepianowym; dzieÂło neoklasyczne, chwilami groteskowe, a do tego chyba doœÌ osobiste. W 2013 r. mija 50 lat od Âśmierci tego muzycznego satyryka. 

http://www.youtube.com/watch?v=EgkTATd5UaA

Poulenca poznajĂŞ ze wzrastajÂącym zachwytem :)
W koncercie na dwa fortepiany sÂłyszĂŞ nie tylko mozartowskie, ale i chopinowskie inspiracje:)

A oto jakie cudo mnie oczarowaÂło:

Sonata na flet i fortepian: tutaj i subtelna impresjonistyczna mgieÂłka, i teÂż jakby lekkie tchnienie Mozarta...
http://www.youtube.com/watch?v=3heLhtGQpJk

Jedna z pierwszych, wysoko cenionych francuskich kompozytorek - Lili Boulanger (ur. 1893 r.). ZasÂłynĂŞÂła nagrodzonÂą kantatÂą Faust et HĂŠlène, jej karierĂŞ wkrĂłtce przerwaÂła jednak przedwczesna ÂśmierĂŚ w 1918 r.

Nagranie historyczne, Nocturne
http://www.youtube.com/watch?v=H5QqCD7Pp50

Nie wiem, ktĂłrych z tych utworĂłw jest bardziej znany (moÂże jednak Alleluja Haendla). Radosne Te Deum Charpentiera. Hallelujah, dears!

http://www.youtube.com/watch?v=JkpWyOKbyK8

Hallelujah :D Dobrze wykorzystaĂŚ radosnÂą melodiĂŞ Charpentiera w mniej standardowym celu, niÂż Unia NadawcĂłw:)

CoÂś rĂłwnie radosnego, a bardzo adekwatnego do obecnej scenerii :)
La  neige danse...

http://www.youtube.com/watch?v=4GwswzJTtA4

Muzyka francuskich mistrzĂłw zawiera mnĂłstwo sakralnych pereÂłek. W 1860 r. CĂŠsar Franck, autor monumentalnej 3-czĂŞÂściowej Symfonii d-moll, skomponowaÂł mszĂŞ w jasnej tonacji A-dur (op. 12, Messe à trois voix). Jej najsÂłynniejszym ogniwem, do³¹czonym zresztÂą przez Francka póŸniej po sekwencji Santus, jest Panis Angelicus (Chleb Anielski) do eucharystycznego tekstu autorstwa Âśw. Tomasza z Akwinu. Funkcjonuje dziÂś samodzielnie, w dziesiÂątkach aranÂżacji i opracowaĂą.

Radosne Sanctus i Hosanna z Mszy, wybrzmiewajÂące w czasie Wielkanocy ze zdwojonÂą mocnÂą; niestety w poniÂżej wersji brakuje Panis Angelicus:

http://www.youtube.com/watch?v=dIdMhwV33eY

Panis Angelicus jest jednym z "hitĂłw" na pÂłycie franciszkanina Brustenghi'ego, ktĂłry podpisaÂł kontrakt z DeccÂą.

http://www.youtube.com/watch?v=GGZMziVfcsg

Panis angelicus
fit panis hominum;
Dat panis coelicus
figuris terminum:
O res mirabilis!
Manducat Dominum.
Pauper, servus et humilis

Muzyka, zw³aszcza taka muzyka, wydaje siê odpowiednim chlebem dla anio³ów:)

Niedawno natknê³am siê na urocz¹ p³ytê z barokowymi sonatami skrzypcowymi. Miêdzy innymi mia³am okazjê poznaÌ Jeana Marie Leclaire'a, zwanego Starszym. Chyba nie jest u nas zbyt znany, a zas³uguje na uwagê, jako za³o¿yciel francuskiej szko³y skrzypcowej. ¯y³ w latach 1697-1764. By³ uznanym skrzypkiem, wystêpowa³ m.in. na Concert Spirituel. Komponowa³ g³ównie sonaty i koncerty, z powodzeniem ³¹czy³ styl w³oskiego i francuskiego baroku.

