Wolfi A. Mozart - muzyka uosobiajÂąca PiĂŞkno

[Mozart]

Teraz, na TVP Kultura - Ascanio in Alba, sceniczne intermezzo, okreÂślane jako serenata teatrale bzw. festa teatrale in due acti, KV 111. DzieÂło z roku 1771 (skomponowaÂł je piĂŞtnastoletni Mozart), uÂświetniajÂące Âślub habsburskiego arcyksiĂŞcia Ferdynanda z ksiĂŞÂżniczkÂą z Modeny. PowstaÂło dziĂŞki dziaÂłaniom hrabiego Firmiana w czasie podró¿y Leopolda i Wolfganga do Italii. Premiera odbyÂła siĂŞ w mediolaĂąskim Teatro Regio Ducale i byÂła wielkim sukcesem. G³ównÂą operÂą skomponowanÂą z okazji uroczystoÂści Âślubnych byÂło Ruggiero ovvero l'eroica gratitudine starego mistrza wÂłoskiej opery seria J. A. Hassego do libretta Metastasia. Leopold byÂł niezwykle dumny z okolicznoÂści, w jakich serenata zostaÂła wystawiona, jak i z partytury dzieÂła - donosiÂł w listach, Âże Ascanio wrĂŞcz nie moÂże siĂŞ rĂłwnaĂŚ z konwencjonalnÂą operÂą Hassego. 

[chingate]

WrĂŞcz naprzeciwpoÂłoÂżnie, Drogi Patryku-  starszy Wolfganga donosiÂł, Âże to opera Hassego nie moÂże rĂłwnaĂŚ siĂŞ z wytworem syna jego.

[Aleksias]

SÂławku, nie zrzĂŞdÂź To siĂŞ samo przez siĂŞ rozumie z kontekstu:)

[Aleksias]

Askaniusz w Albie takÂże jest niezmiernie miÂły dla ucha. FabuÂła zostaÂła zaczerpniĂŞta z mitologii i przedstawia zaÂślubiny Askania, wnuka Wenus, z nimfÂą SylwiÂą, z rodu Herkulesa.

Oto dla przykÂładu przepiĂŞkna aria Si il labbro piu non dice, w wykonaniu Diany Damrau:)
http://www.youtube.com/watch?v=K6Y10CajnE4&feature=related

W najbli¿szym czasie pojawi siê bardziej szczegó³owy opis akcji:)

[Mozart]

Ja znam taki przekÂład listu Leopolda Mozarta z 19 paÂździernika 1771 r., fragm.: "Arystokraci i mieszkaĂący nieustannie zatrzymujÂą nas na ulicy, by pogratulowaĂŚ Wolfgangowi. W skrĂłcie! Przykro mi, ale serenada Wolfganga dosÂłownie zmiaÂżdÂżyÂła operĂŞ Hassego...". Poszukam jeszcze oryginaÂłu i zobaczymy, ktora wersja jest bliÂższa prawdy (skrupulatnoœÌ ponad wszystko). 

Inscenizacja z Salzburga 2006 (ktĂłrej zbytnio nie ceniĂŞ - no, choĂŚ Âśpiewa tu D. Damrau  ; niestety - jak na lekarstwo nagraĂą DVD tego Intermezza) ukazuje libretto dzieÂła na sposĂłb groteskowy; scenografia, kostiumy i zachowania bohaterĂłw sÂą wrĂŞcz absurdalne, ironia sÂłuÂży ukazaniu nierealnoÂści wyimaginowanego Âświata mitycznej Alba Longi. Sytuacja sceniczna to - z dzisiejszej perspektywy - czysty komizm z wÂątkiem obyczajowym; aÂż prosi siĂŞ zatem, by staraniem reÂżysera Ăłw absurd z cnotliwÂą dziewczynkÂą w roli g³ównej wyeksponowaĂŚ, jak tylko siĂŞ da... Z drugiej strony - salzbursko-mannheimska wersja festa teatrale jest wyjatkowo nieprzystĂŞpna dla tego, kto widzi dzieÂło po raz pierwszy. Trudno siĂŞ skoncentrowaĂŚ na muzyce, ktĂłra przecieÂż dostarcza nam tyle radoÂści. Zachwycamy siĂŞ rozkwitajÂącym talentem mÂłodego twĂłrcy. Jest co podziwiaĂŚ: piĂŞkne arie - bardzo popisowe, okraszone koloraturami, o urzekajÂącym nieraz akompaniamencie orkiestry i sÂłynne chĂłry - o prostej budowie i linii melodycznej, niektĂłre z nich powtarzane sÂą w nieskoĂączonoœÌ. W konsekwencji mamy do czynienia ze sztukÂą pastoralno-chĂłralnÂą. To de facto w twĂłrczoÂści Mozarta bÂłahostka - gdyby jednak dane byÂło nam czĂŞÂściej zachwycaĂŚ siĂŞ takimi "muzycznymi drobiazgami"...  

