Kurier Szafarski

Mistrzowie batuty nieustannie przewijajÂą siĂŞ przez nasze muzyczne rozmowy i prezentacje. MoÂże wiĂŞc uhonorowaĂŚ ich rolĂŞ w tworzeniu muzyki, obdarzyĂŚ ich osobnÂą przestrzeniÂą. Tych wielkich, wspaniaÂłych gigantĂłw muzycznej sceny, i nowych, ktĂłrzy zwrĂłcili uwagĂŞ, zaciekawili talentem i osobowoÂściÂą. TakÂże ci, ktĂłrzy odeszli a pozostanÂą niezapomniani zasÂługujÂą moÂże na wiĂŞcej niÂż tylko wzmiankĂŞ w naszej rubryce nekrologĂłw. Z pewnoÂściÂą nie zabraknie kandydatĂłw do opisania i przypomnienia ich dokonaĂą.

Mam nadziejĂŞ, Âże zagoÂści wkrĂłtce w Polsce  ;)  Sir John Eliot Gardiner - mistrz niemal kaÂżdej muzycznej epoki. Jednym z zespo³ów, z ktĂłrymi naleÂży go kojarzyĂŚ w pierwszej kolejnoÂści, sÂą The English Baroque Soloists & Monteverdi Choir.

Znacie Egzekwie Heinricha SchĂźtza?
https://www.youtube.com/watch?v=2zOY1vCLQHg

SÂłusznie, Âże zaczynamy prezentacjĂŞ na tym wÂątku od nazwiska tego, o ktĂłrego dzieÂłach mĂłwimy tu czĂŞsto jako o "wiadomym wykonaniu";) Jeden z najwspanialszych i najbardziej ulubionych:)

PorzÂądkujÂąc jego dokonania:
W 1964 r. zaÂłoÂżyÂł Monteverdi Choir , a w 1968 r. Monteverdi Orchestra, z ktĂłrej po przejÂściu z instrumentĂłw wspó³czesnych na historyczne 1 1977 r. narodzili siĂŞ English Baroque Soloists , a w 1990 r. utworzyÂł nowÂą orkiestrĂŞ grajÂącÂą na instrumentach z epoki,  Orchestre RĂŠvolutionnaire et Romantique, wykonujÂącÂą muzykĂŞ klasycznÂą i romantycznÂą.
Wyda³ 250 p³yt! Ma nawet autorsk¹ wytwórniê p³ytow¹ (Soli Deo Gloria), która wydaje wy³¹cznie jego albumy.
Album z kantatami Bacha (SDG101), zdobyÂł tytuÂł nagrania roku magazynu Gramophone

20 kwietnia obchodzil urodziny:
https://www.facebook.com/GramophoneMagazine/posts/10153514439775839
Przy okazji padÂło pytanie o ulubione nagrania w jego wykonaniu. Z pewnoÂściÂą wybĂłr jest trudny... JuÂż moÂże prĂŞdzej realny byÂłby Top 10:) Jakie byÂłyby nasze typowania?

Egzekwii nie znam, ale oczywiÂście zaraz posÂłucham.

A tymczasem, z naszego podwĂłrka:

Podczas dzisiejszej sesji Rada Miasta Poznania jednog³oœnie podjê³a uchwa³ê w sprawie nadania tytu³u Honorowego Obywatelstwa Miasta Poznania Agnieszce Duczmal.

– TytuÂł Honorowego Obywatela Miasta Poznania przyznany pani Agnieszce Duczmal jest wyrazem uznania dla jej wybitnych dokonaĂą artystycznych o randze miĂŞdzynarodowej. ProwadzÂąc OrkiestrĂŞ KameralnÂą Polskiego Radia "Amadeus" wywarÂła trwaÂły wpÂływ na ksztaÂłt Âżycia kulturalnego Poznania – mĂłwiÂł w trakcie sesji Grzegorz Ganowicz, przewodniczÂący Rady Miasta Poznania.