PosÂłuchajmy pierwszej sonaty op.9 nr 3. Wykonawca - David Ojstrach.
CzêœÌ I - Un poco andante, cz. II - Allegro   DÂźwiĂŞki rozkwitajÂą pod smyczkiem jak kwiaty. PiĂŞkna, radosna muzyka kaÂże nam myÂśleĂŚ o kieÂłkujÂącej juÂż wokó³ wioÂśnie:)
http://www.youtube.com/watch?v=3UjFRo5ToGk
CzêœÌ III - czaruj¹ca Sarabanda-Largo, cz. IV - "motylkowe" Tambourin-Presto, przypominaj¹ce momentami radosne czêœci mozartowskich kwartetów
http://www.youtube.com/watch?v=7VMVpR4Gx74

ÂŻeby Ave verum nie kojarzyÂło siĂŞ nam tylko z tym w D-dur KV 618  :)

Bardzo sugestywne Ave verum corpus (op. 65, 1894 r.) sentymentalnego romantyka przeÂłomu wiekĂłw, Gabriela FaurĂŠ. Znakomity przykÂład  klarownoÂści i melodycznej inwencji, jaka charakteryzuje jego styl. Podczas, gdy w muzyce dochodziÂło go wydarzeĂą rewolucyjnych - FaurĂŠ pozostaÂł wierny zasadzie prostoty.

Hymn mo¿na z powodzeniem dope³niÌ któr¹œ z mszy FaurÊ b¹dŸ jego chyba najs³ynniejszym dzie³em, Requiem d-moll op. 48.

http://www.youtube.com/watch?v=WCELV_BnRnc


Tekst - wg tradycji - miaÂł zostaĂŚ napisany przez papieÂża Innocentego VI (XIII/XIV w.).

Ave verum corpus, natum
de Maria Virgine,
vere passum, immolatum
in cruce pro homine,
cuius latus perforatum
fluxit aqua et sanguine:
esto nobis praegustatum
in mortis examine.
O Iesu dulcis, O Iesu pie, O Iesu, fili Mariae.
Miserere mei.
Amen.

Faure jest jednym z moich ulubionych musiciens français:)
To swojÂą drogÂą ciekawe, Âże takie utwory jak Ave verum, czy Requiem, jedne z najbardziej wzniosÂłych dzieÂł w kanonie muzyki sakralnej, skomponowaÂł agnostyk:)
Faure sam tak wypowiada³ siê o swoim utworze: "Powiedziano, ¿e moje Requiem nie wyra¿a strachu przed œmierci¹, i ktoœ nazwa³ je "ko³ysank¹ œmierci". Jednak ja tak w³aœnie widzê œmierÌ: jako szczêœliwe wybawienie, d¹¿enie do jakiegoœ wy¿szego szczêœcia poza grobem, a nie bolesne doœwiadczenie". By³o to dla niego dzie³o o wymowie bardziej humanistycznej ni¿ religijnej.

Pierwszy raz Requiem wykonano w koÂściele St. Madeleine w ParyÂżu w 1888 r. Kiedy kompozytor zdradziÂł ksiĂŞdzu, Âże jest autorem dzieÂła, usÂłyszaÂł: "Panie Faure, nie potrzebujemy takich nowinek. Repertuar St. Madeleine jest dostatecznie bogaty"
Szczêœciem dzie³o zyska³o sobie w póŸniejszym okresie o wiele ¿yczliwszych s³uchaczy;) Bo te¿ trudno siê oprzeÌ jego nieziemskiej piêknoœci:)

King's College Choir Cambridge i Pie Jesu:
http://www.youtube.com/watch?v=R6QWWy3B9eQ&list=PLC89EE78792AACAFD

La Chapelle Royale, Herreweghe i Sanctus:
http://www.youtube.com/watch?v=XFLM99FprvM

In Paradisum - Faure uwa¿a³ t¹ czêœÌ za najpiêkniejsz¹:
http://www.youtube.com/watch?v=lPca88LPARI
http://www.youtube.com/watch?v=6-i1ESIRKdA

UtwĂłr co prawda nie francuski, lecz nadajÂący siĂŞ do zaprezentowania na tym wÂątku z racji wykonania przez Âświetnego francuskiego artystĂŞ, jako fragment ÂścieÂżki dÂźwiĂŞkowej niezwykÂłego, poruszajÂącego francuskiego filmu.  Impromptu Schuberta Ges-dur op. 90 No.3 - ulubione Patryka:)
Amour i Alexandre Tharaud, ktĂłry w filmie Hanekego gra samego siebie:)

http://www.youtube.com/watch?v=xM2IrxXPfMQ

Magnifiquement! A do tego jestem w trakcie oglÂądania powyÂższego :D

BĂŞdĂŞ bardzo ciekawa Twoich refleksji:)
Tharaud podoba siĂŞ teÂż bardzo w muzyce Ravela - nagraÂł komplet jego utworĂłw na fortepian dla Harmonii Mundi. Podobno znalazÂł wÂłaÂściwy klucz do Ravela. Brzmienie naturalne i zarazem szlachetne, bÂłyskotliwe i refleksyjne. Na prĂłbĂŞ Pawana na ÂśmierĂŚ Infantki
https://www.youtube.com/watch?v=Kr9tZqPcvZ0

