Wolfi A. Mozart - muzyka uosobiajÂąca PiĂŞkno

[Aleksias]

O tak, ja takÂże coÂś wiem o twĂłrczych nocach Z drugiej strony, bezcenne sÂą melodie pomagajÂące nam w usypianiu:) Serenada jest oczywiÂście cudowna - i chyba nie byÂła prezentowana podczas wielkiego przeglÂądu maÂłej nocnej muzyki zeszÂłego lata.
O serenadzie c-moll z pewnoÂściÂą byÂła juÂż mowa, ale nigdy nie zaszkodzi jej zagraĂŚ.
http://www.youtube.com/watch?v=1vkhzVNn5xE

[Mozart]

Nale¿y siê jej miejsce obok tej wybitnej serenady c-moll, choæ niew±tpliwie uderza w inne emocjonalne struny. Serenada powsta³a na dzieñ ¶w. Teresy, o czym Wolfgang donosi ojcu w li¶cie z 3 listopada 1781 r. Zadedykowa³ j± pani von Hickel, szwagierce cesarskiego malarza, lecz pragn±³, by utwór us³ysza³ szambelan Herr von Streck i tym samym zarekomendowa³ jego jako kompozytora na dworze cesarskim (deßwegen habe ich sie auch ein wenig vernünftig geschrieben - "dlatego napisa³em j± ca³kiem rozwa¿nie"). Utwór jest okoliczno¶ciowy, st±d ma bardzo pogodny charakter i mo¿emy sobie wyobraziæ muzyków graj±cych te 6 ogniw pod go³ym niebem.

O pierwszych wykonawcach ("6 biedakach") kompozytor wyraÂżaÂł siĂŞ doœÌ pochlebnie, doceniaÂł zwÂłaszcza pierwszego klarnecistĂŞ i waltornistĂłw: Die 6 Herrn die solche exequiren, sind arme Schlucker, die aber ganz hĂźbsch zusammen blasen, besonders der erste Clarinettist und zwei Waldhornisten. Wg Wolfganga muzycy w ramach prezentu-niespodzianki zagrali serenadĂŞ jeszcze w dniu jego imieniu, wieczorem 31 paÂździernika, na dziedziĂącu jego kamienicy, gdy kÂładÂł siĂŞ spaĂŚ.  Wg Einsteina, nasz poczciwy bohater "prawdopodobnie ubraÂł siĂŞ z powrotem, ugoÂściÂł i opÂłaciÂł po ksi¹¿êcemu szeÂściu muzykantĂłw, czyli zapÂłaciÂł za wÂłasnÂą kompozycjĂŞ, co byÂłoby zupeÂłnie w stylu mozartowskim."

UtwĂłr podbiÂł WiedeĂą, podobno grano go tam w kilku miejscach jednoczeÂśnie. Mozart, ÂświeÂżo upieczony wiedeĂączyk, znakomicie wyczuÂł gust mieszkaĂącĂłw stolicy i dostarczyÂł im znakomitej muzycznej rozrywki. Nie byÂłby jednak sobÂą, gdyby nie zaopatrzyÂł dzieÂło w szczyptĂŞ refleksyjnej ekspresji w  czĂŞÂści powolnej czy otwierajÂącym Allegro (bez repetycji, ze zwiĂŞzÂłym przetworzeniem), ktĂłrego liryczny temat wybrzmiewajÂący po poczÂątkowych fanfarach w Es-dur mĂłgÂłby byĂŚ podstawÂą jednego z najpiĂŞkniejszych adagiĂłw w twĂłrczoÂści Mozarta. Prostota wyrazu i instrumentacja jest tak logiczna i naturalna, jakby ta muzyka istniaÂła na Âświecie od samego poczÂątku...  I nagle rozpoczyna siĂŞ ÂżywioÂłowa zabawa instrumentĂłw, a popisowe figuracje nie omijajÂą nawet fagotĂłw i waltorni. Mozart wrĂłciÂł póŸniej do swojej partytury - byĂŚ moÂże z myÂślÂą o oktecie ksiĂŞcia Liechtensteina dodaÂł 2 oboje.

[Mozart]

Wci¹¿ trwa    Jak co roku, plejada gwiazd.

http://www.salzburgerfestspiele.at/konzert

[fille007]

Wg Wolfganga muzycy w ramach prezentu-niespodzianki zagrali serenadĂŞ jeszcze w dniu jego imieniu, wieczorem 31 paÂździernika, na dziedziĂącu jego kamienicy, gdy kÂładÂł siĂŞ spaĂŚ.  

