Wolfi A. Mozart - muzyka uosobiajÂąca PiĂŞkno

[Mozart]

DziĂŞki za ten fragment, Kasiu. Uwielbiam ten list, prawda, Âże niezÂły kawaÂł lingwistyki?  A Wolfi miaÂł tendencje do takich ÂżartĂłw od czasĂłw mÂłodzieĂączych.

Gwoli uzupeÂłnienia - zamĂłwienie na singspiel Der Schauspieldirektor Mozart otrzymaÂł od samego cesarza JĂłzefa II. DzieÂło zostaÂło wystawione w OranÂżerii Schonnbrunu razem z komediÂą Salieriego 'Prima la musica, poi le parole' (Najpierw muzyka, potem sÂłowa). ByÂł to niby-pojedynek opery niemieckiej z wÂłoskÂą. Od cesarskiego 'mecenasa' Mozart otrzymaÂł wynagrodzenie o poÂłowĂŞ niÂższe niÂż jego konkurent (50 dukatĂłw); sam wÂładca wydaÂł ponoĂŚ na zabawĂŞ w ogrodach rezydencji ponad 1000 dukatĂłw.

Zdecydowana wiĂŞkszoœÌ (miernego) tekstu (libretto von J. Gottlieb Stephanie)  jest mĂłwiona – dziÂś tÂą czêœÌ najczĂŞÂściej siĂŞ pomija. Impresario pragnie zorganizowaĂŚ grupĂŞ ÂśpiewakĂłw do sztuki teatralnej, o jego wzglĂŞdy zaczynajÂą rywalizowaĂŚ 2 sopranistki (Ich bin die erste Sangerin!) Pozostaje ok. 20 – 30 minut muzyki – uwertura, 2 arie, zabawny tercet i wodewilowy finaÂł. Obie arie to swoisty pojedynek sopranĂłw, kaÂżda utrzymana jest w innym klimacie – Madamme Herz Âśpiewa 'g³êbokÂą' ariettĂŞ Da schlägt die Abschiedsstunde, peÂłnÂą patosu i zadumy (taki Mozartowski Âżart, oczywiÂście!), zaÂś dla Mademoiselle Silberklang Wolfi napisaÂł brawurowe rondo Bester JĂźngling. FinaÂłowy wodewil moÂże nawet zawieœÌ banalnoÂściÂą tematu zasadniczego, pompatyczno-majestatycznego - ale wÂłaÂśnie tym sposobem Mozart osiÂąga efekt buffo – efekt parodii i komedii.

http://www.youtube.com/watch?v=H10SkonEmHE
http://www.youtube.com/watch?v=W7wAd593f4c


Zdecydowanie najjaÂśniejszÂą per³¹ jest uwertura, wspaniaÂła, peÂłna rozmachu  w szerokich tematach cudownej ekspozycji (a jakie 'groÂźne' niespodzianki mamy w przetworzeniu!), peÂłna mÂłodzieĂączej ÂświeÂżoÂści - czuĂŚ w niej oddech komponowanego rĂłwnoczeÂśnie Wesela Figara.  To muzyka niezwykle radosna, sÂłoneczna – zarazem jednak powoduje drgniĂŞcie jakiejÂś wewnĂŞtrznej struny…

[Mozart]

JeÂśli natomiast chodzi o salzburskie wystawienie 'Schauspieldirektor' i 'Bastien...', z projektu M22 - có¿, koncepcja artystyczna byÂła nawet dobra, zaciekawiÂła odbiorcĂŞ. RaziÂło jednak wÂątÂłe muzykowanie orkiestry... WolĂŞ  salzburskÂą inscenizacjĂŞ choĂŚby 'Romea i Julii' Gounoda (m.in. ze Âświetnymi Âśpiewakami, ulubieĂącami forumowego Piotra) niÂż wiele wystawieĂą oper patrona tego miasta... 

[kozioÂł]

zamĂłwienie na singspiel Der Schauspieldirektor Mozart otrzymaÂł od samego cesarza JĂłzefa II.[...]Od cesarskiego 'mecenasa' Mozart otrzymaÂł wynagrodzenie o poÂłowĂŞ niÂższe niÂż jego konkurent (50 dukatĂłw); sam wÂładca wydaÂł ponoĂŚ na zabawĂŞ w ogrodach rezydencji ponad 1000 dukatĂłw.

sam wÂładca wydaÂł aÂż tyle ?? rany boskie, to aÂż 19-tokrotnie wiĂŞcej niÂż wynagrodzenie jakie otrzymaÂł Wolfii - strasznie to niesprawiedliwie..

