Wolfi A. Mozart - muzyka uosobiajÂąca PiĂŞkno

[bartus]

Kasiu.

Zwracam honor.

[xbw]

W czerwcu i lipcu kolejna okazja zanurzenia siĂŞ w PiĂŞkno na XXII Festiwalu Mozartowskim w Warszawie (15 czerwca - 26 lipca 2012).

W z³¹ godzinê... Czytam dziœ, ¿e prawie na pewno ten festiwal siê nie odbêdzie Bida z nêdz¹.

[Aleksias]

Jak miÂło czytaĂŚ Was znowu:))

Beatko, un GRAND merci za info!
 

A oto Ruhe sanft w przekÂładzie doggerelowej mademoiselle 

Ruhe sanft, mein holdes Leben,
schlafe, bis dein GlĂźck erwacht!
Da, mein Bild will ich dir geben,
schau, wie freundlich es dir lacht:
Ihr süßen Träume wiegt ihn ein
und lasset seinem Wunsch am Ende
die wollustreichen Gegenstände
zu reifer Wirklichkeit gedeihn.

ÂŚpij, sÂłodko Âśnij, moje kochanie
aÂż los szczĂŞÂśliwy obudzi CiĂŞ!
Ten portret mĂłj z TobÂą zostanie,
na nim do Ciebie uÂśmiecham siĂŞ.
UkoÂłysz go, sÂłodkie marzenie,
niech jego serce nie drÂży od ÂłkaĂą,
a gdy siĂŞ zbudzi, niech czeka naĂą
najmilszych jego snĂłw speÂłnienie.
 

Fragment wczorajszej kontrowersyjnej inscenizacji (Mojca Erdmann jako Zaide, Topi Lehtipuu jako Gomatz):

http://www.youtube.com/watch?v=zptXYtud_GY&feature=fvst

Ha, fluidy w Mozart lounge przechodzÂą najwyraÂźniej nie tylko bezpoÂśrednio przy kontakcie z forum:))
MiaÂłam zamiar przywitaĂŚ siĂŞ z Wami tÂą pieÂśniÂą:))
Kasiu, Âśliczne jest Twoje tÂłumaczenie i peÂłne piĂŞknie oddanego uczucia, i zaiste nie sposĂłb wyraziĂŚ go lepiej. Jednak skoro juÂż spĂŞdziÂłam moc czasu na ciĂŞÂżkiej pracy:), usiÂłujÂąc uporaĂŚ siĂŞ z opornym niemieckim i meandrami swobodnie pÂłynÂącego sopranu nieÂśmiaÂło dodam tu i swĂłj skromny dorobek, Âżeby siĂŞ caÂłkiem nie zmarnowaÂł, wraz z pieÂśniÂą, ktĂłra przede wszystkim zasÂługuje na uhonorowanie
W koĂącu Zaide odbiega od konwencji, w jakiej przedstawiane byÂły w owym czasie najczĂŞÂściej perypetie bohaterĂłw. Tutaj to nie bohater wybawia damĂŞ z opresji, lecz to kobieta ratuje ukochanego:) Zatem nasz Mozart staje siĂŞ takÂże prekursorem wÂątku w pewnym sensie feministycznego

SÂłodko Âśpij, miÂłoÂści moja,
ÂŚnij aÂż szczĂŞÂście zbudzi siĂŞ.
Portret mĂłj darujĂŞ tobie
SpĂłjrz, jak czule uÂśmiecha siĂŞ.

Wy sny, sny sÂłodkie, koÂłyszcie go,
I niech speÂłnienie jego marzeĂą.
Jak owoc peÂłen sÂłodkich wraÂżeĂą,
Na jawie wreszcie wyda plon.
 
http://www.youtube.com/watch?v=jSQqbJPoSbw&feature=related
Nie jest to moÂże najlepszy wiersz, ale daje siĂŞ ÂśpiewaĂŚ:)

[aro 59]

Asiu
i znĂłw PiĂŞkne tÂłumaczenie

[fille007]

SÂłodko Âśpij, miÂłoÂści moja,
ÂŚnij aÂż szczĂŞÂście zbudzi siĂŞ.
Portret mĂłj darujĂŞ tobie
SpĂłjrz, jak czule uÂśmiecha siĂŞ.