U Wiliama Whartona ("SpóŸnieni kochankowie") natknê³am siê na klawesynistów francuskich, Louisa i Francois Couperinów. Znalaz³am w w¹tku p³ytowym polecan¹ przez Musammana p³ytê F. Couperina. Ale jakoœ mój odbiór muzyki granej na klawesynie wyjecha³ na wakacje i stanowczo wolê fortepian. Znalaz³am wiêc utworek o œmiesznej nazwie grany przez Soko³owa. Tic-Toc-Choc, Francois Couperin:

http://youtu.be/acxipN-HSdc

I jeszcze jedno wykonanie Tic Toc Choc, do wysÂłuchania i do OBEJRZENIA.

http://youtu.be/XMD6xBIXSWo

Couperin jest Le Grand :)
Jednak zdecydowanie grywaÂł na klawesynie;) ChoĂŚ nie moÂżna wykluczyĂŚ, Âże spodobaÂłby mu siĂŞ fortepian. Klawesyn brzmi trochĂŞ inaczej, ale na pewno moÂżna siĂŞ z nim osÂłuchaĂŚ, a nawet rozsmakowaĂŚ.   

MoÂże coÂś leciutkiego: Le Rossignol en amour - czyli zakochany sÂłowik. W jakiÂś nieuchwytny sposĂłb przypomina mi folkowe irlandzkie melodie :)
Prawda, Âże sÂłychaĂŚ tam wyraÂźnie klÂąskajÂącego sÂłowiczka?:)

http://www.youtube.com/watch?v=5RvIpNGIL7g

Ale niech bĂŞdzie i coÂś na fortepian: Alexander Tharaud i duuuÂżo Couperina:)

http://www.youtube.com/watch?v=FN85zpijUPw

Kasia wspomnia³a niedawno nieœmiertelne Te Deum Marc-Antoine'a Charpentiera (1636- 1704), którego pocz¹tkowy fragment mo¿na us³yszeÌ przy okazji transmisji koncertu noworocznego z Wiednia jako sygna³ Europejskiej Unii Nadawców (EBU). Ten francuski kompozytor jest dla wielu uosobieniem muzyki barokowej XVII wieku, z ca³ym jej instrumentalnym przepychem i splendorem oraz wspó³twórc¹ francuskiego muzycznego baroku. Silnie oddzia³ywa³ na wspó³czesnych i nastêpne pokolenia.

Marche de Triomphe H. 547 (ogromna spuÂścizna Charpentiera zostaÂła skatalogowana w l. 80 przez... H. W. Hitchcocka) & Musica Antiqua KĂśln
http://www.youtube.com/watch?v=snxUHRaGTuA

Faust jest chyba kwintesencjÂą tego wszystkiego, co najbardziej podziwiamy we francuskiej muzyce scenicznej. Szczery dramatyzm, wybuchy namiĂŞtnoÂści, efektownoœÌ wielkich scen, ktĂłre nawiÂązujÂą do megaprodukcji Opery Paryskiej (5-aktĂłwka zostaÂła wystawiona w ThÊâtre Lyrique), dajÂące pola do popisu chĂłrom i tancerzom, z obowiÂązkowym monumentalnym obrazem w koÂściele, jak w grand opĂŠra, a do tego - a moÂże przede wszystkim - silny pierwiastek liryczny. No i ten nieÂśmiertelny literacki fundament libretta, epokowy Faust Goethego - trochĂŞ, co jasne, okrojony i w wersji tandemu Charles Gounod, Jules Barbier & Michel CarrĂŠ bardziej francuski niÂż niemiecki (Kasia zna pewnie oryginaÂł na pamiĂŞĂŚ  ;D). PotencjaÂł melodyczny takich twĂłrcĂłw jak Gounod, Bizet czy Massenet pozwoliÂł im stworzyĂŚ dzieÂła, peÂłne, jak pisaÂł O. Sacks, wwiercajÂących siĂŞ w umysÂł brainworms.