[Aleksias]

ZwróÌ uwagê na doœÌ dobitny komentarz pod t¹ ari¹, stwierdzaj¹cy te¿, ¿e Damrau jest za dobra na to przedstawienie

[Mozart]

Hah, mam nosa! -  i, jak siĂŞ okazuje, wpisuje siĂŞ w melomanowy mainstream...

[Aleksias]

Zgadzam siê z Tob¹, i mam takie samo odczucie, ¿e przerysowanie, groteska zak³óca czystoœÌ odbioru tej sztuki, która z za³o¿enia ma byÌ w³aœnie sielska i pastoralna. Ja by³abym sk³onna raczej akcentowaÌ bajkowoœÌ, delikatnoœÌ muzyki i mitycznej opowieœci. Takie snuj¹ce siê bezsensownie po scenie postacie k³óc¹ mi siê z krystalicznym piêknem wykonywanych melodii.
http://www.youtube.com/watch?feature=endscreen&v=TOjbA4gz5Vo&NR=1

A juÂż z pewnoÂściÂą nie jest to rzecz warta rekomendacji przy zapoznawaniu siĂŞ z operÂą po raz pierwszy. OdnoszĂŞ wraÂżenie, Âże salzburskie spektakle sÂą przeznaczone dla publicznoÂści nieco juÂż zblazowanej, znudzonej, ktĂłra Âłaknie odmiany, nowinek, czegoÂś oryginalnego, nawet szokujÂącego.

[Mozart]

OdnoszĂŞ wraÂżenie, Âże salzburskie spektakle sÂą przeznaczone dla publicznoÂści nieco juÂż zblazowanej, znudzonej, ktĂłra Âłaknie odmiany, nowinek, czegoÂś oryginalnego, nawet szokujÂącego.

Otó¿ to! Z drugiej jednak strony - niezmiernie jestem ciekawy, czy ta publicznoœÌ miaÂła juÂż wczeÂśniej okazjĂŞ zobaczyĂŚ Mozartowego Ascania - utwĂłr ten jest wykonywany bardzo rzadko. CzĂŞÂściej sÂłyszy siĂŞ koncertowe wykonania niektĂłrych arii. 

[fille007]

G³ówn¹ oper¹ skomponowan¹ z okazji uroczystoœci œlubnych by³o Ruggiero ovvero l'eroica gratitudine starego mistrza w³oskiej opery seria J. A. Hassego do libretta Metastasia.

Festa teatrale Ascanio in Alba KV 111 caÂłkowicie przyĂŚmiÂła operĂŞ Hassego, ktĂłry tak wyraziÂł siĂŞ o Mozarcie: Dieser Knabe wird uns alle vergessen machen. (Ten chÂłopiec wtrÂąci nas wszystkich w zapomnienie).

W naszym "Mozart Lounge"    znĂłw peÂłna zgoda co do inscenizacji... UprzedzajÂąc bieg wydarzeĂą powiem, Âże jeszcze wiĂŞkszÂą krzywdĂŞ zrobiono w cyklu M22 Don Giovanniemu.
Diana Damrau jak zwykle fantastyczna (ta scena z huÂśtawkÂą przywiodÂła mi na myÂśl obraz J.-H. Fragonarda Les hasards heureux de l'escarpolette  z 1767r. znany takÂże jako "HuÂśtawka").