Wy sny, sny sÂłodkie, koÂłyszcie go,
I niech speÂłnienie jego marzeĂą.
Jak owoc peÂłen sÂłodkich wraÂżeĂą,
Na jawie wreszcie wyda plon.

WspaniaÂły przekÂład!  Ja namotaÂłam w drugiej strofie, bo te Gegenstände am Ende sÂą doœÌ karkoÂłomne    Ale g³ównym ÂźrĂłdÂłem naszej inspiracji NA PEWNO nie jest libretto  

[fille007]

Jak miÂło Tutaj to nie bohater wybawia damĂŞ z opresji, lecz to kobieta ratuje ukochanego:) Zatem nasz Mozart staje siĂŞ takÂże prekursorem wÂątku w pewnym sensie feministycznego

My thoughts exactly

Osiemnastowieczny Frauenpower, a Wolfgang jego zwolennikiem - das finde ich so nett von Ihnen, Maestro Mozart! 

A co siĂŞ bĂŞdzie dziaÂło w librettcie Die EntfĂźhrung aus dem Serail KV 384! Moja przyjació³ka i ja "zadedykowaÂłyÂśmy" sobie tĂŞ operĂŞ, bo naprawdĂŞ sporo siĂŞ zgadza - poczÂąwszy od koloru wÂłosĂłw bohaterek, ich (niektĂłrych) cech charakteru, licznych wojaÂży oraz mnĂłstwa perypetii aller Arten , a skoĂączywszy na szczĂŞÂśliwym zakoĂączeniu tychÂże zawirowaĂą 

[Aleksias]

WspaniaÂły przekÂład!  Ja namotaÂłam w drugiej strofie, bo te Gegenstände am Ende sÂą doœÌ karkoÂłomne    Ale g³ównym ÂźrĂłdÂłem naszej inspiracji NA PEWNO nie jest libretto  

DziĂŞki serdeczne, Kasiu, choĂŚ mnie siĂŞ TwĂłj wydaje jakoÂś lepszy:)) Zdaje mi siĂŞ, Âże czasem zbyt obsesyjnie czepiam siĂŞ tekstu, usiÂłujÂąc moÂżliwie jak najwierniej oddaĂŚ jego sens, a przecieÂż niektĂłrzy twierdzÂą, Âże bardziej wiernie moÂże znaczyĂŚ mniej piĂŞknie:)) A ta zwrotka naprawdĂŞ jest - no wÂłaÂśnie, karkoÂłomnie wrĂŞcz ornamentowana:)) Jednak oczywiÂście, ratunkiem staje siĂŞ muzyka, czyste piĂŞkno, ktĂłre kiedy siĂŞ mu poddaĂŚ wiedzie nas prosto do serca, do tego, o co w tym wszystkim chodzi 
Chyba jedna z najpiĂŞkniejszych arii Wolfiego.

[Mozart]

Kasiu, Asiu, mam nadziejĂŞ, Âże ktĂłryÂś z dyrektorĂłw teatru przeczytaÂł Wasze przekÂłady. UdowodniÂłyÂście, jak wielkÂą moc ma muzyka Zaide - potrafi uczyniĂŚ z tekstu pozbawionego kunsztu poetyckie pereÂłki; wierzĂŞ zatem, Âże zainspirowaÂłyÂście ktĂłr¹œ z naszych Oper do wystawienia tego dzieÂła! 