[Mozart]

MieliÂśmy powrĂłciĂŚ do Sonaty D-dur na 2 fortepiany KV 448 - i powracamy. Jedna z 2 najwspanialszych sonat na 2 fortepiany/4 rĂŞce, trudno zdecydowaĂŚ, czy piĂŞkniejsza jest ta czy F-dur KV 497 (o niej teÂż tu bĂŞdzie!).

Sonata D-dur robi furorĂŞ w Âświecie nauki. KaÂżdy z nas sÂłyszaÂł bowiem o efekcie Mozarta.
http://en.wikipedia.org/wiki/Mozart_effect

Boski porzÂądek - to pierwsze moje skojarzenie z tym utworem. Jest najdoskonalszym po³¹czeniem klasycznej elegancji, wytwornoÂści, ducha galant z mistrzostwem faktury, kompozytorskÂą 'uczonoÂściÂą'. Mozart od poczÂątku do koĂąca przemawia szlachetnymi tematami - melodykÂą, ktĂłra odciska niewidzialne (a sÂłyszalne!) piĂŞtno. Zachwyca finezjÂą po³¹czenia obu fortepianowych partii, ktĂłre w sposĂłb najbardziej naturalny przenikajÂą siĂŞ - wzmacniajÂą i uzupeÂłniajÂą. Mozart jest niezwykle Âśpiewny - galanteria skrywa nieposkromionÂą czuÂłoœÌ, wraÂżliwoœÌ. SÂą tu dÂźwiĂŞkowe niedopowiedzenia, wzruszenia - ale to rĂłwnieÂż najczystszy humor buffo, choĂŚby w finale, ktĂłry poprzez wieloœÌ myÂśli tematycznych potwierdza to, Âże inwencja Wolfganga Amadeusza nie znaÂła granic!  To muzyka nieraz romantycznych emocji, choĂŚ nie ma utworu bardziej klasycznego (w pojĂŞciu sztuki XVIII-wiecznej i harmonii). Czy to nie jest definicja sÂłowa... doskonaÂłoœÌ?

Brawurowe Allegro finaÂłu (niesamowite tempo):
http://www.youtube.com/watch?v=HeHJbt9LP9A&feature=related

Mozart czaruje od I do III ogniwa. 

[Aleksias]

Pat, przyjacielu, to w³aœnie jest to, czego mi trzeba po b³¹dzeniu wœród wiatru i mg³y, memu sercu, które poczu³o ch³odne dotkniêcie Winterreise... Boskiego porz¹dku, boskiego piêkna, harmonii, czu³oœci i czaru - przypomnienia, ¿e póki nie przeminie - œwiat jest wstrz¹saj¹co piêkny:))

ChociaÂż niektĂłrzy zaprzeczajÂą obecnie naukowoÂści efektu Mozarta, nie sposĂłb nie zauwaÂżyĂŚ na wÂłasnym przykÂładzie dobroczynnego wpÂływu jego muzyki. ZwÂłaszcza jesieniÂą:))

Oto Allegro uderza niczym niewidzialny milionem s³onecznych kropel w moje serce, wypêdzaj¹c z niego mg³ê i wymiataj¹c umar³e liœcie:)
A ¿e wykonawcy godni autora, jest to prysznic doskona³y w efektywnoœci. I z wdziêcznoœci¹ do³¹czam wirtualnie do gor¹cych oklasków:)

 A pierwsza czêœÌ - czyÂż nie darmo zwie siĂŞ Allegro con spirito? CzyÂż ten omywajÂący nas strumieĂą dÂźwiĂŞkĂłw nie oÂżywia duszy?
http://www.youtube.com/watch?v=eqwHW42PvPA&feature=related

[bartus]

A pierwsza czêœÌ - czyÂż nie darmo zwie siĂŞ Allegro con spirito?  CzyÂż ten omywajÂący nas strumieĂą dÂźwiĂŞkĂłw nie oÂżywia duszy?
http://www.youtube.com/watch?v=eqwHW42PvPA&feature=related

Dwa fortepiany na scenie, to o jeden za duzo.
Chyba, zeby umiejscowic je w dwoch skrajnych punktach sali koncertowej
dla efektu przestrzennego.