MET 2011, finaÂł V aktu
http://www.youtube.com/watch?v=dwty6UKimgs[/i]

Przy moim Profesorze literatury niemieckiej nie daÂło siĂŞ nie znaĂŚ go (prawie) na pamiĂŞĂŚ  ;D

Nie wiem czy znacie Concertino na flet i orkiestrĂŞ (1902) francuskiej kompozytorki CĂŠcile Chaminade (1857-1944)?
Gra flecistka Jagoda KrzemiĂąska, zwyciĂŞÂżczyni konkursu MÂłody Muzyk Roku 2012 (filmik z europejskiego finaÂłu konkursu w Wiedniu, scena przed neogotyckim Neues Rathaus - Nowym Ratuszem):

http://www.youtube.com/watch?v=YyGXjo6xmQI

Kasiu, dziĂŞki za tÂą muzycznÂą ciekawostkĂŞ! No i brawa dla Jagody, prosimy o bis  ;)

Oto legendarny Fiodor Szaliapin (a wÂłaÂściwie -  Фёдор Иванович Шаляпин) w najsÂłynniejszej arii Mefista w dziejach (z Fausta, rzecz jasna):
http://www.youtube.com/watch?v=gzSH3OxQqDk

Ravel - Une Barque Sur l'Ocean

na orkiestrĂŞ
http://youtu.be/RdZeaWHiUKk

i wersja "skromniejsza"
http://youtu.be/UmmZFWm0pmo

http://www.youtube.com/watch?v=hKD8mZG2pdM

Hmm, skoro dzieÂło Musorgskiego, to dlaczego ten wÂątek?  ;D

Ha, czy to zagadka? Bo siĂŞ domyÂślam, ale nie wiem, czy mam pisaĂŚ ;) :D

WÂłaÂściwie Beatka udzieliÂła odpowiedzi juÂż przed dwoma tygodniami (patrz wyÂżej) :D

Ano tak - nie ma jak spostrzegawczoœÌ :D  Zaraz, przecieÂż ja to czytaÂłam - w takim razie jestem wysoko funkcjonujÂącÂą sklerotyczkÂą ;D

PrzydaÂło by siĂŞ w tym miejscu Tableaux d'une exposition w wykonaniu francuskiej orkiestry, ale YT nie rozpieszcza...

Moskiewscy filharmonicy majÂą Âświetnego gongistĂŞ (no ale to kluczowy instrument w koĂącĂłwce, czekam na te gongi pó³ godziny)  :D

http://www.youtube.com/watch?v=OEfer9Mz-YY

PoprosiÂłam AsiĂŞ, by obraziÂła mojÂą inteligencjĂŞ i wytÂłumaczyÂła zagadkĂŞ Patryka, ktĂłry niewÂątpliwie bywa wysokofunkcjonujÂącym geniuszem. A wiĂŞc chodzi o orkiestracjĂŞ. Forum ÂźrĂłdÂłem nieustajÂącej nauki dla takiego wysokofukcjonujÂącego ignoranta, jak ja ;)

 :D
W tym siê niew¹tpliwie zgadzamy ;) Ale obrazi³am najwy¿ej Twoj¹ pracowitoœÌ - na pewno ³atwo by³oby znaleŸÌ;))

Ja byÂłam tak zakrĂŞcona, bo ogarniaÂłam  ;D kilka tematĂłw jednoczeÂśnie, Âże uznaÂłam, Âże musiaÂłaÂś o tym wspomnieĂŚ, tylko ja nie pamiĂŞtam. A tymczasem Pat stwierdziÂł, Âże skoro padÂło nazwisko Ravel, to wszystko jasne;))

A BTW, wieœÌ niesie, ¿e Kissin niesssamowicie wykonuje wersjê fortepianow¹ :)
http://www.youtube.com/watch?v=OK7I284Xf3k

MĂłwisz, masz...CoÂś siĂŞ jednak znalazÂło:) Chyba teÂż wyglÂądajÂą przyzwoicie w kwestii gongĂłw ;)
https://www.youtube.com/watch?v=4c2ZREZgGB4
 

14 lipca, "Salut à la France...!"