Zaide KV 344 pisaÂł Mozart prawdopodobnie w wieku 23 lub 24 lat (prostuje wypowiedÂź red. MarczyĂąskiego z TVP Kultura), na nieszczĂŞÂście jej nie ukoĂączyÂł, ale pewnie nie z powodu bÂłahego libretta (opera byÂła prawie ukoĂączona). Mozart nie widziaÂł perspektyw na wystawienie tego salzburskiego dzieÂła, zwÂłaszcza, Âże w 1780 r. zmarÂła cesarzowa Maria Teresa, a w Imperium ogÂłoszono ÂżaÂłobĂŞ, w czasie ktĂłrej wykonanie Zaide jako utworu semibuffa byÂło nie do zaakceptowania (informacji dostarcza nam list do ojca z tego okresu).

Zaide reprezentuje ciekawy gatunek opery - jest to po³¹czenie niemieckiego singspielu z melodramatem; jak ³atwo zauwa¿yÌ, Mozart umieœci³ tu wiele melorecytacji, po które póŸniej w operze ju¿ nigdy nie odwa¿y³ siê siêgn¹Ì. Kreuje on doœÌ naiwny "turecki" klimat, w koùcu akcja rozgrywa siê w Turcji. Nie bez powodu w kontekœcie Zaide pada tytu³ Die Entfßhrung aus dem Serail, którego KV 344 jest poprzednikiem, a pisz¹c o "tureckoœci" Zaide mam na myœli to w³aœnie, co kojarzy siê z "tureckoœci¹" Uprowadzenia (która jednak z ca³¹ pewnoœci¹ jest w tej póŸniejszej partyturze muzycznie lepiej zarysowana). Zwi¹zek miêdzy muzyk¹ a kultur¹ tureck¹ czy bliskowschodni¹ jest prawie ¿aden (odpowiadam zatem S³awkowi Musammanowi, który poruszy³ tê kwestiê na innym w¹tku). XVIII-wieczna publika by³a po prostu zafascynowana orientalizmem, tym co wschodnie.

Co ciekawe, tytu³ "Zaide" jest roboczy i nie pochodzi od Mozarta. Nadano go ju¿ po jego œmierci, gdy zebrano w ca³oœÌ fragmenty singspielu.

Zaide jest przyk³adem dzie³a ze œredniego okresu twórczoœci (przed Idomeneo). Mozart tworzy piêkne arie, zapowiadaj¹ce Uprowadzenie. Aria 10. (Osmina) nasuwa na myœl genialnie skomponowane "paplaniny" Osmina-bis. Wiele numerów jest typowo lirycznych (semiseriowoœÌ), choÌby Ruhe sanft.

Aria Osmina Wer hungrig bei der Tafel sitzt:
http://www.youtube.com/watch?v=raoNtkkZ9hU

D. Damrau i bardzo znana, dramatyczna aria Tiger! Wetze nur die Klauen:
http://www.youtube.com/watch?v=StMfjeEcUYk

Geniusz najpeÂłniej objawia siĂŞ jednak w finaÂłowych dwĂłch ensamblach (tercecie i kwartecie), znakomicie budujÂących dramaturgiczne napiĂŞcie. SÂą to fragmenty, jak sami przyznacie, godne najlepszych dzieÂł wiedeĂąskich. Warto zwrĂłciĂŚ uwagĂŞ na warsztat kompozytorski i pracĂŞ tematycznÂą (budowanie duÂżej sceny z modyfikacji prostych motywĂłw).

Tercet z aktu I, O selige Wonne:
http://www.youtube.com/watch?v=xZpi3LFQoCw

Fina³owy kwartet Freundin stille deine Tränen :
http://www.youtube.com/watch?v=H5_UnfgZWtg

Ca³oœÌ zaœ rozpoczyna siê prost¹, jakby ludow¹ pieœni¹, która na myœl przywodzi Wolnego strzelca...
Introdukcja: http://www.youtube.com/watch?v=Sfme0NWnv0c

[fille007]

Ca³oœÌ zaœ rozpoczyna siê prost¹, jakby ludow¹ pieœni¹, która na myœl przywodzi Wolnego strzelca...
Introdukcja: http://www.youtube.com/watch?v=Sfme0NWnv0c

