Wolfi A. Mozart - muzyka uosobiajÂąca PiĂŞkno

[Mozart]

MOZART IN LOVE.

Zakochana Hrabina. Dove sono (z Figara): http://www.youtube.com/watch?v=BTWBieDvZb8

Zakochany Tamino. Dies Bildnis ist bezaubernd schĂśn (z ZauberflĂśte): http://www.youtube.com/watch?v=uVb12RXmM0M

Zakochany Papageno ze swojÂą PapagenÂą (z ZauberflĂśte). http://www.youtube.com/watch?v=OL7YF0Djruk

---

A juÂż jutro w TVP - 2-aktĂłwka Il re pastore. JeÂśli La finta giardiniera jest operÂą semiseria lub dramatem giocoso, to KrĂłla Pasterza naleÂży precyzyjnie okreÂśliĂŚ nawet nie jako operĂŞ seria, lecz jako serenatĂŞ, a nawet dramatycznÂą kantatĂŞ scenicznÂą. UtwĂłr jest stricte okolicznoÂściowy - wystawiono go w Salzburgu z okazji przejazdy syna cesarzowej Marii Teresy - Maksymiliana Franciszka.

DzieÂło powstaÂło w 1775 r., premiera odbyÂła siĂŞ ledwie 4 miesiÂące po premierze Rzekomej ogrodniczki w Salzburgu. Mozart stworzyÂł muzykĂŞ do libretta G. Varesco (ktĂłry oparÂł siĂŞ na dramacie metastazjaĂąskim) - uwaga, z tym nazwiskiem niebawem siĂŞ zetkniemy!

BTW, Kasia - is it really your "translation"? Brillamment! Ich bin beeindruckt davon. 

[Aleksias]

  MyÂślĂŞ, Âże dobrze podsumuje nam dzisiejszy nastrĂłj zakochany Ferrando
w arii Un aura amorosa)
http://www.youtube.com/watch?v=QXEjZqYhgQQ&feature=related

MiÂłosna aura
Naszego skarbu
SÂłodki pokarm
Daje sercu.

Sercu, ktĂłre karmione
NadziejÂą, miÂłoÂściÂą,
Nie potrzebuje
lepszej przynĂŞty.



O tak, piĂŞknie, Kasiu! Ha, nie ma lekko, bĂŞdĂŞ siĂŞ musiaÂła bardzo staraĂŚ, Âżeby Ci dorĂłwnaĂŚ


Dobrej nocy, niech Wam do snu ÂśpiewajÂą w sercach najpoÂżywniejsze arie:)))





 

[fille007]

Ale Wy jesteÂście kochani  It is doggerel, written in 5 minutes. Wczoraj tworzyÂłam na kolanie jeszcze inne Knittelverse i z rozpĂŞdu wziĂŞÂłam na warsztat takÂże ariĂŞ Zerliny. Mozart za¿¹daÂłby natychmiast gruntownych poprawek 

Asiu  , jedna moja entuzjastyczna recenzja na temat Twoich kongenialnych przekÂładĂłw to stanowczo za maÂło... a Ty Patryku powinieneÂś napisaĂŚ ksi¹¿kĂŞ o Wolfim; byÂłaby bestsellerem 

[Mozart]

Mozart za¿¹daÂłby natychmiast gruntownych poprawek 

Prawd¹ jest, ¿e Mozart, ju¿ jako dojrza³y i w pe³ni œwiadomy twórca, z niebywa³¹ uwag¹ analizowa³ ka¿dy tekst, bêd¹cy potencjalnym librettem opery. W Idomeneo bada³ ponoÌ uk³ad samog³osek w poszczególnych ariach i ensamblach! Abbate Varesco (z którym spotykamy siê i dziœ przy okazji Il re pastore) nie mia³ z Mozartem ³atwo, oj nie mia³!


