Lang Lang - Live in Vienna

Cytuj

Live in Vienna to druga w dyskografii Lang Langa rejestracja recitalu. Poprzednie nagranie solowego wystĂŞpu chiĂąskiego pianisty miaÂło miejsce w Carnegie Hall w roku 2003. OkÂładka nowojorskiej pÂłyty (Deutsche Grammophon 2004) dyskretnie eksponowaÂła afisze koncertowe z nadrukiem "sold out". Podobnie jak okÂładka wiedeĂąskiego recitalu, o szeÂśĂŚ lat pĂłÂźniejsza - tylko zwrot angielski zmieniÂł siĂŞ tu w niemieckie "Ausverkauft". Ale to nie jedyna rĂłÂżnica.

Po siedmiu latach wspĂłÂłpracy z Universal Music i Deutsche Grammophon Lang Lang postanowiÂł zmieniĂŚ "barwy klubowe" i podpisaÂł kontrakt z Sony Classical. Z pewnoÂściÂą nie przez przypadek na inauguracyjnÂą pÂłytĂŞ Sony wybraÂło rejestracjĂŞ recitalu w wiedeĂąskiej ZÂłotej Sali. To bodaj jedyna europejska sala koncertowa rozpoznawana rĂłwnie Âłatwo i jednoznacznie zarĂłwno w Stanach Zjednoczonych, jak w Europie i na Dalekim Wschodzie. Musikverein to instytucja niedostĂŞpna dla debiutantĂłw - synonim prestiÂżu, ugruntowanej pozycji i sukcesu. Z pewnoÂściÂą jest wÂłaÂściwym miejscem, by rozpoczÂąĂŚ nowy rozdziaÂł w artystycznej biografii pianisty Âświatowego formatu. Oczywiste wydaje siĂŞ zatem, Âże inaugurujÂąc tym nagraniem nowy, wart ponoĂŚ trzy miliony dolarĂłw kontrakt nagraniowy, Sony chciaÂło udowodniĂŚ, Âże artysta, choĂŚ mÂłody, dojrzaÂł juÂż na tyle, by staĂŚ siĂŞ godnym tak miejsca, jak kwoty. RĂłwnieÂż Lang ma prawo byĂŚ przekonany, Âże Sony traktuje go powaÂżnie, oferujÂąc juÂż na starcie nagranie o rozmachu bezprecedensowym w dzisiejszych warunkach (szefowie Deutsche Grammophon by siĂŞ na to nie zdobyli).
W czasie pobytu pianisty w Wiedniu na przeÂłomie lutego i marca tego roku zarejestrowano obszerny materiaÂł, ktĂłry posÂłuÂżyÂł do przygotowania dwupÂłytowego albumu obejmujÂącego program recitalu, a takÂże dodatkowej pÂłyty DVD m.in. z fragmentami wystĂŞpu i reportaÂżem zza kulis. Warto zauwaÂżyĂŚ, Âże choĂŚ Lang Lang Live in Vienna jest nominalnie zapisem recitalu, z jakim artysta wystÂąpiÂł 28 lutego 2010 r., to caÂła sesja nagraniowa zajĂŞÂła aÂż trzy dni. StÂąd byĂŚ moÂże jedyny mankament: odczuwalny chwilami brak autentycznego "oddechu sali", poczucie, jakby aplauz publicznoÂści doklejono do starannie zmontowanego nagrania zrobionego w pustym wnĂŞtrzu.
Album wydano w formie bogato ilustrowanej ksiÂąÂżki (46 stron), w twardej oprawie, o nietypowych jak na CD wymiarach 21 x 21 cm. UkazaÂła siĂŞ teÂż wersja limited w postaci niemal dwa razy grubszej i dwa razy mniejszej ksiÂąÂżki z tymi samymi trzema pÂłytami. DostĂŞpny jest rĂłwnieÂż dysk Blu-ray z zapisem wideo caÂłego recitalu, wykorzystujÂący technologiĂŞ obrazu trĂłjwymiarowego, oprĂłcz tego wersja w schyÂłkowym juÂż formacie DVD, a takÂże dwupÂłytowy album z przeÂżywajÂącymi drugÂą mÂłodoÂśĂŚ pÂłytami winylowymi. Jednym sÂłowem - dla kaÂżdego. Dla kolekcjonerĂłw, audiofilĂłw i miÂłoÂśnikĂłw najnowszych technologii.