Warto dodaÌ w tym miejscu, ¿e twórca Wolnego strzelca (niem. Der Freischßtz), Carl Maria von Weber (1786-1826) by³ kuzynem czterech sióstr Weber, z których jedna, Konstancja wysz³a za m¹¿ za Mozarta. Weber przyczyni³ siê w du¿ym stopniu do stworzenia niemieckiej opery romantycznej (jego Freischßtz jest bardzo "niemiecki"). Opera ta to niesamowita mieszanka elementów swojskich i nadprzyrodzonych (scena odlewania kul w Wilczym W¹wozie wœród gór i lasów podczas szalej¹cej burzy mo¿e naprawdê napêdziÌ porz¹dnego strachu).

Dla londyĂąskiej Covent Garden Weber napisaÂł operĂŞ Oberon, ktĂłrej uwerturĂŞ zachwalaÂł sam Claude Debussy, ktĂłry twierdziÂł, Âże "Weber byÂł mistrzem wszelkich ÂśrodkĂłw wyraÂżania fantastyki w muzyce za pomocÂą orkiestralnej chemii".

W ¿yciorysie Carla Marii von Webera znajdziemy tak¿e polski akcent - w 1804 roku zosta³ on kapelmistrzem Opery Wroc³awskiej, w której przeprowadzi³ gruntowne reformy (czêœÌ z nich spotka³a siê z wielk¹ dezaprobat¹ muzyków i melomanów).

A oto Weber alla polacca - Polacca brillante op. 72:

http://www.youtube.com/watch?v=tSWzKRudtOE

[TeresaGrob]

Weber robiÂł kiedyÂś nadziejĂŞ Schubertowi na wystawienie jego opery "Alfons i Estrella" w DreÂźnie.
Niestety Schubert byÂł szczerym czÂłowiekiem i przewaÂżnie mĂłwiÂł to co myÂślaÂł.
Gdy po premierze "Euryante" wÂłaÂśnie szczerze powiedziaÂł co o niej sÂądzi, Weber miaÂł odpowiedzieĂŚ:
"niech siĂŞ maÂłpa wpierw czegoÂś nauczy, nim mnie bĂŞdzie krytykowaĂŚ".
Niewychowany cham, nie lubiĂŞ go!!.

[Aleksias]

Z kronikarskiego obowi¹zku wspomnê, ¿e rzecz ca³a krêci siê wokó³ zabiegów piêknej Zaide w celu uwolnienia kochanego przez ni¹ Gomatza, który jest niewolnikiem su³tana (czyli mamy tu wariant alternatywny fabu³y Uprowadzenia). Pomaga mu w ucieczce, lecz zostaj¹ z³apani, i na tym fabu³a siê urywa. ByÌ mo¿e w III akcie dosz³oby do ich uwolnienia i happy endu:)

Co do upodobania widzĂłw w XVIII wieku do motywĂłw orientalnych, doczytaÂłam siĂŞ, Âże treœÌ Zaide zawiera pewne podobieĂąstwa do Zaire Woltera, tragedii, ktĂłra z kolei stanowiÂła inspiracjĂŞ do powstania trzynastu oper:) Có¿, po Morzu ÂŚrĂłdziemnym grasowali muzuÂłmaĂąscy piraci, polujÂąc na niewolnikĂłw. Ta tematyka zapewne byÂła w owym czasie bardzo aktualna. Zaire, to rĂłwnieÂż historia chrzeÂścijaĂąskiej niewolnicy, ktĂłra jednak tym razem zakochuje siĂŞ w suÂłtanie (nota bene imieniem Osman:)), a  niewolnikowi towarzyszy tylko w drodze do domu - jednak tam rzecz koĂączy siĂŞ tragicznie, bowiem suÂłtan z zazdroÂści zabija jÂą, a potem siebie. Nie wiadomo, jak miaÂła siĂŞ zakoĂączyĂŚ Zaide, patrzÂąc na Die Enftfuhrung, mogÂło to siĂŞ raczej zakoĂączyĂŚ podobnym do tamtego, optymistycznym finaÂłem.