[kozioÂł]

Boski porzÂądek - to pierwsze moje skojarzenie z tym utworem.[...]Mozart od poczÂątku do koĂąca przemawia szlachetnymi tematami - melodykÂą, ktĂłra odciska niewidzialne (a sÂłyszalne!) piĂŞtno.

Pat, co rozumiesz pod okreÂśleniem "boski porzÂądek" w kontekÂście dzieÂła muzycznego, mĂłgÂłbyÂś to jakoÂś bardziej sprecyzowaĂŚ..bo przyznam Âże jakiem Âżyw, jeszcze nie spotkaÂłem sie z podobnym okreÂśleniem..To samo z "przemawia szlachetnymi tematami- melodykÂą" - co w ogĂłle rozumiesz pod sÂłowem szlachetny temat, czy szlachetna melodia..bo ja niestety nie bardzo - dla mnie melodyka, pozostaje melodykÂą ktĂłrÂą zazwyczaj traktuje w sposĂłb jednakowy - bez nadawania jej jakichÂś szczegĂłlnych cech "tytularnych" - albo istnieje, albo po prostu jej nie ma..

[Aleksias]

Skoro jesteÂśmy jeszcze przy sonatach, to moÂże niech zabrzmi jeszcze raz to leciutkie Allegro z KV 330, niczym z morskiej pianki, pod delikatnymi palcami Horowitza:))
http://www.youtube.com/watch?v=dd7Q7vhNB-I&feature=related

i jeszcze to romantyczne cantabile...
http://www.youtube.com/watch?v=oQzp_-N6IUs&NR=1
Magia i czar:))

Dobranoc:)))

[Mozart]

Kasiu, Asiu, Mozartfreunde/-innen - dlaczego w ÂśrodĂŞ za tydzieĂą nie bĂŞdzie La finty ?

[Aleksias]

Nie wiem, jak to sobie wyliczyli, Pat, ale Rzekoma NaiwnoœÌ bêdzie prezentowana drugiego listopada. Pewnie coœ im siê poprzesuwa³o w zwi¹zku z transmisj¹ Konkursu. Ale co siê odwlecze...

[fille007]

Prezentacja La finta semplice w TVP Kultura odwleczona tak samo jak premiera tej opery za czasĂłw Wolfiego 

[Mozart]

Pat, co rozumiesz pod okreÂśleniem "boski porzÂądek" w kontekÂście dzieÂła muzycznego, mĂłgÂłbyÂś to jakoÂś bardziej sprecyzowaĂŚ..bo przyznam Âże jakiem Âżyw, jeszcze nie spotkaÂłem sie z podobnym okreÂśleniem..To samo z "przemawia szlachetnymi tematami- melodykÂą" - co w ogĂłle rozumiesz pod sÂłowem szlachetny temat, czy szlachetna melodia..bo ja niestety nie bardzo - dla mnie melodyka, pozostaje melodykÂą ktĂłrÂą zazwyczaj traktuje w sposĂłb jednakowy - bez nadawania jej jakichÂś szczegĂłlnych cech "tytularnych" - albo istnieje, albo po prostu jej nie ma..

Boski porz¹dek... Có¿, myœlê, ¿e to okreœlenie ca³kiem adekwatne wobec dzie³a Mozarta. Przywodzi mi bowiem na myœl antyczn¹ harmoniê, greckie czy rzymskie kreacje architektoniczne uwa¿ane za wzorcowe, doskona³e... Zatem: boski, staro¿ytny porzadek Sztuki - jak¿e wielk¹ inspiracjê dla XVIII-wiecznego klasycyzmu stanowi³ w³aœnie antyk! Odczytaj te s³owa s³uchaj¹c i dostrzegaj¹c cudn¹ harmoniê kompozycji Mozarta, ich przejrzyst¹, klarown¹ fakturê - gdzie wszystko z czegoœ wynika - niczym z muzycznego logosu...