[Mozart]

WracajÂąc do sÂławetnego mediolaĂąskiego listu Leopolda do Âżony z 19. ottbr: 1771.

[...] den 16ten war die opera und den 17 die Serenata, die so erstaunlich gefahlen, daß man sie heute wieder repetieren muß. Der Erzherzog hat neuerdings 2 Copien angeordnet. 1 Alle Cavalier und andere Leute reden uns beständig auf den Strassen an, dem Wolfg: zu gratulieren. Kurz! mir ist Leid, die Serenata des Wolfg: hat die opera von Hasse so niedergeschlagen, daß ich es nicht beschreiben kann. [...]

[16-go wystawiono operê*, a 17-go Serenadê, która podoba³a siê nadzwyczajnie - tak, ¿e dziœ znów musz¹ j¹ powtórzyÌ. Arcyksi¹¿ê za¿¹da³ ostatnio dwie kopie. Arystokraci i inni ludzie zatrzymuj¹ nas na ulicy, ¿eby pogratulowaÌ Wolfg. Po prostu! - przykro mi, ale serenada Wolfg. "znokautowa³a" operê Hassego tak, ¿e nie potrafiê tego opisaÌ.]
*chodzi o dzieÂło Hassego

BTW, list koĂączy siĂŞ dziesiĂŞcioma tysiÂącami pocaÂłunkĂłw (wir kĂźssen euch viel 10000 Mahl ) i podpisem Mztmpa. Ot, caÂła rodzina MozartĂłw. 

[Aleksias]

Akurat mu przykro PĂŞka z dumy:))
"Arystokraci i inni ludzie" No có¿, tamci z pewnoœci¹ byli wa¿niejsi choÌby ze wzglêdów strategicznych:)

Mo¿e przy okazji przedstawmy zatem fabu³ê owego nokautuj¹cego dzie³a
A zatem:
WystĂŞpujÂą: Wenus, jej syn Ascanio, Sylwia, nimfa z rodu Heraklesa, Aceste, kapÂłan Wenus, pasterz Fauno oraz chĂłr w postaci pasterzy i pasterek.
Miejsce akcji – miejsce przyszÂłego miasta Alba Longa, w czasach mitycznych:)

Akt I
Pierwsze sceny przedstawiaj¹ Wenus i Ascania, syna jej i Eneasza (choÌ w klasycznych Ÿród³ach Afrodyta jest matk¹ Eneasza). Bogini szczyci siê urokiem Alby i zaprasza syna, aby obj¹³ w nim rz¹dy. Nakazuje te¿, aby nie ujawnia³ swej to¿samoœci Sylwii, nimfie, z któr¹ jest zarêczony, lecz by przedstawi³ siê jej pod inn¹ postaci¹, aby wypróbowaÌ jej cnotê. Pos³uszny bogini, Ascanio udaje, ¿e jest cudzoziemcem którego zwabi³o piêkno tego miejsca.
Aceste mĂłwi pasterzom, Âże w ich dolinie wyroÂśnie wspaniaÂłe miasto i Âże nim dzieĂą siĂŞ skoĂączy zyskajÂą wÂładcĂŞ imieniem Ascanio. Informuje teÂż SylwiĂŞ, Âże poÂślubi ona owego Ascania, ona jednak twierdzi, Âże kocha pewnego mÂłodzieĂąca, ktĂłrego ujrzaÂła we Âśnie. KapÂłan uspokaja jÂą, mĂłwiÂąc, Âże tym mÂłodym mĂŞÂżczyznÂą moÂże byĂŚ jedynie Ascanio. NastĂŞpnie Ascaniowi objawia siĂŞ Wenus i nakazuje mu wyprĂłbowaĂŚ dziewczynĂŞ zanim odkryje przed niÂą, kim jest naprawdĂŞ.