Poni¿ej La Marseillaise w opracowaniu Hektora Berlioza w czasie uroczystego koncertu na Champ de Mars w 2013 r. Podobnie by³o i w tym roku - plejada gwiazd: Piotr Becza³a, Anna Netrebko, Olga Peretyatko, Nathalie Dessay, Elina Garanca i setki tysiêcy ludzi przed Wie¿¹ Eiffla.
 
https://www.youtube.com/watch?v=XwKQ1lOYYKM

I jeszcze: jeden z moich ulubionych francuskich artystĂłw - skrzypek Renaud Capuçon wraz ze swoim bratem Gautier grajÂą sonatĂŞ C-dur na skrzypce i wiolonczelĂŞ Ravela (z czĂŞÂściami oznaczonymi w tak typowy dla francuskich twĂłrcĂłw sposĂłb: Allegro - Très vif - Lent -Vif, avec entrain). To doœÌ trudne dzieÂło z l. 20 XX w. zawiera charakterystycznÂą dla Ravela ciÂąg³¹ transformacjĂŞ motywĂłw, ktĂłre niejako scalajÂą poszczegĂłlne ogniwa.

https://www.youtube.com/watch?v=HCXUVTjgLXQ

12 wrzeœnia przypad³a 250. rocznica œmierci jednego z najwybitniejszych twórców baroku, Jean-Philippe'a Rameau. Przypomnijmy sobie jego bogat¹ spuœciznê klawesynow¹ i sceniczn¹ - na czele z Les Indes galantes, który nale¿y do charakterystycznego dla XVIII-wiecznej Francji gatunku, bêd¹cego po³¹czeniem opery i baletu (opÊra-ballet; Rameau napisa³ 6 dzie³ tego typu).

Gala wypeÂłniona muzykÂą Rameau z okazji 20-lecia zespoÂłu Les Musiciens du Louvre Marca Minkowskiego, rok 2002.
http://www.youtube.com/watch?v=-rwab2gZV0g

La beautĂŠ pure. Czyste piĂŞkno.

Rameau & Tharaud

http://www.youtube.com/watch?v=66ANf2LVdQs

Edit:
https://www.youtube.com/watch?v=nYFJPXr1YzA

O 2. koncercie fortepianowym g-moll op. 22 Camille'a Saint-SaĂŤnsa powiedziano kiedyÂś, Âże zaczyna siĂŞ jak Bach, a koĂączy jak Offenbach  ;):

http://www.youtube.com/watch?v=obppT9pOAYQ

...ktĂłrego warto przywoÂłaĂŚ w dniu Koncertu Noworocznego z Wiednia ;)  Tak brzmi Valse des Rayons z baletu Le Papillon:

https://www.youtube.com/watch?v=tdGQVYk2Ma0

Ginette Neveu - dziewczyna, ktĂłra pokonaÂła Ojstracha :D
16-latka wygraÂła ze 180 uczestnikami. Ojstrach miaÂł wtedy 27 lat. ByÂł drugi...


Chausson - Poeme. Tylko mgnienie - jak bÂłysk sÂłoĂąca zza chmur...
https://www.youtube.com/watch?v=ThHPPOoSAwQ

Tu ca³oœÌ z p³yty. Z London Philharmonia Orchestra i Issay Dobrowen, 1946 r.
https://www.youtube.com/watch?v=7Kce-iQHts0

Kolejny 14 lipca - zatem nie moÂże nas zabrakn¹Ì na tym wÂątku  ;)

Polecam transmitowany przez Dwójkê i telewizjê France 2 wielki koncert odbywaj¹cy siê na Polach Marsowych. Wœród tegorocznych gwiazd Lang Lang, Joyce DiDonato czy Gautier Capuçon.

Ca³oœÌ rozpocz¹³, tak jak rok temu, Marsz Rakoczego z Potêpienia Fausta (La damnation de Faust) Berlioza:

https://www.youtube.com/watch?v=JYh6WwNrhc4

Opera Paryska serwuje nam w tym sezonie najnowszÂą inscenizacjĂŞ opery KrĂłl Artur (Le Roi Arthus) Ernesta Chaussona, ktĂłrej premiera odbyÂła siĂŞ w 1903 r. StanowiÂła ona swoistÂą odpowiedÂź sztuki francuskiej na muzykĂŞ Wagnera, ktĂłra podbijaÂła wĂłwczas EuropĂŞ. Warto dodaĂŚ, Âże autorem libretta, opartego oczywiÂście o ÂśredniowiecznÂą legendĂŞ, jest - wzorem mistrza z Bayreuth - sam kompozytor.