MoÂżna tylko dodaĂŚ, Âże maestra Duczmal wywarÂła wpÂływ nie tylko na poznaĂąskÂą kulturĂŞ:)

GdaĂąsk, Mozartiana 2009: :)
https://www.youtube.com/watch?v=c3xOXshSKX8
https://www.youtube.com/watch?v=cxuLocB4NF4

I przy okazji, ciekawe artykuÂły dotyczÂące kobiet dyrygentek:

http://www.prestiztrojmiasto.pl/magazyn/47/kultura/batuta-w-reku-obcasy-na-nogach

A czy znacie tego dyrygenta?

http://ninateka.pl/film/maestro-rodzinski-bozena-garus-hockuba

Do wspomnianych dyrygentĂłw z pewnoÂściÂą wrĂłcimy  ;)  JuÂż wkrĂłtce, 14 lipca minie natomiast 5 lat od Âśmierci jednego z najwybitniejszych znawcĂłw muzyki czasĂłw Mozarta i Beethovena - sir Charlesa Mackerrasa.

Nagrania Mackerrasa linkowaliÂśmy wielokrotnie, trudno sobie bowiem wyobraziĂŚ dyskografiĂŞ muzyki Mozarta bez pÂłyt Scottish Chamber Orchestra pod jego batutÂą. MiÂłoÂśnicy muzyki Mozarta zawdziĂŞczajÂą mu bardzo wiele - jego rejestracje koncertĂłw fortepianowych z Alfredem Brendlem, oper, serenad oraz symfonii nale¿¹ do wykonaĂą genialnych. Absolutnym majsterszykiem jest album z 4 ostatnimi symfoniami Mozarta wydany przez Linn Records, o ktĂłrym pisaliÂśmy na wiadomym wÂątku  ;)  ZgodziliÂśmy siĂŞ wĂłwczas, Âże nie ma znakomitszego nagrania Jowiszowej - podobnie zresztÂą uwaÂżajÂą dziennikarze prestiÂżowego Gramophone, ktĂłrzy umieÂścili je wÂśrĂłd Top Ten albumĂłw z muzykÂą Mozarta.

Warto zauwaÂżyĂŚ, Âże muzycy SCO, z ktĂłrymi przez lata wspó³pracowaÂł Maestro grajÂą w wiĂŞkszoÂści na instrumentach wspó³czesnych - za wyjÂątkiem niektĂłrych sekcji dĂŞtych. On sam byÂł zresztÂą jednym z prekursorĂłw tzw. wykonawstwa historycznego (HIP) - do rewolucyjnych zaliczyĂŚ moÂżna jego Figara z lat 60. czy nagranie Muzyki Ogni Sztucznych z koĂąca lat 50. W czÂłonkach SCO znalazÂł, jak siĂŞ wydaje, doskonaÂłych partnerĂłw, ktĂłrzy wdroÂżyli w Âżycie jego stylistyczne koncepcje. Mackerras jawi siĂŞ nam jako reÂżyser dÂźwiĂŞku, analizujÂący kaÂżdy takt partytury, dostrzegajÂący nawet najsubtelniejszy niuans instrumentacyjny czy dynamiczny. D¹¿y do absolutnej precyzji - nie zawsze jednak kierowane przez niego zespoÂły potrafiÂą temu zadaniu sprostaĂŚ, wystarczy przypomnieĂŚ sobie nagranie Figara (Telarc) z 1996 r., gdzie w uwerturze, w finaÂłowym crescendo tutii, jeden z dĂŞcistĂłw nie omieszkaÂł przyzwoicie zjechaĂŚ z tonu  ;)   Narracja jest prowadzona doœÌ wartko, czasem moÂże nawet szybko - vide: finaÂł aktu II czy IV wspomnianego Figara. DziĂŞki temu jednak zaakcentowane ritenuto na sÂłowa ujawniajÂącej siĂŞ Hrabiny w finale opery zyskuje jeszcze wiĂŞkszÂą si³ê raÂżenia.