OglÂądajcy KrĂłla Pasterza zwrĂłcili zapewne uwagĂŞ na ÂświetnÂą i Âśmia³¹ uwerturĂŞ (to byÂła prawdziwa uwertura, nie sinfonia!), ariĂŞ Aer tranquillo, ktĂłrej temat sÂłyszymy w I czĂŞÂści Koncertu skrzypcowego G-dur KV 216 czy pierwszÂą monumentalnÂą ariĂŞ Aleksandra, ktĂłrÂą wykonuje siĂŞ nieraz (choĂŚby w wykonaniu salzburskim z 2006) z kadencjÂą na kotÂłach. Mozart komponuje na du¿¹ orkiestrĂŞ - mamy poszerzonÂą sekcjĂŞ dĂŞtych (4 waltornie, 2 trÂąbki), co sÂłychaĂŚ we wspomnianej arii wÂładcy Macedonii (a swego czasu i pó³ Âświata  ).

Tego nie moÂżna przegapiĂŚ: aria Aminty L' amerò, sarò costante z aktu II, z cudownie koncertujÂącymi skrzypcami.

[Mozart]

MyÂślĂŞ, Âże dobrze podsumuje nam dzisiejszy nastrĂłj zakochany Ferrando
w arii Un aura amorosa)

Mozart byÂł wiecznie zakochany. TÂłumaczcie dalej, proszĂŞ. 

[Aleksias]

Niestety nie mogÂłam oglÂądaĂŚ KrĂłla Pasterza:( DziÂś odbieraÂłam klucze do nowego mieszkania, i musiaÂłam teÂż przy okazji wykonaĂŚ  szczegó³owe "cinque, dieci, venti, trenti..." ) MuszĂŞ sobie to jakoÂś wynagrodziĂŚ, eksplorujÂąc zasoby YT - pĂłki co choĂŚby pobieÂżnie, kierujÂąc siĂŞ wskazĂłwkami naszego nieocenionego arbitra w wyborze najpiĂŞkniejszych melodii.
No i moÂże, tradycyjnie, przedstawiĂŞ libretto:)

Rzecz teoretycznie dzieje siê za czasów Aleksandra, jednak nie nale¿y tutaj dopatrywaÌ siê jakichkolwiek powi¹zaù z faktami historycznymi, bowiem jest to raczej historia mi³osna i Aleksandros Megas pe³ni tu rolê doœÌ ma³o heroiczn¹
WystĂŞpujÂą: pasterz Aminta i jego ukochana, Eliza, Agenor i jego wybranka Tamiri - cĂłrka tyrana Sydonu, oraz, rzecz jasna, Aleksander:)

Zatem najpierw uwertura (i Sir Neville M.)
http://www.youtube.com/watch?v=W8BDMN-_EBI

Akt 1
ÂŁÂąka. W oddali widaĂŚ miasto Sydon.
Eliza jest ze swoim ukochanym, pasterzem Amint¹. Zapewnia go, ¿e wojna miêdzy Królem Aleksandrem Wielkim i Stratonem, tyranem Sydonu, nie wp³ynie na ich mi³oœÌ. Po detronizacji Stratona Aleksander szuka prawowitego dziedica Sydonu i stwierdza, ¿e to Aminta jest tym dziedzicem. Przybywa do niego w przebraniu i proponuje mu, ¿e zaprowadzi go do Alesandra. Aminta chce jednak pozostaÌ pasterzem. Tymczasem Agenor spotyka swoj¹ ukochan¹ Tamiri, córkê Stratona. Tamiri cieszy siê, ¿e Agenor nadal j¹ kocha.
Eliza otrzymuje od ojca pozwolenie na ma³¿eùstwo z Amint¹. Agenor mówi Amincie ¿e jest on prawowitym nastêpc¹ tronu i ¿e jego ojciec zosta³ go w dzieciùstwie pozbawiony przez Stratona. Aminta zgadza siê zg³osiÌ swe prawa do tronu, lecz obiecuje wróciÌ potem do ukochanej Elizy. Jednak Aleksander twierdzi, ¿e kiedy Aminta zostanie obwo³any królem, jego królewskie obowi¹zki bêd¹ mia³y pierwszeùstwo wobec mi³oœci. Uwa¿a, ¿e Aminta powinien poœ³ubiÌ Tamiri, aby mog³a ona wst¹piÌ na tron po swoim ojcu. Aminta nie wyra¿a na to zgody.