[...] die Herrn also haben sich die hausthĂźre Ăśffnen lassen, und nachdem sie sich mitten im Hof rangirt, mich, da ich mich eben entkleiden wollte, mit dem Ersten E B accord auf die angenehmste art von der Welt Ăźberrascht.  


MyÂślĂŞ, Âże Einstein siĂŞ nie pomyliÂł; zresztÂą "znajÂąc" Wolfganga (nie polubiĂŚ Mozarta jako czÂłowieka podczas lektury jego listĂłw jest chyba rzeczÂą niemoÂżliwÂą!) nietrudno wyobraziĂŚ sobie wÂłaÂśnie taki finaÂł tej NachtMusick zum Namenstag 

[Aleksias]

UtwĂłr jest okolicznoÂściowy, stÂąd ma bardzo pogodny charakter i moÂżemy sobie wyobraziĂŚ muzykĂłw grajÂących te 6 ogniw pod goÂłym niebem.
O pierwszych wykonawcach ("6 biedakach") kompozytor wyraÂżaÂł siĂŞ doœÌ pochlebnie, doceniaÂł zwÂłaszcza pierwszego klarnecistĂŞ i waltornistĂłw: Die 6 Herrn die solche exequiren, sind arme Schlucker, die aber ganz hĂźbsch zusammen blasen, besonders der erste Clarinettist und zwei Waldhornisten. Wg Wolfganga muzycy w ramach prezentu-niespodzianki zagrali serenadĂŞ jeszcze w dniu jego imieniu, wieczorem 31 paÂździernika, na dziedziĂącu jego kamienicy, gdy kÂładÂł siĂŞ spaĂŚ.  Wg Einsteina, nasz poczciwy bohater "prawdopodobnie ubraÂł siĂŞ z powrotem, ugoÂściÂł i opÂłaciÂł po ksi¹¿êcemu szeÂściu muzykantĂłw, czyli zapÂłaciÂł za wÂłasnÂą kompozycjĂŞ, co byÂłoby zupeÂłnie w stylu mozartowskim."

Muzykanci byli zreszt¹ ju¿ za ten utwór przedtem sowicie op³aceni:) W tym przez pomys³odawcê owego nocnego koncertu. Ellias sugeruje, ¿e imieninowa serenada by³a prezentem od jego przyjació³ki baronowej von Waldstaetten, u której spêdzi³ wtedy swoje œwiêto Z pewnoœci¹ mo¿na stwierdziÌ, ¿e wybrano prezent najwy¿szej jakoœci:)

 Zacytujmy, dla mniej biegÂłych w szlachetnym jĂŞzyku Wolfganga Amade:)

"WiedeĂą, 3 listopada 1781
Mon tres cher Pere!
Przepraszam, Âże nie potwierdziÂłem tego, iÂż dostaÂłem kadencje S ktĂłre przyszÂły z ostatniÂą pocztÂą. NajuniÂżeniej dziĂŞkujĂŞ, ale wÂłaÂśnie byÂły moje imieniny. Kiedy skoĂączyÂłem modlitwĂŞ porannÂą i juÂż zabieraÂłem siĂŞ do pisania, zostaÂłem nagle oblĂŞÂżony przez gratulantĂłw.
O 12-ej pojechaÂłem do Leopoldstadtu do baronowej Waldstatten, u ktĂłrej spĂŞdziÂłem dzieĂą imienin.
O 11-ej w nocy obdarowano mnie serenadÂą na 2 klarnety, 2 rogi i 2 fagoty mojej wÂłasnej kompozycji. [...] SzeÂściu grajkĂłw to chudziaki, ale grali bardzo Âładnie, zwÂłaszcza pierwszy klarnecista i dwaj waltorniÂści.  [...] Sukces byÂł caÂłkowity.
W noc œw. Teresy zagrali j¹ w trzech ró¿nych miejscach. Ledwie skoùczyli graÌ w jednym, a ju¿ wo³ali ich gdzie indziej i za ka¿dym razem p³acili.
Kazali sobie otworzyĂŚ bramĂŞ, stanĂŞli na Âśrodku podwĂłrka i, jak juÂż siĂŞ miaÂłem rozbieraĂŚ, zaskoczyli mnie poczÂątkowym akordem w Es-dur w najmilszy na Âświecie sposĂłb."