Ka¿demu, kto chcia³by po raz pierwszy pos³uchaÌ Fletu, Cosi fan tutte (oba dzie³a - równie¿ po angielsku!), Don Giovanniego, Figara, £askawoœci Tytusa czy Idomenea (tym ostatnim Maestro mia³ dyrygowaÌ podczas promsów w 2010 r. - niestety, zmar³ w trakcie festiwalu) i zachwyciÌ siê nimi zw³aszcza od strony orkiestrowej - polecam nagrania Mackerrasa ze Scottish Chamber czy London Philharmonic Orchestra. Niektórzy mog¹ nawet nie zauwa¿yÌ, ¿e muzycy graj¹ na instrumentach wspó³czesnych! Z drugiej strony - Orkiestra XVIII Wieku równie¿ zanotowa³a bardzo owocn¹ wspó³pracê z tym australijskim dyrygentem.

https://www.youtube.com/watch?v=12LQu9HM4ic

BTW, sÂłowo o Scottish Chamber Orchestra od A. Kozinna z NYT:
http://www.nytimes.com/2010/11/02/arts/music/02chamber.html?_r=0

Mackerras to jednak nie tylko Mozart...

Co do Gardinera - w jego dyskografii mozartowskiej najbardziej ceniĂŞ chyba interpretacje oper. W 1996 r. ukazaÂło siĂŞ jego nagranie Czarodziejskiego Fletu z Geraldem Finley'em - powszechnie uznano za doskonaÂłe. Rok wczeÂśniej w Amsterdamie wykonanie koncertowe Fletu w podobnej obsadzie publicznoœÌ przyjĂŞÂła owacjÂą na stojÂąco. PowtĂłrzĂŞ siĂŞ, ale chyba warto:  ;)

https://www.youtube.com/watch?v=AE_f95sI0KA

Fascynuj¹cy jest równie¿ muzyczny wiek XIX w wykonaniu zespo³ów Gardinera. W 2007 r. artyœci Orchestre RÊvolutionnaire et Romantique i Monteverdi Choir nagrali Requiem Brahmsa. Trzeba przyznaÌ zreszt¹, ¿e muzykê tego kompozytora JEG wykonuje ostatnio szczególnie czêsto. Malkontentom nadu¿yÌ w wykonawstwie historycznym w tym przypadku wytr¹cono argumenty.

https://www.youtube.com/watch?v=ZVBMhP0UcdU

Jeszcze jak warto :D Mo¿na padaÌ przed t¹ muzyk¹ na kolana wci¹¿ i wci¹¿...

A wracajÂąc do ÂźrĂłdeÂł, z ktĂłrych wypÂłynĂŞÂła historia i dorobek Gardinera i Monteverdi Choir:)
https://www.youtube.com/watch?v=sZ94WMr3Xsc

30 kwietnia English Baroque Soloists i Monteverdi Choir wyst¹pili w Carnegie Hall, wykonuj¹c kultowe dzie³o twórcy, od którego chór wzi¹³ swoj¹ nazwê
http://www.carnegiehall.org/Calendar/2015/4/30/0800/PM/English-Baroque-Soloists-The-Monteverdi-Choir/
Vespro della Beata Vergine
https://www.youtube.com/watch?v=S99FCAFNgaA

"Tym wykonaniem najwiêkszego dzie³a sakralnego Monteverdiego, Vespro della Beata Vergine (Nieszpory dla B³ogos³awionej Dziewicy), Sir John Eliot Gardiner oraz jego English Baroque Soloists i The Monteverdi Choir rozpoczynaj¹ dwudniow¹ wyprawê w œwiat tego pionierskiego geniusza pocz¹tków XVII wieku. Wydane w 1610 roku, Vespro pozwoli³o zdobyÌ Monteverdiemu stanowisko maestro di cappella w Bazylice Œwiêtego Marka w Wenecji w 1613 r. ChoÌ nie napisane specjalnie dla Œwiêtego Marka, jego wspania³oœÌ doskonale odpowiada³a wizualnym i akustycznym w³aœciwoœciom tej piêknej bizantyjskiej katedry"

Tylko pozazdroÂściĂŚ nowojorczykom, i nie tylko im...