Oto kilka arii z tego aktu:
Alla selva al prato- Eliza (zabawne kostiumy i dekoracje)
http://www.youtube.com/watch?v=JA9vLW_vh58

Aer tranquillo - Aminta (uwaga na melodiĂŞ:))
http://www.youtube.com/watch?v=31endWVIG3U&feature=related

Si spande - Aleksander
http://www.youtube.com/watch?v=GJE1EqkiLxQ

Vanne a regnar, ben mio - Eliza
http://www.youtube.com/watch?v=hQW8LqNV1Ok&feature=related

Akt 2
ObĂłz macedoĂąski.
Agenor nie pozwala Alizie widzieĂŚ siĂŞ z AmintÂą. Odwodzi takÂże pasterza od zamiaru szukania ukochanej. Aleksander kaÂże mu ubraĂŚ siĂŞ w krĂłlewskie szaty, aby mogÂł zaprezentowaĂŚ siĂŞ poddanym. Decyduje takÂże, Âże to Tamiri ma poÂślubiĂŚ AmintĂŞ. Aminta jest zrozpaczony. Agenor, takÂże niezmiernie przybity tÂą nieoczekiwanÂą wieÂściÂą, przynosi jÂą Elizie. Tamiri nie chce poÂślubiĂŚ Aminty, mimo Âże ma on zostaĂŚ krĂłlem. Agenor takÂże cierpi z powodu tego planowanego mariaÂżu. Tamiri wyznaje Aleksandrowi, Âże jÂą i Agenora ³¹czy miÂłoœÌ. Obie kobiety proszÂą Aleksandra o ÂłaskĂŞ. Eliza bÂłaga go, aby zwrĂłciÂł jej ukochanego, ktĂłry takÂże deklaruje swÂą miÂłoœÌ do niej (i tu wÂłaÂśnie moÂżemy usÂłyszeĂŚ tĂŞ wspania³¹ ariĂŞ "L'amerò, sarò costante", ktĂłrÂą rekomenduje nam nasz ekspert:)).
Aleksander, uÂświadamiajÂąc sobie nieszczĂŞÂście jakie miaÂłby wyrzÂądziĂŚ,  ostatecznie nakazuje, aby Aminta oÂżeniÂł siĂŞ z ElizÂą, a Tamiri poÂślubiÂła Agenora. NastĂŞpnie Aminta zostaje koronowany na krĂłla Sydonu.

A oto cudowna aria Aminty w wykonaniu Leontyny Price i Perlmana:
http://www.youtube.com/watch?v=ZsXUtXlQdn0

i Elisabeth Schwarzkopff:
http://www.youtube.com/watch?v=CC-0Fv04yWU&feature=related
Ach...))

[Mozart]

A zatem mamy i to metastazjaĂąskie libretto w komplecie (grazie!). 

Aria-rondo (II akt Il re...), peÂłna, jak siĂŞ nieraz mawia, szlachetnej inwencji, jest - moim zdaniem - godna kaÂżdego z wiedeĂąskich genialnych romansideÂł Mozarta.

W tej scenicznej serenadzie zwraca uwagê wyszlifowanie partii orkiestrowej. No, jest to w koùcu czas, kiedy powstaj¹ owe salzburskie cuda - ostatnie 3 koncerty skrzypcowe (KV 216, 218, 219). Ca³oœÌ brzmi bardzo symfonicznie.

BTW, Asia zaprezentowaÂła nagranie L. Price! Ta Âśpiewaczka byÂła niezwykÂłym zjawiskiem, fenomenem. Gwiazda MET, the best AIDA ever (wg Piotra KamiĂąskiego). Chyba warto posÂłuchaĂŚ jej na innym wÂątku w repertuarze np. Verdiego.

[Mozart]

S³ynne Wariacje Fischerowskie, utwór salonowo-wirtozowski. Wydane doœÌ póŸno, w Pary¿u - tam te¿ Mozart je grywa³ i wzbudza³ podziw artystokracji. 12 wariacji C-dur KV 179 na temat Menueta Johanna Christiana Fischera (muzyk ten zwi¹zany by³ z Warszaw¹, gdzie wystêpowa³).
W dopeÂłnieniu wÂątku z innego wÂątku.

http://www.youtube.com/watch?v=M-nq-xXKF2w

[Mozart]

A teraz Salieri jako muzyczna inspiracja dla Mozarta.