[Mozart]

Dodajmy jeszcze trochĂŞ muzyki rokokowej, ktĂłrÂą okreÂśliliÂśmy kiedyÂś jako bardzo innocente - oczywiÂście na zespó³ Harmoniemusik. Takie dzieÂła mogÂły Mozartowi zaj¹Ì jak¹œ jednÂą, nieszczegĂłlnie natchnionÂą noc, ale idealnie wpisywaÂły siĂŞ w zapotrzebowanie oÂświeceniowych uszu...  Pani redaktor pomyÂłkowo nazwaÂła powyÂższÂą serenadĂŞ divertimentem KV 289, rĂłwnieÂż Es-dur. Summertime!

http://www.youtube.com/watch?v=INe_liKBwmk

I jeszcze coÂś naprawdĂŞ petit - divertimento F-dur KV 213 z uroczym, szybkim tematem kontredansa w finale. Przy takich bitach damy w metrowych perukach przymierzaÂły pewnie krynolinĂŞ za krynolinÂą!

http://www.youtube.com/watch?v=C5yT_m9TJP4

[fille007]

Dodajmy jeszcze trochĂŞ mody rokokowej - zwróÌcie proszĂŞ uwagĂŞ na niezwykle gustowny tricorne (kapelusz trĂłjgraniasty) tego eleganta  (od 2:48):

http://www.youtube.com/watch?v=5n80Vbxy6UI


Voici un tout petit quiz intermezzo  sur L'Enlevement au sĂŠrail: od ktĂłrego kompozytora (operowego), zachwyconego Uprowadzeniem otrzymaÂł Wolfgang zaproszenie na obiad?

Alors, n'hĂŠsitez pas a jouer en m'envoyant un message privĂŠ. Merci beaucoup d'avance!

[fille007]

Je voudrais adresser un immense merci a tous ceux qui ont participĂŠ a mon quiz et m’ont fait l’amitiĂŠ de rĂŠpondre a ma devinette! Sans plus  attendre , j’annonce donc le triomphateur du concours. Vous etes prets? *Roulement de tambour* Le gagnant est ... Patrick (qui est - comme tout le monde le sait bien - comme un poisson dans l’eau, lorsqu’il s’agit de musique classique). Un tout grand bravo et fĂŠlicitations a Pat! 

Il s’agissait de Christoph Willibald von Gluck (1714-1787), compositeur allemand qui a transformĂŠ l’opĂŠra avec sa cĂŠlebre rĂŠforme. Voici l’ouverture de son opĂŠra OrphĂŠe et Eurydice (en italien: Orfeo ed Euridice): http://www.youtube.com/watch?v=oXk8ilGn0c4 ; il en existe au moins 3 versions diffĂŠrentes: la version de Vienne de 1762 (en italien), la version de Paris (1774) en français et la version arrangĂŠe par Hector Berlioz (1859).

 
W liÂście z 7 sierpnia 1782 r. Mozart napisaÂł do ojca: [...] Meine oper ist gestern wieder (und zwar auf begehren des Glucks) gegeben worden; - Gluck hat mir viele Complimente darĂźber gemacht. Morgen speise ich bey ihm. ([...] MojÂą operĂŞ [Uprowadzenie...] wystawiono wczoraj ponownie na proÂśbĂŞ Glucka; - usÂłyszaÂłem od Glucka wiele komplementĂłw na jej temat. Jutro idĂŞ na obiad do niego).

[Aleksias]

Niestety nie zd¹¿y³am na zgadywankê:(
Jednak znalazÂła siĂŞ chwila czasu i - co najwaÂżniejsze - natchnienia:)
I oto na specjalne Âżyczenie Fadendirektora - w rodzimej wersji Mozartowski Das Veilchen - czyli FioÂłeczek:)

ÂŚpiewa dla PaĂąstwa - Kathleen Battle. Wersja polska - copyright Aleksias;))
https://www.youtube.com/watch?v=1L5Ljp5Gy3k

FioÂłeczek na polanie staÂł.
Ukryty, maÂło kto go znaÂł,
Milutki fioÂłek maÂły.
Pasterka mÂłoda drogÂą szÂła,
RadoÂśnie, lekko Âśpiew jej brzmiaÂł
Jak dzwon, jak dzwon,
PolanÂą niĂłsÂł siĂŞ ton
   
Ach – myÂśli fioÂłek – byÂłem tu
Tylko najlepszym z kwiatkĂłw stu,
Tylko fioÂłeczkiem maÂłym,
Zanim ma luba zerwie mnie,
I na swym sercu zÂłoÂży mnie
Kto wie, kto wie,
MoÂże przez kwadrans caÂły!

Ach, szybki byÂł dziewczĂŞcia krok!
Na kwiatku jej nie spocz¹³ wzrok.
Zdeptany fioÂłek maÂły...
Lecz z dumÂą szepce: jam juÂż trup,
JuÂż ginĂŞ, lecz mnie czeka grĂłb
Z jej rÂąk, z jej rÂąk,
Umieram u jej stĂłp!