Akt II
Ascanio spotyka siê z Sylwi¹, która natychmiast rozpoznaje w nim m³odzieùca ze swoich snów. Wtr¹ca siê Fauno, twierdz¹c, ¿e cudzoziemiec powinien odejœÌ i g³osiÌ budowê Alby w obcych krajach. Tak wiêc Sylwia jest przekonana ¿e nie jest on Ascaniem, co g³êboko j¹ zasmuca. Ostatecznie decyduje siê pogodziÌ ze swym przeznaczeniem, oœwiadcza jednak,¿e nigdy nie pokocha nikogo innego. Aceste pociesza j¹, mówi¹c, ¿e jej udrêka nied³ugo siê skoùczy. Potê¿ny chór wzywa Wenus. Sylwia i Ascanio dodaj¹ swe g³osy do tego chóru i bogini zstêpuje z nieba w rydwanie spowitym w chmury. Wenus ³¹czy kochanków i wyjaœnia, ¿e chcia³a aby jej syn odkry³ cnotê swej narzeczonej. Aceste przysiêga bogini wiernoœÌ, a ta sk³ada w³adzê w rêce syna. Ascanio ma teraz rz¹dziÌ Alb¹ i kontynuowaÌ ród Eneasza.

[Aleksias]

A oto kilka arii z Ascania - niekoniecznie w wydaniu z Salzburga:)
Jaroussky - i Cara, lontano ancora
http://www.youtube.com/watch?v=QGH8SYOXbsk

Spiega il desio
http://www.youtube.com/watch?v=tT717fdd3PE

Aria Wenus - Al chiaror di queb'ei rai
http://www.youtube.com/watch?v=j1ALAzus7f0&feature=related

I dla odmiany - bajkowa sceneria w polskim wydaniu - i Zofia Witkowska
http://www.youtube.com/watch?v=L36u9NZPB-8&feature=related

[Aleksias]

A na dobranoc podzielĂŞ siĂŞ jeszcze czĂŞÂściÂą swojego piĂŞknego prezentu;) W ÂświÂątecznym opracowaniu graficznym.

Allegro Veronese 72a, o brzmieniu delikatnym jak srebrne dzwoneczki, zabrzmiaÂły mi o tym czasie niczym radosna kolĂŞda:)
Zatem prezentujĂŞ je wraz z serdecznymi Âżyczeniami WesoÂłych ÂŚwiÂąt dla nas wszystkich:))

http://www.youtube.com/watch?v=T63Ra9IAoAY

[Mozart]

A zatem zrobiÂło siĂŞ ÂświÂątecznie i dostojnie.    By dopeÂłniĂŚ, posÂłuchajmy jeszcze dwĂłch sonat koÂścielnych Mozarta.

Sonaty koÂścielne (Sonata da chiesa), nazywane rĂłwnieÂż Sonatami all'epistola (epistula - list), wykonywane byÂły w czasie uroczystej mszy pomiedzy Gloria a Credo, prawdopodobnie przed lub podczas Liturgii SÂłowa. Mozart napisaÂł 17 takich utworĂłw (okres salzburski) - to najczĂŞÂściej krĂłtkie allegra przeznaczone na orkiestrĂŞ (czasem z trÂąbkami i kotÂłami) i organy, ktĂłre traktowane sÂą nieraz koncertujÂąco.

Sonata C-dur KV 329, napisana w marcu 1779 r., wykonana byĂŚ moÂże razem z MszÂą KoronacyjnÂą KV 317.  To utwĂłr szczegĂłlnie uroczysty, przeznaczony na smyczki, rogi, oboje, trÂąbki, kotÂły i organy.
http://www.youtube.com/watch?v=kh3W8uKC_t8

Sonata C-dur KV 336, dzieÂło Amadeo Mozarta z 1780 r. Zaprezentowana po raz pierwszy pomiĂŞdzy Gloria a Credo z Missa solemnis C-dur KV 337.
http://www.youtube.com/watch?v=NZVKOCDKYhg&feature=related


DziĂŞki Asiu za Âświetny, wrĂŞcz nokautujÂący opis libretta i prezentacjĂŞ arii z Askaniusza.