6 wariacji G-dur KV 180 bazuje na ariosie z opery "La fiera di Venzia" Antonia Salieriego. Mozart nie wykorzystuje jednak tematu partii sopranu, bierze na warsztat melodiê I skrzypiec. Najprawdopodobniej grywa³ je w Pary¿u (jak wiecie Wolfgang gustów pary¿an, jak te¿ i miasta, wprost nienawidzi³). Mo¿na zreszt¹, moim zdaniem, mówiÌ o swoistej paryskiej TRIADZIE wariacji, która obejmowa³aby wspomniane wariacje Fischerowskie KV 179, wariacje nt. Salieriego KV 180 oraz wariacje KV 354. Zosta³y one opublikowane w 1779 r. przez niejak¹ Mad. Heina w Pary¿u w opracowaniu na skrzypce i fortepian (póŸniej jeszcze choÌby w Amsterdamie) i cieszy³y siê uznaniem, jako arystokratyczna, popisowa muzyka salonów.

Analiza wariacji wskazuje na to, Âże wariacje nt. Salieriego sÂą najwczeÂśniejsze z trzech wspomnianych cykli.

http://www.youtube.com/watch?v=CDpiFtyfUM0

[Mozart]

I kolejny, popisowy utwĂłr Wolfiego. Wariacje Es-dur KV 354 na temat romansu Je suis Lindor z "Cyrulika sewilskiego" Antonie-Laurent Baudron’a. WÂśrĂłd tych 12 przeksztaÂłceĂą sÂławnej francuskiej melodii pereÂłkÂą jest wariacja molowa (IX).

http://www.youtube.com/watch?v=EiwodzHuoBk&feature=related
http://www.youtube.com/watch?v=HAizmre77gg


---
Red. PĂŞciĂąska przytoczyÂła w DwĂłjce wyniki plebiscytu na ulubiony utwĂłr sÂłuchaczy radia zachodnioniemieckiego (Finale der WDR 3 LieblingsstĂźcke). Na I miejscu – jedna z najwiekszych symfonii, IX Symfonia e-moll Dvoraka. Na trzecim zaÂś – Koncert klarnetowy A-dur KV 622 Mozarta.

To utwór jedyny w swym rodzaju, nie maj¹cy swego odpowiednika, arcydzie³o literatury koncertowej. Zamys³ twórcy wyprzedza XVIII wiek, dzie³o jest ponadczasowe. Wolfgang zamierza³ napisaÌ koncert na klarnet ju¿ w 1789 r. Ostatecznie jednak powsta³ on jesieni¹ 1791 r., a dedykowano go "Stadlerowi Starszemu" (dem Clarinettisten Stadler dem älteren), który by³ przyjacielem kompozytora (i któremu biedny Wolfgang o dobrym, szlachetnym sercu niejednokrotnie po¿ycza³ spore iloœci pieniêdzy; czêœÌ z nich klarnecista nigdy nie odda³). Po raz pierwszy zabrzmia³ w Pradze.

PrzeczytaĂŚ moÂżna mnĂłstwo analiz tego koncertu, stÂąd szczegó³owy opis wydaje siĂŞ tu zbĂŞdny. DzieÂło skomponowane zostaÂło w ostatnich miesiÂącach Âżycia w cudownym zawieszeniu miĂŞdzy rzeczywistoÂściÂą a ÂśmierciÂą. Jest metafizyczne – i to niemalÂże w mahlerowskim znaczeniu dÂźwiĂŞkowej metafizyki. Emocjonalne, namiĂŞtne – choĂŚ pozbawione ekstatycznego Âżaru – tematy, frazy i kantyleny to owoc finalnego artystycznego speÂłnienia Mozarta jako twĂłrcy wyzwolonego i samodzielnego. Nie zostaÂłoby przyjĂŞte przez wiedeĂączykĂłw owacyjnie, nie wzbudziÂłoby zachwytu dzieÂł okresu galant czy pierwszych wiedeĂąskich koncertĂłw fortepianowych.  To ÂłabĂŞdzi Âśpiew, dÂźwiĂŞkowa rozkosz; muzyka – takt po takcie – wypÂływajÂąca, jak zwykÂło siĂŞ mawiaĂŚ, prosto z serca, pisana w twĂłrczym uniesieniu. 