Trzeba w tym miejscu wspomnieĂŚ, Âże operĂŞ o takim samym tytule - King Arthur - skomponowaÂł 3 stulecia wczeÂśniej Henry Purcell. Chyba nie dziwi nas to brytyjsko-francuskie czerpanie z arturiaĂąskich inspiracji  ;)

Wersja audio KrĂłla Artura, ParyÂż 2015:

http://www.dailymotion.com/video/x2uf9qd

Encore - Vive la France :) Oby Marsylianka nigdy nie zamilkÂła! A tak wyglÂądaÂły (i brzmiaÂły) w zeszÂłym roku feu d'artifice:
https://www.youtube.com/watch?v=qeBJJhBwoiA

Tegoroczny pokaz byÂł chyba rekordowy, trwaÂł co najmniej 3 kwadranse  8)

Ciekawy jestem, kto musiaÂłby wystÂąpiĂŚ u nas z okazji 11 listopada lub 3 maja, Âżeby zebraĂŚ choĂŚ poÂłowĂŞ tego 0,5-milionowego tÂłumu, ktĂłry zgromadziÂł siĂŞ przed wie¿¹ Eiffla  ;)

Debussy, La Mer (Morze), najbarwniejszy utwĂłr przeÂłomu wiekĂłw. Dialogue du vent et de la mer, jak sam napisaÂł kompozytor. I nie ma w tym krzty pychy, Klaudiusz nadaje tu na tych samych falach...

Aszkenazy & Cleveland
https://www.youtube.com/watch?v=FOCucJw7iT8

CaÂły wczorajszy koncert:

https://youtu.be/-LJ8SkIckAw

ByÂła transmisja w  DwĂłjce?? A ja sie mĂŞczyÂłam przez internet ???

Agnieszko, ja oglÂądaÂłem przez internet sÂłuchajÂąc jednoczeÂśnie transmisji w DwĂłjce (ktĂłra miaÂła ciut lepszÂą jakoœÌ dÂźwiĂŞku)   ;)

27-letni Haydn skomponowaÂł swojÂą pierwszÂą (bÂądÂź pierwszÂą zachowanÂą do dziÂś) symfoniĂŞ, 27-letni Mozart - WielkÂą MszĂŞ c-moll, zaÂś 27-letni Schubert - kwartet smyczkowy Rosamunde.

Hektor Berlioz, koĂączÂąc swĂłj 27. rok Âżycia stworzyÂł i zaprezentowaÂł (grudzieĂą 1830 r.) jeden z - jak siĂŞ póŸniej okazaÂło - najwaÂżniejszych utworĂłw symfonicznych z dziejach muzyki, Symphonie fantastique. WspominaliÂśmy o niej kiedyÂś (legendarne sÂłowa Beaty, ktĂłre padÂły w kontekÂście tego dzieÂła: ÂŽivot je èudo pamiĂŞtam do dziÂś  ;)), ale w tym wykonaniu jeszcze tu jej nie sÂłuchaliÂśmy.

Orchestre RĂŠvolutionnaire et Romantique, John Eliot Gardiner - Berlioz Rediscovered.

V Songe d'une nuit de sabbat
https://www.youtube.com/watch?v=flxzyy9JzIA

Rewolucyjna jest tu nie tylko sama treœÌ jêzyka muzycznego czy epicko-dŸwiêkowa programowoœÌ. Moim zdaniem geniuszu Berlioza dowodzi w pierwszej kolejnoœci osza³amiaj¹co nowatorska instrumentacja - przez wiele dekad niektóre po³¹czenia brzmieniowe wci¹¿ tr¹ci³y niemal o awangardê.

Obsada orkiestry:

15 I skrzypiec – 15 II skrzypiec – 10 altĂłwek – 11 wiolonczel – 9 kontrabasĂłw
   2 flety – 2 oboje – 2 klarnety – 2 fagoty
   2 trÂąbki – 2 kornety – 4 rogi – 3 puzony – 2 tuby
   dzwony – 4 kotÂły – talerze – wielki bĂŞben
   2 harfy

Szkoda tylko, Âże zwiÂązek Hektora z Harriet Smithson, olÂśniewajÂącÂą OfeliÂą z Hamleta i de facto adresatkÂą symfonii okazaÂł siĂŞ na dÂłuÂższÂą metĂŞ zupeÂłnie chybiony...