Co do szlachetnych tematĂłw (melodii) - okreÂślenie to zostaÂło uÂżyte przez samego Ryszarda Wagnera (choĂŚby w kontekÂście Zauberflote Mozarta), niech mi bĂŞdzie wolno uÂżyĂŚ raz tego wyraÂżenia za Mistrzem romantycznego DÂźwiĂŞku i SÂłowa.
BTW - zauwaÂż, Âże nie kaÂżdy temat muzyczny w jednakowy sposob przemawia, oddziaÂływuje, jest tej samej wartoÂści. Przypomnijmy sobie sÂłynna melodiĂŞ 'WlazÂł kotka' - nie moÂżna chyba jej artystycznej wagi porĂłwnaĂŚ z melodycznymi wytworami Mozarta czy Beethovena... ZresztÂą wielkie to zagadnienie - sposĂłb ksztaÂłtowania tematĂłw w muzyce.

[Mozart]

Jest jeszcze jedno arcydzieÂła Mozarta na 4 rĂŞcĂŞ. To Sonata F-dur KV 497. To co powiedziano w odniesieniu do Sonaty KV 448 na 2 fortepiany podniĂłsÂłszy do potĂŞgi - to najkrĂłtszy opis tego rozbudowanego dzieÂła...

Sonata rozpoczyna siĂŞ niezwykÂłym Adagiem - zagadkowym, wprowadzajÂącym sÂłuchacza w Âświat niesamowitej, mrocznej harmoniki, chormatyki. Po tym powolnym wstĂŞpie nastĂŞpuje jednak - wnoszÂąc oÂżywienie (con spirito!) - barwne Allegro, kolejny przykÂład wspomnianej syntezy galant i uczonoÂści. Adagio zapowiada jednak, Âże sÂłoĂące nie przebije siĂŞ caÂłkowicie zza chmur przez cale I ogniwo. Nic tu nie jest dokÂładnie okreÂślone - to Mozart niby pogodny, peÂłen Âżycia (moÂże nawet dowcipny), z drugiej strony - z jakiegoÂś powodu zmartwiony, zamyÂślony... SÂłyszymy to nie tylko w ekspozycji, ale, moÂże przede wszytskim, w znakomitym przetworzeniu, swoistej kulminacji tego ogniwa.

Od czêœci II, pe³nej rozmaitych emocji (salonowej, pe³nej gracji, majestatycznej, dramatycznej...) przechodzimy do wieùczacego ca³oœÌ Fina³u. Partie obu r¹k splataj¹ siê w cudowny sposób; wydaje siê wrêcz, ¿e Mozart-czarodziej stosuje tu jakieœ dŸwiêkowe sztuczki - brzmienie jest nies³ychanie pe³ne. W tej bogatej fakturze natykamy siê co chwilê na nowe pomys³y melodyczne - inwencja Wolfganga jest nieograniczona, co chwilê niespodzianka - w dur, w mol; wybrzmiewaj¹ dwa kontrastuj¹ce (pierwszy taneczno-skoczny, drugi dramatyczny - pojawia siê w naszych umys³ach wspomnienie introdukcji z I czêœci!), choÌ w jakiœ sposób splataj¹ce siê epizody. Mozart z rozmachem i brawur¹ tworzy potê¿n¹ i zadziwiaj¹co spójn¹ dŸwiêkow¹ budowlê. Która nosi piêtno ekspresyjnego wstêpu...

http://www.youtube.com/watch?v=enm4G2Fbc4k
http://www.youtube.com/watch?v=7uIkKf_Ippo&feature=related
http://www.youtube.com/watch?v=BWrEYjKI0kE&feature=related

[Aleksias]

Jeszcze potĂŞga z takiego cudu? O niebiaĂąski Mozarcie!:))

To Adagio na wstêpie wnosi wrêcz powiew - niemal impresjonizmu... niesamowita jest ta synteza s³odyczy i melancholii, uœmiechu i zamyœlenia... pe³na, jak nasze ¿ycie, jak ¿ycie cz³owieka wra¿liwie, w pe³ni odbieraj¹cego i reaguj¹cego na z³o¿onoœÌ œwiata, który potrafi byÌ w jednej chwili i straszliwy i cudowny, nios¹c nam co chwilê to radoœÌ, to cierpienie... bêdê s³uchaÌ i nape³niaÌ siê t¹ muzyk¹...

[Mozart]

A zatem: ktĂłrÂą z sonat wybieracie? KtĂłrÂą z sonat na 2 fortepiany/4 rĂŞce uznajemy za primus inter pares?

KV 448, KV 497, KV 521?