DzieÂło jest dramatyczne, choĂŚ kameralne. MoÂżna je nazwaĂŚ ekspresyjnym spotĂŞgowaniem wczeÂśniejszego Kwintetu klarnetowego (rĂłwnieÂż w A-dur, KV 581) – prawdziwym mozartowskim ÂżywioÂłem , gatunkiem, w ktĂłrym wyraÂżaÂł siĂŞ on najpeÂłniej, byÂł w koĂącu koncert instrumentalny. Tonacja zasadnicza pozwala Wolfgangowi na wiele niezwykÂłych tonalnych wĂŞdrĂłwek. WsÂłuchajmy siĂŞ w 50-taktowe przetworzenie pierwszego Allegra. CzyÂż to nie dÂźwiĂŞkowe katharsis? ZwÂłaszcza w drugiej fazie, gdy wydaje siĂŞ, Âże nie ma juÂż wyjÂścia, alea iacta est – a powrĂłt durowego tematu repryzy jest jakby wymuszony? Na temat niebiaĂąskiego Adagia w D-dur pisaliÂśmy juÂż wielokrotnie – ludzki umysÂł nie jest w stanie broniĂŚ siĂŞ przed jego piĂŞknem; ponoĂŚ te frazy "regenerujÂą" nasze synapsy.  WsÂłuchajmy siĂŞ wreszcie w finaÂłowe Rondo o pogodnym temacie, w ktĂłrym jednak nie brakuje dramatycznych ucieczek do moll (w tym do fis-moll, co przywodzi na myÂśl Koncert fortepianowy A-dur KV 488 – tam jednak czêœÌ III rozwiewaÂła ponure myÂśli Adagia). ÂŻadnej popisowoÂści solisty – nie ma przecieÂż nawet kadencji!  Banalnie brzmiÂąca prawda - najczystsze piĂŞkno wypÂływa z prostoty - nabiera szczegĂłlnego znaczenia; ten koncert jest arcydzieÂłem najwiĂŞkszej prostoty! JakÂże wielu romantykom nie udawaÂło siĂŞ stworzyĂŚ emocjonalnej, szczerej, a jednoczeÂśnie prostej wypowiedzi.

PROSTOTA jest byĂŚ moÂże najwiĂŞkszym atutem geniuszu Mozarta.

25 minut medytacji.

http://www.youtube.com/watch?v=2TtTgvNMoPw
http://www.youtube.com/watch?v=BxgmorK61YQ&feature=related
http://www.youtube.com/watch?v=_skCmkwnMgs&feature=related

A jakie miejsce w Waszym rankingu zajmuje ten koncert?

[TeresaGrob]

Sorry, ale rankingi to domena sportowa trochĂŞ.
Dla mnie odkrycie klarnetu jako instrumentu solowego, podobnie jak altĂłwki w Symfonii Koncertujacej.
Mozart jakby w tych dwĂłch wypadkach "dociera" do samej istoty tych instrumentĂłw, ich brzmienia, trudno to
wytÂłumaczyĂŚ..ich "duszy".

[fille007]

Ostatecznie jednak powsta³ on jesieni¹ 1791 r., a dedykowano go "Stadlerowi Starszemu" (dem Clarinettisten Stadler dem älteren), który by³ przyjacielem kompozytora (i któremu biedny Wolfgang o dobrym, szlachetnym sercu niejednokrotnie po¿ycza³ spore iloœci pieniêdzy; czêœÌ z nich klarnecista nigdy nie odda³). Po raz pierwszy zabrzmia³ w Pradze.

To w³aœnie Antonowi Stadlerowi Mozart nada³ ¿artobliw¹ ksywkê "Notschibikitschibi". Pseudonim ten mówi nam wiele o tym wybitnym klarneciœcie - a dok³adniej to, ¿e mia³ on równie¿ talent do wpadania w finansowe tarapaty (Not - bieda; co prawda chyba czêœciej spotkamy siê ze zwrotem Not leiden - cierpieÌ biedê, ale per analogiam do Kohldampf/Hunger schieben - cierpieÌ g³ód mo¿na ³atwo zrozumieÌ sens gry jêzykowej Wolfganga).