"W 2014 r., roku 50. rocznicy The Monteverdi Choir, English Baroque Soloists wykonali wraz z tym chĂłrem Vespro della Beata Vergine Monteverdiego w Cambridge, Wersalu i Barcelonie, oraz Dixit Dominus Haendla na kilku letnich festiwalach.
W tym roku odbyÂły siĂŞ juÂż koncerty z wykonaniem Mszy h-moll Bacha w Monachium, Frankfurcie, Lucernie i ParyÂżu. Dalsze projekty obejmujÂą wystĂŞpy na kilku waÂżniejszych letnich festiwalach w roku 2015, jak rĂłwnieÂż pierwsze tournĂŠe orkiestry na Daleki WschĂłd za mniej wiĂŞcej dziesiĂŞĂŚ lat, z koncertami w Hong Kongu i Szanghaju."

Mo¿emy tylko mieÌ nadziejê, ¿e mo¿e miêdzy objazdami Zachodu a wypraw¹ na Wschód bêdzie szansa, ¿e zespó³ zab³¹dzi znów w okolice Œrodka :) :) Tak jak to uczyni³ wykonuj¹c w Krakowie Bachowskie Weihnachtsoratorium.

Jak wspominaÂłem, Mackerras to nie tylko znakomity interpretator muzyki XVIII i XIX wieku. Do historii fonografii przeszÂły jego nagrania muzyki Leoša Janåèka, o ktĂłrym wiĂŞcej - na wÂątku dotyczÂącym muzyki czeskiej  ;)

Sinfonietta, WiedeĂąscy Filharmonicy

https://www.youtube.com/watch?v=gbncXDimwbQ

Pod jego batutÂą dĂŞciaki z Cleveland brzmiaÂły tak, jakby to specjalnie dla nich Beethoven czy Mahler pisali swoje symfonie. Legendarny szef orkiestry clevelandzkiej - George Szell.

IV Symfonia A-dur WÂłoska Mendelssohna

https://www.youtube.com/watch?v=m15aBkhUtNw

To by³ z ca³¹ pewnoœci¹ jeden z moich ulubionych dyrygentów. Wybitny znawca muzyki dawnej, niepokorny indywidualista, spogladajacy na muzykê analitycznym okiem semantycznego odkrywcy, a nawet filozofa. Smutna wiadomoœÌ, która spad³a na œwiat muzyki jak grom: Maestro Harnoncourt nie ¿yje.

Requiem aeternam dona eis Domine...

http://m.youtube.com/watch?v=TxNYBE0-mL0

PamiĂŞtam, kiedy pierwszy raz prezentowaÂłeÂś go na Mozartowskim wÂątku - kilka lat, zdawaÂłoby siĂŞ, minĂŞÂło nam jak chwila, na  kontemplacji piĂŞkna, ktĂłrego byÂł
tak fundamentalnÂą czĂŞÂściÂą.

http://www.bbc.com/news/entertainment-arts-35739456

"Thomas Angyan, director of the Vienna Musikverein, said: "I did not think so little time would pass between his retirement and death."
Chyba nikt nie myÂślaÂł. Nigdy siĂŞ tego nie spodziewamy. To co dobre, zdaje siĂŞ trwaĂŚ wiecznie. A to zawsze, jak wszystko, chwila, ktĂłra przemija. WycofaÂł siĂŞ dopiero co - w grudniu. I ÂżegnaÂł siĂŞ, piszÂąc do nas wszystkich.

http://www.dw.com/en/austrian-conductor-nikolaus-harnoncourt-retires-from-the-stage/a-18899242

"An unusually deep relationship has been built between us onstage and you in the auditorium - we are a happy community of discoverers!"
 :'(

Harnoncourt zarejestrowaÂł dziesiÂątki bezcennych nagraĂą. Za Orfeusza Monteverdiego zabraÂł siĂŞ jako jeden z pierwszych, rewolucjonizujÂąc  naszÂą percepcjĂŞ tej muzyki. Zdaniem wielu interpretacje Orfeusza sÂą najlepszymi w dyskografii. PoniÂżej - film powstaÂły ze wspó³pracy z J. P. Ponnell'em.

https://www.youtube.com/watch?v=EcRFFmgVGlc

Legenda umarÂła - niech Âżyje legenda...