PamiĂŞtam, Âże po pierwszym wysÂłuchaniu Symfonii fantastycznej dopadÂła mnie berlioza (berliosis acuta), nie myliĂŚ z boreliozÂą czy berylozÂą. Jak siĂŞ okazaÂło, stan ostry przeszedÂł w stan przewlekÂły (chronica)   8)

Cykl 6 pieœni Les nuits d'ÊtÊ (Letnie noce) op. 7 do liryk ThÊophilea Gautier zosta³ skomponowany na g³os i fortepian, jednak znacznie czêœciej te miniatury wykonywane s¹ w póŸniejszej wersji z akompaniamentem orkiestrowym (równie¿ autorstwa Berlioza). W ka¿dej pieœni sk³ad instrumentów jest nieco inny i ma du¿e znaczenie - pisaliœmy tu ju¿ o niezwyk³ych w³aœciwoœciach kolorystyczno-brzmieniowych muzyki Hektora. Nie dziwi fakt, ¿e ta mieni¹ca siê ca³¹ palet¹ odcieni partytura zyska³a popularnoœÌ dopiero w XX wieku - czasach postimpresjonizmu.

VĂŠronique Gens & Lionel Bringuier

https://www.youtube.com/watch?v=3HrRrTl88FM

Orkiestrowy przepych typowy dla Berlioza s³yszymy równie¿ w jego uwerturach. S¹ wœród nich autonomiczne uwertury koncertowe i uwertury operowe, które w odró¿nieniu od w³aœciwych oper wykonywane s¹ bardzo czêsto. Ich struktura jest doœÌ podobna, Berlioz bazuje na silnych kontrastach tematycznych i dynamicznych, wykorzystuje ca³¹ dostêpn¹ w epoce romantycznej obsadê orkiestry symfonicznej, zmodyfikowan¹ formê sonatow¹ wieùczy rozbudowan¹, monumentaln¹ kod¹.

Uwertura do Benvenuto Cellini; Orchestre National de France, John Nelson
https://www.youtube.com/watch?v=jCdCDEIOnDs

Uwertura do BĂŠatrice et BĂŠnĂŠdict; Netherlands Philharmonic Orchestra, Walter Goehr
https://www.youtube.com/watch?v=O26REcznaYU

Uwertura Le Corsaire (Korsarz), poczÂątkowo La tour de Nice, oparta na sztuce Korsarz Byrona; Orchestre de Paris, Paavo Jarvi
https://www.youtube.com/watch?v=i3VsbuPcWXg

Uwertura Le carnaval romain (KarnawaÂł rzymski), najczĂŞÂściej wykonywana, ze sÂłynnym solo roÂżka angielskiego; WDR Sinfonieorchester KĂśln, Jukka Pekka Saraste
https://www.youtube.com/watch?v=g4qZrpGI-fk

Uwertura Waverley, oparta na dziele Waltera Scotta, op. 1 Berlioza - choÌ nie jego pierwsza uwertura (wczeœniej podj¹³ siê prób skomponowania opery Les francs-juges - partytura pozosta³a nieukoùczona); London Philharmonic Orchestra, Collin Davis
https://www.youtube.com/watch?v=sqi5utCshJM

Widowiskowy, francuski barok  ;)

Jean-Féry Rebel (1666 - 1747), uczeñ Lully'ego, pod koniec ¿ycia skomponowa³ swoje najs³ynniejsze dzie³o - muzykê baletow± ¯ywio³y (Les Élémens). W Chaosie niektórzy dopatruj± siê pierwszego klastera w dziejach muzyki europejskiej.

Reinhard Goebel, Musica Antiqua KĂśln
https://www.youtube.com/watch?v=dnlaCenlNHk

W tym miejscu przypomniaÂł mi siĂŞ satyryczny obrazek Andreasa Geigera z 1846 roku ukazujÂący wÂłaÂśnie to "orkiestrowe rozdĂŞcie" Berlioza  ;):

http://expositions.bnf.fr/berlioz/borne/caricature/images/150.jpg


Jako ciekawostkĂŞ dodajmy jeszcze, Âże Berlioz dla muzyki porzuciÂł medycynĂŞ ;)

Odpocznijmy nieco od wielkiej orkiestry romantycznej  ;)

Jednym z najs³ynniejszych francuskich gambistów by³ uczeù J. B. Lully'ego, Marin Marais. Dzia³a³ na dworze w Wersalu. Jego subtelna, niemal introwertyczna twórczoœÌ na violê da gamba kontrastuje z barokow¹ ilustracyjnoœci¹ oper (m.in. Alcyone).

https://www.youtube.com/watch?v=xQnye15bYhM

Ró¿norodnoœÌ muzyki francuskiej jest wprost nieskoĂączona  ;)

Ostatnio wpad³a mi do rêki œwietna p³yta Regine Crespin, na której obok wspomnianych Les nuits d'ÊtÊ Berlioza znalaz³ siê równie¿ Ravelowski cykl Szeherezada (SchÊhÊrazade) do s³ów poematu Tristana Klingsora. Ravel zosta³ zainspirowany przez Rimskiego-Korsakowa, autora poematu symfonicznego o tym samym tytule. Pocz¹tkowo planowa³ napisanie opery - ostatecznie ukoùczy³ jedynie uwerturê, a kilka lat póŸniej (1904 r.) - 3 utwory na g³os i orkiestrê, bajecznie barwn¹ i zró¿nicowan¹ brzmieniowo. Jest tu wszystko co najpiêkniejsze w muzyce francuskiej prze³omu wieków.