Generalnie rankingi obce s¹ mojej naturze - powiem tylko ¿e sama myœl o Adagiu z KV 622 przenosi mnie w rejony, których nie umiem nazwaÌ w ¿adnym jêzyku... a pelle d'oca jest nieod³¹czn¹ towarzyszk¹ takich "podró¿y".

[Mozart]

Wspomnienie rankingu miaÂło tylko zainspirowaĂŚ minidyskusjĂŞ. Cieszy mnie opinia Agi i Kasi.   MyÂślĂŞ, Âże i reszcie, choĂŚ siĂŞ nie wypowiada, to utwĂłr bliski i chwilami w Âżyciu... "przydatny". 

Fakt, Mozart potrafiÂł zaczarowaĂŚ brzmienie instrumentu... AltĂłwka, klarnet, rĂłg, flet. No i obĂłj - ktĂłrego dÂźwiĂŞk nie jest moim ulubionym, no chyba, Âże ma siĂŞ do czynienia z tym oto utworem.

Kwartet obojowy F-dur KV 370. Skomponowany w okresie monachijskim (Mozart przebywaÂł na dworze elektora  Karla Theodora w Monachium na przeÂłomie 1780/81 r., w styczniu 1781 odbyÂła siĂŞ tam w ramach karnawaÂłu premiera Idomenea) dla miejscowego oboisty-wirtuoza Friedricha Ramma. Ramm wykonywaÂł rĂłwnieÂż m.in. partiĂŞ oboju w Sinfonie concertante KV 297b.

W trakcie komponowania Idomenea Mozart by³ w swoistym twórczym transie, nie dziwi wiêc, ¿e Kwartet z tego okresu to dzie³o mistrzowskie. Jest pe³en pogody w czêœciach skrajnych; fina³ to Rondo w stylu francuskim. Kulminacjê osi¹ga jednak w czêœci II (w d-moll) o typowej budowie ABA, które tak naprawdê staje siê liryczn¹ improwizacj¹ z obojow¹ kadencj¹ pod koniec. Pierwsze eksponowanie swobodnie potraktowanego tematu daje mo¿liwoœÌ prze³amania i modulacji do dur; jego ponowne nadejœcie jest jednak nieub³agane - tak te¿ koùczy siê to krótkie Adagio.

Kwartet jest wdziĂŞcznym polem do popisu dla oboisty, ktĂłry musi zagraĂŚ liryczne frazy w legato (w Adagio) czy brawurowe staccato (FinaÂł).

http://www.youtube.com/watch?v=t8IULfAbOSA
http://www.youtube.com/watch?v=DqMzqxCSVQ8&feature=related
http://www.youtube.com/watch?v=MW46WGQaUi0&feature=related

[Bodek1]

PisaÂłem wczeÂśnej, Âże dla mnie jako byÂłego klarnecisty nie ma piĂŞkniejszego koncertu...Szkoda, Âże nie graÂłem go na swojej maturze - ale kto wie moÂże jeszcze odkurzĂŞ swĂłj instrument...

[fille007]

Bodku, to dziĂŞki Tobie wiemy, jak zagraĂŚ staccato na klarnecie 

Nie sÂłuchaliÂśmy chyba jeszcze koncertu na fagot i orkiestrĂŞ B-dur KV 191 skomponowanego w Salzburgu w czerwcu 1774 r.

CzĂŞÂści koncertu:
 
I Allegro
II Andante ma adagio
III Rondo: Tempo di menuetto

http://www.youtube.com/watch?v=PL4L91zX3mI

Czy sÂłyszycie na poczÂątku II czĂŞÂści (7 minuta, 7 sekunda) muzycznÂą zapowiedÂź arii hrabiny Almavivy Porgi, amor z II aktu Wesela Figara?

Porgi, amor, qualche ristoro
Al mio duolo, a' miei sospir.
O mi rendi il mio tesoro,
O mi lascia almen morir.

MiÂłoÂści, okaÂż mi zlitowanie,
Ulecz mĂłj smutek, ukĂłj cierpienie.
I albo oddaj mi me kochanie,
Lub pozwĂłl wydaĂŚ ostatnie tchnienie.

Kiri Te Kanawa  :

http://www.youtube.com/watch?v=qP6qcr4e8Ho