Neville Marriner by³ tak¿e w gronie i tych najwiêkszych, i najbardziej ukochanych. I wydawa³o siê, ¿e i on jest wieczny i sta³y niczym muzyka, któr¹ dla nas o¿ywia³, wyczarowywa³ swoj¹ batut¹ niczym magiczn¹ ró¿d¿k¹.
Nie sposĂłb wymieniĂŚ naraz wszystkich jego nagraĂą, ktĂłre siĂŞ zna, ktĂłrych siĂŞ sÂłuchaÂło, ktĂłre sÂą jak staÂłe punkty orientacyjne w muzycznym krajobrazie. A wÂłaÂściwie nie punkty, a wyniosÂłe monumenty. Z najwiĂŞkszymi orkiestrami, w najwspanialszych salach. I ze swojÂą ukochanÂą St Martin in the Fields. Ale siĂŞgam dziÂś po pÂłytĂŞ, ktĂłra wÂłaÂśnie niedawno siĂŞ ukazaÂła, z nagraniem poznaĂąskiego koncertu - z II symfoniÂą Beethovena i z MozartowskÂą JowiszowÂą (listopad 2013 roku - to juÂż prawie trzy lata...). JuÂż mi jej nie podpisze... Ale pozostanie w sercu wspomnienie promieniejÂącego z niego blasku, ciepÂła uÂśmiechu. I uczestnictwa w misterium tworzenia przez niego muzycznej magii.

ZnalazÂłam niedawne nagranie. Z Maestrem takim, jakim go zapamiĂŞtam. GrudzieĂą 2015. Sir Neville wraz z Mozartem trzykrotnie puka do bram NajwyÂższej Wiedzy. Symfonia Es-dur KV. 543.
https://www.youtube.com/watch?v=YPIkdurG2s4

(https://naforum.zapodaj.net/thumbs/a53d6d35241a.jpg) (https://naforum.zapodaj.net/a53d6d35241a.jpg.html)

Sir Marriner otrzymuj¹cy Z³ot¹ Batutê od dyrektora Filharmonii Poznaùskiej, chwilê po tym, jak w ramach koncertowego bisu zabrzmia³a uwertura do Wesela Figara. Jedyne, czego wówczas ¿a³owa³em to nieobecnoœÌ legendarnej Academy of St. Martin in the Fields, która pod batut¹ swego za³o¿yciela brzmia³a magicznie.

PamiĂŞtam, jak wszyscy zachwycaliÂśmy siĂŞ tÂą kanonicznÂą interpretacjÂą Symfonii g-moll KV 183. Soundtrack do filmu Amadeus sprzedano w 6 milionach egzemplarzy.

https://www.youtube.com/watch?v=_Ab-70I7tqA

Gran Partita i jej niebiaĂąskie Adagio

https://www.youtube.com/watch?v=X7jEpsgpPLQ

Dorota Szwarcman o Marrinerze: "¯artowa³ sobie, ¿e publicznoœÌ przychodzi na jego koncerty, bo liczy na sensacjê, co jego nie martwi, chcia³by tylko umieraj¹c za pulpitem upaœÌ tak, ¿eby nie zniszczyÌ przy tym któregoœ z instrumentów."

MaÂłgorzata PĂŞciĂąska:

http://www.polskieradio.pl/8/1874/Artykul/1675361,Zmarl-sir-Neville-Marriner-Byl-gigantem-dyrygentury

"Najgorsz¹ rzecz¹ u dyrygenta wchodz¹cego w wiek mocno dojrza³y jest to, ¿e jest jeszcze bardziej po¿¹dany ni¿ kiedyœ. Tylko szkoda, ze te liczne oferty nie sp³ywa³y do mnie, kiedy mia³em trzydzieœci lat"
StawiaÂł czoÂła temu, co nieuniknione, z godnoÂściÂą i humorem. ByÂł naprawdĂŞ gigantem, czÂłowiekiem z wielkÂą klasÂą, wielkiego formatu.  ZresztÂą sÂądzĂŞ, Âże publicznoœÌ waliÂła juÂż na jego koncerty, kiedy miaÂł lat trzydzieÂści kilka :) Wszak St Martin in the Fields zaÂłoÂżyÂł w roku 1958, czyli niemal 60 lat temu.