(Ach biedny fioÂłek!To byÂł milutki fioÂłek)


A to juÂż oryginaÂł: made by Goethe, ktĂłrego znĂłw oÂśmielam siĂŞ tu profanowaĂŚ:)

Ein Veilchen auf der Wiese stand,
GebĂźckt in sich und unbekannt;
Es war ein herzigs Veilchen.
Da kam eine junge Schäferin
Mit leichtem Schritt und muntrem Sinn
Daher, daher,
Die Wiese her, und sang.
   
Ach! denkt das Veilchen, wär ich nur
Die schĂśnste Blume der Natur,
Ach, nur ein kleines Weilchen,
Bis mich das Liebchen abgepflĂźckt
Und an dem Busen matt gedrĂźckt!
Ach nur, ach nur
Ein ViertelstĂźndchen lang!

Ach! aber ach! das Mädchen kam
Und nicht in Acht das Veilchen nahm,
Ertrat das arme Veilchen.
Es sank und starb und freut' sich noch:
Und sterb' ich denn, so sterb' ich doch
Durch sie, durch sie,
Zu ihren Füßen doch.
[Das arme Veilchen!
Es war ein herzigs Veilchen.]

To be continued...

[TeresaGrob]

WÂłaÂśnie skoĂączyÂłam czytac "Chamowo" BiaÂłoszewskiego i zaciekawiÂła mnie tam jedna sprawa.
Otó¿ autor wspomina tam koncert Mozarta którego temat z drugiej czêœci zosta³ wykorzystany w œcie¿ce dŸwiekowej do filmu
"Czarny Orfeusz".
Jestem ciekawa czy jest to tylko luÂźne skojarzenie poety czy rzeczywiÂście tak jest.
MoÂże ktos z uczonych mozartologĂłw wie coÂś o tym i o jaki koncert Mozarta chodzi??

[Mozart]

Jestem przekonany, Âże Mozart zwerbowaÂłby poetkĂŞ ps. Aleksias do swojego zespoÂłu najlepszych tekÂściarzy-librecistĂłw (a moÂże i nawet nauczyÂłby siĂŞ polskiego!)... DziĂŞki Asiu, teraz aÂż siĂŞ prosi maÂłe karaoke z polskim przekÂładem 

Agnieszko, niestety nie widziaÂłem tego filmu. Nie potrafiĂŞ siĂŞ w tej kwestii wypowiedzieĂŚ, a znajÂąc troszkĂŞ fantazjĂŞ BiaÂłoszewskiego, caÂłkiem prawdopodobne, Âże pisarz daÂł siĂŞ ponieœÌ swojej wyobraÂźni 

[Mozart]

W GdaĂąsku trwa VIII MiĂŞdzynarodowy Festiwal Mozartowski Mozartiana, nie moÂżemy tu o nim nie wspomnieĂŚ.

http://mozartiana.pl/

Ciekawie zapowiada siê koncert fina³owy z udzia³em berliùskiej Akademie fßr Alte Musik i Emmy Kirkby. W programie m.in. jedna z najbardziej solennych (4 tr¹bki!) i przepe³nionych rokokowym dostojeùstwem mszy Mozarta-salzburczyka, Missa in honorem Sanctissimae Trinitatis C-dur KV 167. To dzie³o niespe³na 17-letniego kompozytora - doœÌ zwiêz³e, z racji arcybiskupiego nakazu, by msza z sonat¹ all'Epistola trwa³a do 3 kwadransów (z pewnoœci¹ wykonano j¹ w salzburskiej katedrze - w partyturze brak altówek). Pominiête zosta³y wiêc partie solowe - dzie³o ma charakter stricte chóralny, a na d³u¿szy kontrapunktyczny popis Mozart pozwala sobie jedynie komponuj¹c fugê na zwieùczenie Credo.

http://www.youtube.com/watch?v=Zir2OFCOdek

[Aleksias]

ChodziÂłam po GdaĂąsku zielonym od plakatĂłw, ze wszystkich zakÂątkĂłw patrzyÂła na mnie twarz Mozarta, i tak mi byÂło Âżal, Âże akurat na czas tego koncertu trzeba bĂŞdzie wyjeÂżdÂżaĂŚ. ÂŻal wielkiej muzyki, i Âżal wykonawcĂłw. PozostajÂą nagrania i wspomnienie Oliwskiej Katedry. I solenne postanowienie, Âże w przyszÂłym roku trzeba zaplanowaĂŚ to wszystko wczeÂśniej i inaczej:(