Recital nowojorski byÂł swego rodzaju przepustkÂą dla mÂłodego czÂłowieka z dalekich Chin na wielkie salony muzycznego Âświata. ByÂł jego debiutem w legendarnej sali o Âświatowej renomie i przed nowojorskimi krytykami, ktĂłrzy lapidarnÂą recenzjÂą na Âłamach poczytnego dziennika, niczym rzymski cesarz ruchem kciuka, mogli decydowaĂŚ o dalszym bycie albo niebycie artysty. Lang Lang ujrzaÂł kciuk wzniesiony - to byÂła chwila jego artystycznej konfirmacji i zasÂłuÂżonego sukcesu.
JakÂże szczegĂłlny byÂł program tego wieczoru. Z jednej strony Lang odwoÂływaÂł siĂŞ w nim do swych najmocniejszych wĂłwczas walorĂłw: mÂłodzieĂączej spontanicznoÂści i bÂłyskotliwej wirtuozerii, doprawionych szczyptÂą dalekowschodniej egzotyki i - zawsze powaÂżanej, bo nie do koĂąca w zachodnim Âświecie pojmowanej - filozofii i estetyki. Z drugiej strony w programie wyraÂźne byÂły odniesienia do repertuaru gigantĂłw pianistyki XX wieku zwiÂązanych z tÂą wÂłaÂśnie salÂą, przede wszystkim do Vladimira Horowitza. W takich momentach nic nie moÂże byĂŚ pozostawione przypadkowi.
Nie ma teÂż przypadku w programie recitalu wiedeĂąskiego. Lang Lang stawia tu kolejny dobrze przemyÂślany krok w stronĂŞ muzycznego Parnasu. Program, na ktĂłry skÂładajÂą siĂŞ dwie Sonaty Beethovena (C-dur op. 2 nr 3 i Appassionata) oraz pierwsza czĂŞÂśĂŚ Iberii Albeniza wraz z VII SonatÂą Prokofiewa, to czytelny komunikat. Pianista skÂłada hoÂłd muzycznej Europie, pochylajÂąc siĂŞ nad fundamentem jej muzycznej toÂżsamoÂści: formÂą sonatowÂą. SiĂŞga po kanon repertuarowy Schnabla, Gilelsa, Rubinsteina, Richtera, Brendla. Czyni to nie wobec i dla kilku surowych krytykĂłw, jak siedem lat temu, lecz w obliczu najbardziej konserwatywej, a zarazem wytrawnej publicznoÂści wiedeĂąskiej, a z chwilÂą gdy na rynek trafiÂą wszelkie media z zapisem koncertu, przed caÂłym muzycznym Âświatem. I znĂłw waÂży siĂŞ robiĂŚ to w sali, w ktĂłrej tradycje te brzmiÂą nadal Âżywym echem.
O Lang Langu wiemy duÂżo. Czasem nawet za duÂżo. ZewszÂąd docierajÂą informacje nie tyle o artystycznych dokonaniach, co raczej dotyczÂące prywatnej i materialnej sfery jego Âżycia. Wiemy, jakich luksusowych marek jest ambasadorem, jak podrĂłÂżuje, a powodzenie finansowe, towarzyszÂące bÂłyskotliwemu rozwojowi jego kariery, to juÂż legenda. NiezwyczajnÂą rzeczÂą jest fanklub Lang Langa - dobrze zorganizowana, wzorem gwiazd muzyki pop, miĂŞdzynarodowa grupa wielbicieli podÂąÂżajÂąca po Âświecie Âśladem jego wystĂŞpĂłw. Dlatego tradycyjnie usposobionym melomanom Lang Lang jawi siĂŞ niczym plastikowa ikona nowego porzÂądku. Zjawisko niepoÂżÂądane, symbolizujÂące agresywne wtargniĂŞcie show-businessu i komercji w dziedzinĂŞ szlachetnych wartoÂści zachodniego ducha. Dla innych fenomen tego artysty jest jedynie niepokojÂącym wybrykiem natury.
Daleki jestem od potĂŞpiania pianisty za to, Âże dobrze siĂŞ czuje w tym komercyjno-popkulturowym Âśrodowisku. Przeciwnie: nazywajÂąc i wskazujÂąc owe elementy "oprawy wizerunkowej" Lang Langa chcĂŞ je niejako oddzieliĂŚ od obrazu wÂłaÂściwego - tego, ktĂłry pozostaje w momencie prawdy. A ten nadchodzi zawsze wtedy, kiedy artysta pojawia siĂŞ na estradzie sam na sam z fortepianem i publicznoÂściÂą - bywa, Âże niewidocznÂą dla niego w ostrych ÂświatÂłach rampy. My zaÂś jakÂże czĂŞsto patrzymy na niego przez mgÂłĂŞ owej pozamuzycznej otoczki i sÂłuchamy pÂłynÂącej spod jego palcĂłw muzyki majÂąc Ăłw szum medialny w uszach. Trzeba mocniej zamknÂąĂŚ oczy i gÂłĂŞbiej poszukaĂŚ w sobie ciszy, by mĂłc odkryĂŚ to, co stanowi o wyjÂątkowoÂści tego nagrania.