Z pewnoÂściÂą wspaniale byÂłoby posÂłuchaĂŚ na Âżywo kultowej Akademii, kojarzonej odruchowo z Marrinerem. Jednak w sumie cieszĂŞ siĂŞ teÂż, Âże to byÂło takie "nasze" nagranie, i Âże sir Neville zaprezentowaÂł nam na Âżywym przykÂładzie, Âże potrafi dokonaĂŚ wielkich rzeczy nie tylko z zespoÂłem stworzonym przez siebie i starannie doskonalonym. PamiĂŞtam ca³¹ tĂŞ otoczkĂŞ wokó³ koncertu, przeraÂźliwÂą panikĂŞ obsÂługi, zaganiajÂącej nas nerwowo do sali niczym kwoka kurczĂŞta, zaklĂŞcia, Âżeby kaÂżdy sprawdziÂł, czy na pewno wy³¹czyÂł komĂłrkĂŞ, a jeÂśli sprawdziÂł, to niech sprawdzi jeszcze raz:), niezwykÂłe skupienie czÂłonkĂłw orkiestry wpatrzonych hipnotycznie w punkt, z ktĂłrego Maestro miaÂł siĂŞ pokazaĂŚ, caÂłymi sobÂą pokazujÂących, jak bardzo dadzÂą z siebie wszystko, co w nich najlepsze. I dali... Marriner potrafiÂł wykrzesaĂŚ z nich iskry doskonaÂłoÂści i piĂŞkna.  Dowodem na to jest pÂłyta ze Âświetnym nagraniem, pÂłyta, ktĂłrej wspaniale siĂŞ sÂłucha. I cieszĂŞ siĂŞ, Âże wÂśrĂłd tych 1000 pÂłyt, ktĂłre nagraÂł sir Neville, znajduje siĂŞ takÂże ta z poznaĂąskÂą orkiestrÂą i piĂŞknym wykonaniem dwĂłch symfonii. Na ktĂłrej sÂłychaĂŚ takÂże nasze oklaski  :D A my po latach bĂŞdziemy mogli tez popatrzeĂŚ na zdjĂŞcie w ksi¹¿eczce i powiedzieĂŚ sobie czy sÂłuchaczom: "siedzieliÂśmy tam trochĂŞ wyÂżej po prawej" :)

Tak, to prawda - koncert byÂł niezapomniany. A moÂże zwÂłaszcza chwila rozmowy z Maestro. Rzadko kiedy pÂłyty wydawane przez FilharmoniĂŞ PoznaĂąskÂą rozchodzÂą siĂŞ w takim nakÂładzie jak ta wspomniana przez AsiĂŞ ;)

Marriner i... klasyczny Prokofiev:

https://www.youtube.com/watch?v=BlbsZ2BDz0Y

OdszedÂł Maestro Skrowaczewski, najwiĂŞkszy z polskich dyrygentĂłw ostatnich dekad, ten, ktĂłry ukazaÂł nam symfonie Brucknera (choĂŚ nie tylko!) z ich tajemnicÂą, prawdÂą i piĂŞknem. Do samego koĂąca dyrygowaÂł, stojÂąc i z pamiĂŞci. Niezwykle wymownie wyglÂąda dziÂś zamkniĂŞta partytura na jego dyrygenckim pulpicie.

Nie zd¹¿y³em us³yszeÌ go we Wroc³awiu, gdzie mia³ pojawiÌ siê za kilka miesiêcy. I zadyrygowaÌ Brucknerem.

https://www.youtube.com/watch?v=L5oDpEjqDbU