Kirkby wystĂŞpowaÂła w sobotĂŞ, a w piÂątek nasza - bydgoska - Capella Bydgostiensis graÂła w GdaĂąsku Mozarta gratis dla kaÂżdego, kto chciaÂł sÂłuchaĂŚ:) Oby czynili tak czĂŞÂściej, zwÂłaszcza w rodzinnym mieÂście TeÂż same cudownoÂści, bo i koncert fletowy, i KV 299 na flet i harfĂŞ - jeden z moich ulubionych, i te dwa cudne, leciutkie Divertimenti 136 i 137, czyli wymarzony letni koncertowy repertuar. Duch Mozarta byÂł z pewnoÂściÂą zadowolony:)
http://www.youtube.com/watch?v=cG5HdjDcrXA
http://www.youtube.com/watch?v=TuxDlf-LDMs
http://www.youtube.com/watch?v=SOKrGDy3r4w
Mozartiana odbyÂła siĂŞ trochĂŞ w cieniu warszawskiego festiwalu, bez reklamy w radiu. Ale to juÂż VIII edycja i Âładnie siĂŞ rozwija.

[Aleksias]

Jestem przekonany, Âże Mozart zwerbowaÂłby poetkĂŞ ps. Aleksias do swojego zespoÂłu najlepszych tekÂściarzy-librecistĂłw (a moÂże i nawet nauczyÂłby siĂŞ polskiego!)... DziĂŞki Asiu, teraz aÂż siĂŞ prosi maÂłe karaoke z polskim przekÂładem 

FioÂłeczek jest do drobnej korekty Moja niemczyzna na tyle jest niedoskonaÂła, Âże nie dostrzegÂłam trybu warunkowego:)
Po bliÂższym przyjrzeniu siĂŞ stwierdzam, Âże druga zwrotka powinna raczej wyglÂądaĂŚ tak:

Ach – myÂśli fioÂłek – gdybym tak
ZmieniÂł siĂŞ w najpiĂŞkniejszy kwiat
ChoÌby przez chwilkê ma³¹,
Wtedy ma luba zerwie mnie,
I na swym sercu zÂłoÂży mnie
Kto wie, kto wie,
Mo¿e godzinê ca³¹...

[Aleksias]

A oto równie¿ bardzo nastrojowa pieœù - coœ dla romantyków i poetów - apoteoza samotnoœci... Sei du mein Trost
Niemiecka wersja ma cztery zwrotki. Autorem jest Johann Timotheus. Wersja polska - Aleksias, do usÂług:) Na razie zmierzyÂłam siĂŞ z trzema. MoÂże jeszcze uÂłoÂży siĂŞ czwarta. Jak Wam siĂŞ podoba?
https://www.youtube.com/watch?v=gyZinOJkjdo

UlgÂą mi bÂądÂź

UlgÂą mi bÂądÂź, zaciszna samotnoÂści
Z ran tylu krwawiÂąc, mknĂŞ ku tobie.
SzczĂŞÂśliwym nie psuÂłbym radoÂści,
Chory nie skarÂży siĂŞ przed zdrowym.

O samotnoÂści! Jak sÂłodko krzepisz mnie,
Gdy moja siÂła w pyÂł siĂŞ zmienia,
Z tĂŞsknotÂą wypatrujĂŞ ciĂŞ,
Tak jak wĂŞdrowiec pragnie cienia

Niechaj twĂłj czar, o luba samotnoÂści,
Maluje mi obraz mogiÂły:
Tak w g³êbiê ciszy piêknych nocy
Wieczorne mroki mnie wabiÂły.


Sei du mein Trost, verschwiegene Traurigkeit!
Ich flieh' zu dir mit so viel Wunden,
Nie klag' ich GlĂźcklichen mein Leid:
So schweigt ein Kranker bei Gesunden.

O Einsamkeit! Wie sanft erquickst du mich,
Wenn meine Kräfte frßh ermatten!
Mit heißer Sehnsucht such' ich dich:
So sucht ein Wandrer, matt, den Schatten.

Hier weine ich. Wie schmähend is der Blick,
Mit dem ich oft bedauert werde!
Jetzt, Tränen, hält euch nichts zurßck:
So senkt die Nachttau auf die Erde.

O daß dein Reiz, geliebte Einsamkeit!
Mir oft das Bild des Grabes brächte:
So lockt des Abends Dunkelheit
Zur tiefen Ruhe schÜner Nächte.

TrochĂŞ to moÂże jeszcze zbyt smutne na peÂłniĂŞ lata - choĂŚ ono juÂż przeÂłamuje siĂŞ i powoli chyli ku koĂącowi, a w powietrzu czuĂŚ juÂż leciutki powiew nieuchronnie zbliÂżajÂącej siĂŞ jesieni.