Czarodziejski flet nie jednego ma autora!  ;)

Asie- Le flûte enchantĂŠe (Czarodziejski flet) - L'indiffĂŠrent (ObojĂŞtny)

https://www.youtube.com/watch?v=0eEYlRVTgKo

https://www.youtube.com/watch?v=SIxOl1EraXA

Francjo, sercem jesteÂśmy z TobÂą...
(*)

Berlioz, Requiem

https://youtube.com/watch?v=ReWeRBw7KG8

MuzykĂŞ Debussy'ego moÂżna od niedawna rozpatrywaĂŚ na forum na 2 wÂątkach - w koĂącu zÂłamaÂł on niejednÂą barierĂŞ dÂźwiĂŞku na przeÂłomie XIX i XX w.  Rozszerzone akordy (magiczne brzmienia nonowe czy undecymowe), jednoczeÂśnie czĂŞste stosowanie interwa³ów sekundowych, skal modalnych, caÂłotonowych, pentatoniki, dysonansĂłw jako brzmieĂą w peÂłni autonomicznych i budujÂących napiĂŞcie, migotliwe centra tonalne i nowy, wyodrĂŞbniony od harmonii typ melodyki, ktĂłra przestaÂła byĂŚ dominujÂącym czynnikiem budujÂącym narracjĂŞ i dramaturgiĂŞ - to tylko niektĂłre cechy dÂźwiĂŞkowego impresjonizmu.

Estampes, Images, Preludes. Te ostatnie - gratka! - w caÂłoÂści (2 tomy) na YT w nagraniu Zimermana dla DG (1994 r.). Preferuje on ostre kontrasty, raptowne zmiany kolorystyczne i dynamiczne - traktuje tÂą muzykĂŞ inaczej niÂż dysponujÂący cudownym brzmieniem liryczny Michelangeli czy romantyczny Arrau. Inne mistrzowskie nagrania: Gieseking, Marcelle Meyer.

https://www.youtube.com/watch?v=q4q5769HWCI

Zgodnie z tradycjÂą miaÂłem w dniu ÂświĂŞta Francji zalinkowaĂŚ MarsyliankĂŞ w opracowaniu Berlioza. Niestety, #Nicea.

Grande Messe des Morts, Requiem twórcy czasów Rewolucji, Françoisa Josepha Gosseca:
https://www.youtube.com/watch?v=u__V1L2Sf6k

No i motyw Marsylianki przewija siĂŞ u Mozarta w 25 koncercie C-dur KV 502.

Przypomnijmy wiĂŞc sobie, jak gra koncert C-dur KV 503 David Fray - i jak interpretuje przetworzenie I czĂŞÂści, ktĂłre opiera siĂŞ wÂłaÂśnie na motywie Marsylianki.

https://www.youtube.com/watch?v=fjT6gXpteDk

Œmia³o mo¿na powiedzieÌ, ¿e nowy francuski prezydent zna siê na dobrej muzyce - nie doœÌ, ¿e sam jest zdolnym pianist¹, to jeszcze bardzo sensownie wypowiada siê na temat muzyki Rossiniego czy Liszta. Jestem pod wra¿eniem ;)

http://www.classiquenews.com/la-culture-selon-emmanuel-macron-grand-entretien-pour-classiquenews/

Jak wypada na tle pozostaÂłych prezydentĂłw V Republiki?

https://www.francemusique.fr/musique-classique/emmanuel-macron-est-il-le-plus-melomane-des-presidents-de-la-ve-republique-34510

JeÂśli chcecie poczytaĂŚ o Fantastycznej Berlioza i jej najciekawszych nagraniach, to bardzo proszĂŞ :)

https://muzykophil.wordpress.com/2018/08/15/milosc-i-opium-symfonia-fantastyczna-i/

tez sie zachwycam Poulencem :D z kazdym dzielem coraz bardziej :v