DaniiÂł Trifonow - mÂłody, genialny pianista

Daniil Trifonow w Busku Zdroju, 03.07.2012r.

DotarÂłam do Sanatorium Markoni 40 minut przed koncertem, jakieÂż zatem byÂło moje zdziwienie, kiedy za, nie do koĂąca zasÂłoniĂŞtÂą, kotarÂą sali koncertowej zobaczyÂłam i przede wszystkim usÂłyszaÂłam DaniiÂła Trifonowa w zwykÂłym ubraniu podczas prĂłby. GraÂł fragmenty utworĂłw przewidzianych w programie buskiego recitalu oraz inne. Bardzo podobaÂło mi siĂŞ jak kilkakrotnie powtarzaÂł kilkusekundowy fragment grajÂąc go w rĂłÂżnych tempach, prĂłbujÂąc zupeÂłnie rĂłÂżnych rozwiÂązaĂą. Nagle usÂłyszaÂłam poczÂątek Ognistego Ptaka, uznaÂłam zatem, Âże korzysta z kaÂżdej okazji, aby ĂŚwiczyĂŚ rĂłwnieÂż nowy repertuar. Ogromnie ucieszyÂłam siĂŞ z tej dodatkowej moÂżliwoÂści posÂłuchania jak gra.
Program koncertu byÂł taki sam jak w Krakowie. ZupeÂłnie mi to nie przeszkadzaÂło, wrĂŞcz przeciwnie. Nie ma moÂżliwoÂści posÂłuchania jego wykonaĂą etiud z 10 opusu w interniecie, wiĂŞc kaÂżda okazja na Âżywo jest bezcenna. No i Schubert – prawda Agnieszko?
Nie miaÂłam moÂżliwoÂści zatopienia siĂŞ w sÂłuchaniu na poczÂątku, bo niemal w trakcie caÂłej Fruhlingsglaube Schuberta/Liszta strzelaÂły aparaty fotograficzne, przemieszczali siĂŞ fotografowie i czuÂłam siĂŞ jak na Âślubie w koÂściele. W Koninie mieli przynajmniej specjalne tÂłumiki na migawkĂŞ.
Nienawistne spojrznia sÂłuchaczy na szczĂŞÂście uÂświadomiÂły w porĂŞ fotografom co o nich myÂślimy i Die Stadt mogliÂśmy juÂż przeÂżywaĂŚ w peÂłni.
Nikt nie klaskaÂł przed sonatÂą Schuberta, tym razem jeden utwĂłr wystarczyÂł abyÂśmy zaniemĂłwili z wraÂżenia.
W wykonaniu pierwszej czĂŞÂści sonaty najbardzie zachwycaÂła pÂłynnoÂśĂŚ z jakÂą zmieniaÂł i kontrastowaÂł nastroje. PoczÂątkowy spokĂłj i zaduma muzyki, uzupeÂłnione pewnym niepokojem w tle nie wiadomo kiedy urosÂły do krzyku. Nie usÂłyszaÂłam muzycznej granicy, nie zarejestrowaÂłam momentu, w ktĂłrym ponownie uspokoiÂł emocje aby za chwilĂŞ najÂłagodniej i niezauwaÂżalnie przejÂśĂŚ do doskonaÂłej radoÂści i szczĂŞÂścia.
DrugÂą czĂŞÂśĂŚ rozpoczÂąÂł znanym mi z Krakowa zatopieniem siĂŞ w ÂżaÂłobie i zrezygnowanym smutku. Nie wiadomo kiedy muzykĂŞ rozÂświetliÂł zalÂąÂżek dobrej myÂśli. PrzeistoczyÂła siĂŞ w modlitwĂŞ, zabarwiÂła siĂŞ nadziejÂą a wzrok pianisty siĂŞgnÂąÂł za granicĂŞ Âżycia. Przez chwilĂŞ przyszÂło zwÂątpienie aby niepostrzeÂżenie zmieniĂŚ siĂŞ w urastanie do poznania prawdy o zbawieniu. Wtedy trzeba byÂło sÂłyszeĂŚ muzykĂŞ i widzieĂŚ twarz DaniiÂła Trifonowa.