Lang Lang na wiedeĂąskim recitalu jawi siĂŞ jako artysta powaÂżny, skupiony, zwrĂłcony ku wewnĂŞtrznej stronie muzyki. Nie szokuje i nie draÂżni. W pewnym sensie jest przewidywalny, ale to nie znaczy nudny ani wtĂłrny. Obie Sonaty Beethovena gra z respektem dla klasycznej powÂściÂągliwoÂści emocjonalnej, ale zarazem zachowujÂąc bogactwo kolorĂłw i fakturalnej rozpiĂŞtoÂści czĂŞÂści wolnych. Swym wykonaniem uwypukla rĂłÂżnice w rozwoju formy. Rzadko grywana na estradzie Sonata C-dur, choĂŚ wczesna, jest przecieÂż kompozycjÂą popisowÂą mÂłodego Beethovena i tak odczytuje jÂą Lang Lang. W interpretacji popularnej Appasionaty, mimo temp utrzymanych w granicach umiarkowanych, wyznaczonych raczej tradycjÂą Gilelsa niÂż Schnabla, czytelny jest bunt i wadzenie siĂŞ ze Âświatem Beethovena "Âśredniego". JeÂśli chodzi o formĂŞ, Lang Lang pozostaje refleksyjnym, a jednoczeÂśnie obiektywnym narratorem, ktĂłrego opowieÂśĂŚ zyskuje na sugestywnoÂści dziĂŞki znakomicie czystej, konsekwentnej i peÂłnej kultury artykulacji.
Zdumiewa przy tym rytmiczna precyzja. To wÂłaÂśnie rytm w poÂłÂączeniu z niuansami mikrodynamiki tworzy w jego interpretacji szczegĂłlne strukturalne napiĂŞcie. Rodzi siĂŞ ono juÂż miĂŞdzy pojedynczymi dÂźwiĂŞkami, osiÂągajÂąc kulminacjĂŞ w motywach i frazach. W jego grze nie ma emocjonalnej pustki ani miejsc obojĂŞtnych. To taki rodzaj ekspresji, ktĂłry nie pozwala sÂłuchaczowi nawet na chwilĂŞ wyÂłÂączyĂŚ siĂŞ, buduje peÂłne napiĂŞcia oczekiwanie na ciÂąg dalszy.
Muzyka Albeniza jest dla odmiany rozwibrowana rytmem i agogikÂą. Iberia to rĂłÂżnokolorowe preludiowanie, peÂłna jakiejÂś dzieciĂŞcej prostoty i szczeroÂści zabawa konwencjÂą hiszpaĂąskiego folkloru i barwÂą fortepianowych rejestrĂłw.
Recital zamyka Prokofiew, ktĂłrego VII Sonata staje siĂŞ dla Lang Langa okazjÂą, by ukazaĂŚ oblicze ekspansywnego, dramatycznego wirtuoza. Pianista nie ulega jednak zgubnej pokusie nieokieÂłznanego patosu ani gorÂączkowego szaleĂąstwa, jakie Âłatwo daje siĂŞ roznieciĂŚ w piĂŞtrzÂących siĂŞ kulminacjach tego utworu. NarracjĂŞ buduje podobnie jak w Sonatach Beethovena, choĂŚ na innym poziomie intensywnoÂści. Jest tu moÂże wiĂŞcej mroÂźnej surowoÂści niÂż ognia.
Spotkanie z wiedeĂąskÂą publicznoÂści Lang Lang koĂączy Chopinem - trzy bisy w wigiliĂŞ urodzin kompozytora w wielkim stylu przypominajÂą o dwusetnej rocznicy.

Lang Lang - live in Vienna
Beethoven Sonaty C-dur op. 2, Appassionata op. 53, Albeniz Iberia, ProkofiewVII Sonata, Chopin Etiuda As-dur op. 25 nr 1, Polonez As-dur op. 53, Walc As-dur op. 34 nr 2
Lang Lang fortepian
Sony Classical 88697726892 (2010)
ANDRZEJ SUÂŁEK

ÂŹrĂłdÂło: http://www.ruchmuzyczny.pl/PelnyArtykul.php?Id=1551

Chopin Etiuda As-dur op. 25 nr 1
Polonez As-dur op. 53
Walc As-dur op. 34 nr 2