Ach, fantastyczne sÂą te Osminowe Âśmieszki:) PotĂŞÂżny Tiger, tercet i kwartet - wielkie, wspaniaÂłe. A ta ludowa piosnka trochĂŞ przywodzi na myÂśl takÂże rubasznego Papagena:)
Wielka, wielka szkoda, Âże Zaide nie zostaÂła zakoĂączona:(
ZapowiadaÂła siĂŞ kolejna pereÂłka, wielkie dzieÂło.

[fille007]

Jak wielkÂą moc ma muzyka Zaide - potrafi uczyniĂŚ z tekstu pozbawionego kunsztu poetyckie pereÂłki; wierzĂŞ zatem, Âże zainspirowaÂłyÂście ktĂłr¹œ z naszych Oper do wystawienia tego dzieÂła! 

Wszyscy wierzymy, Âże wszystkie opery Wolfganga Amadeusza bĂŞdzie moÂżna oglÂądaĂŚ do koĂąca Âświata na scenie Warszawskiej Opery Kameralnej i nie tylko!

[chingate]

Ja bardzo lubiê "Zaidê", w moim ulubionym nagraniu z 1973 roku ze Schreierem. Ciekawy bardzo jest w¹tek wêdrówki motywów, bo w ka¿dej z "orientalnych" oper Mozarta mo¿na odnaleŸÌ fragmenty ¿ywcem wyjête z "Baœni 1001 nocy". Z pewnoœci¹ mo¿na to wi¹zaÌ z wielk¹ popularnoœci¹ pierwszego pe³nego przek³adu baœni, dokonanego przez Gallanda w 1717 roku. Jak s³usznie zauwa¿y³ ktoœ z moich znakomitych Przedmówców, s³ychaÌ tu te¿ echa opowieœci o piratach tureckich i algierskich, grasuj¹cych na Morzu Œródziemnem, ale pozwolê sobie zauwa¿yÌ, ¿e ten motyw spopularyzowa³ ju¿ Cervantes w swoim "Don Quijocie", gdzie zamieœci³ autobiograficzn¹ opowiastkê o Europejczyku porwanym przez saraceùskich piratów. Zainteresowanie arabskim orientem przetrwa³o a¿ do czasów póŸnego Romantyzmu- wspomnijmy wszak na Mickiewicza, który pisa³ parafrazy poezji staroarabskiej i pobiera³ nauki jêzyka arabskiego. Tragicznym akordem w tym kontekœcie jest nieszczêœliwy los m³odego poligloty Ludwika Szpicnagla, genialnego t³umacza staroarabskich gazali i eposów, przyjaciela S³owackiego, któren nieszczêœliwie zakochawszy siê w bardzo m³odej dziewczynie, pope³ni³ samobójstwo ("mogi³a jego w polu"- wspomina³ S³owacki).

[Mozart]

23 marca w Salzburgu odbyÂło siĂŞ pierwsze wykonanie nieznanego dotÂąd utworu Wolfiego.

To 84-taktowy fragment nieukoĂączonej sonaty (Allegro molto w C-dur) z 1767 r. DzieÂło 11 latka. Poziom artystyczny tej klawiszowej miniatury jest naprawdĂŞ wysoki (Allegro skomponowane jest aÂż do repryzy).

http://salzburg.orf.at/news/stories/2526167/  (moÂżliwoœÌ odsÂłuchania)

[Aleksias]

ÂŚwietna To zawsze ÂświĂŞto dla melomanĂłw, kiedy odkrywa siĂŞ nowy utwĂłr Wofiego, choĂŚby we fragmencie tylko:) ZresztÂą Mozart w ogĂłle pisaÂł ogromnie duÂżo fragmentĂłw:) Czasem znikaÂł powĂłd, dla ktĂłrego zaczynaÂł tworzyĂŚ dany utwĂłr, a czasem moÂże po prostu przestawaÂły mu siĂŞ podobaĂŚ..?