Trzecia byÂła taĂącem z gracjÂą na granicy doskonaÂłoÂści, sÂłychaĂŚ byÂło wirowanie, a pod palcami artysty i na jego twarzy widaĂŚ byÂło radoÂśĂŚ ze wspaniaÂłej zabawy.
W czwartej wpadÂł na scenĂŞ RozsÂądek i krzyknÂąÂł, Âże doÂśĂŚ tych emocjonalnych fanaberii. Alter Ego kompozytora i pianisty zaczĂŞÂło siĂŞ z nim droczyĂŚ i przed nim uciekaĂŚ ze Âśmiechem. RozsÂądek sprĂłbowaÂł uÂżyĂŚ swojego autorytety i uspokoiĂŚ knÂąbrnego mÂłodzieĂąca, a ten uÂśmiechnÂąÂł siĂŞ z miÂłoÂściÂą, nie chciaÂł juÂż robiĂŚ przykroÂści – SpĂłjrz proszĂŞ, za granicÂą rozumu i tego czego moÂżemy dotknÂąĂŚ jest taka piĂŞkna rzeczywistoÂśĂŚ, takie nieodkryte i cudne terytoria ludzkiej duszy.
Jeszcze trochĂŞ siĂŞ droczyli, RozsÂądek chmurzyÂł twarz, ale mÂłodzieniec wziÂąÂł go za rĂŞkĂŞ i poszli razem, starzec z rozpaczÂą, Âże jego czas minÂąÂł, Âże musi pogodziĂŚ siĂŞ z przemijaniem.
Tylko skÂąd Trifonow tyle wie o rozgoryczeniu i rozpaczy?
Nie chcĂŞ siĂŞ powtarzaĂŚ wiĂŞc nie bĂŞdĂŞ juÂż pisaĂŚ o owacjach, krzykach, brawach do spuchniĂŞtych dÂłoni.
DrugÂą czĂŞÂśĂŚ koncertu rozpoczÂąÂł od proÂśby o wyÂłÂączenie wiatraka za nim (sam pomagaÂł przy wyÂłÂączaniu), w sali byÂło bardzo gorÂąco. UsiadÂł do fortepianu i wszyscy zamarliÂśmy. PrzestrzeĂą nad nami wypeÂłniÂł huk pioruna a w przysufitowych oknach wysokiej sali zobaczyliÂśmy bÂłyskawicĂŞ. W burzy, ktĂłra rozszalaÂła siĂŞ nad nami nie byÂło Âłatwo zaczÂąĂŚ od RefleksĂłw na Wodzie Debussiego. DaniiÂł Trifonow daÂł radĂŞ. ZarĂłwno w tym utworze jaki i w pozostaÂłych dwĂłch, ktĂłre znaÂłam z Dusseldorfu impresjonistyczna forma znowu staÂła siĂŞ jasna i oczywista. To byÂło przepiĂŞkne wykonanie.
A potem przyszÂły etiudy, nie bĂŞdĂŞ przed Wami ukrywaĂŚ, Âże na nie czekaÂłam przede wszystkim.

ZagraÂł je tak, Âże staÂły siĂŞ dla mnie rozkoszÂą na granicy cierpienia. Jak Dante w „Boskiej Komedii” pokazaÂł nam wszystkie krĂŞgi piekÂła i nieba. Chyba juÂż Chopin miaÂł taki pomysÂł, bo uÂłoÂżyÂł je tak, Âże sÂłuchacz na zmnianĂŞ balansuje emocjami.
Od niepokoju pierwszej (jak moÂżna w takim tempie przebiegaĂŚ klawiaturĂŞ i na jej Âśrodku znaleÂźĂŚ przestrzeĂą na refleksjĂŞ?) do nieznoÂśniej lekkoÂści drugiej (ponownie to nieludzkie tempo i nieoczekiwana kontrola w lewej rĂŞce. Prawa byÂła leciutkim piĂłrkiem, miotanym podmuchami wiatru, a lewa jak metronom kontrolowaÂła i zwalniaÂła tempo.)
Od spokojnego piĂŞkna trzeciej do szarpiÂącej duszĂŞ czwartej, od taĂąca piÂątej do najwyÂższego wzruszenia szĂłstej.
To byÂło naprawdĂŞ piĂŞkne, ale duszĂŞ miaÂłam udrĂŞczonÂą tÂą emocjonalnÂą huÂśtawkÂą.
W jedenastej przekroczyÂł granicĂŞ rubato. To juÂż nie byÂła rozciÂągajÂąca siĂŞ i kurczÂąca guma. TÂą etiudÂą DaniiÂł Trifonow oddychaÂł i jego oddech wyznaczaÂł tempo.
Burza na zewnÂątrz nadal szalaÂła siekajÂąc deszczem i grzmiÂąc piorunami i wtedy DaniiÂł Trifonow wyzwaÂł jÂą na pojedynek. I wygraÂł...
W Krakowie rewolucyjna brzmiaÂła jak koszmarny sen. DoÂświadczyliÂście tego na pewno, kiedy ÂśniÂąc chcecie dziaÂłaĂŚ, biec, a przestrzeĂą ogranicza jak gĂŞsty kisiel. Tak przedzieraÂł siĂŞ przez tĂŞ etiudĂŞ DaniiÂł Trifonow.
W Busku etiuda rewolucyjna staÂła siĂŞ nieludzkim krzykiem niezgody i bezradnej niemocy. Pianista, jakby podniecony zewnĂŞtrznÂą aurÂą, ciskaÂł dÂłoĂąmi pioruny i siekaÂł nimi klawiaturĂŞ tak, Âże cudem ocalaÂła. W Âśrodku zapÂłakaÂł aby w finale powrĂłciĂŚ do muzycznego szaleĂąstwa.
Po raz drugi w Âżyciu nie byÂłam w stanie klaskaĂŚ po zakoĂączonym utworze.
On sam teÂż byÂł jakby nieprzytomny, przez chwilĂŞ z szeroko otwartymi oczami odgarniaÂł zupeÂłnie mokre wÂłosy, odetchnÂąÂł kilka razy i dopiero wtedy wstaÂł do ukÂłonĂłw.
PublicznoÂśĂŚ szalaÂła, uÂśmiechniĂŞty, szczĂŞÂśliwy i zupeÂłnie mokry pianista kilka razy wychodziÂł kÂłaniaĂŚ siĂŞ i usiadÂł do bisĂłw. Najpierw zabrzmiaÂł Widmung Schumana, potem PstrÂąg Schuberta i kiedy krzyczeliÂśmy bijÂąc mu na stojÂąco brawa i kiedy nie spodziewaliÂśmy siĂŞ juÂż nic wiĂŞcej (organizatorzy czekali z rozpoczĂŞciem nastĂŞpnego koncertu – Krzesimira DĂŞbskiego) podniecony i rozedrgany DaniiÂł Trifonow usiadÂł do fortepianu, ponownie odwrĂłciÂł siĂŞ do nas i zapowiedziaÂł – StrawiĂąski – Agosti, „Ognisty Ptak” ZagraÂł tylko pierwszÂą pieÂśĂą, ale to i tak dÂługi utwĂłr. EnergiÂą i szaleĂąstwem wykonanie to dorĂłwnywaÂło etiudzie rewolucyjnej. UÂżywajÂą nadzwyczajnej techniki i talentu opowiedziaÂł historiĂŞ walki pomiĂŞdzy okrutnym potworem i szlachetnym, zakochanym, dzielnym i bohaterskim ksiĂŞciem, ktĂłremu na pomoc przybyÂł Ognisty Ptak.
To wÂłaÂśnie jest dla DaniiÂła Trifonowa charakterystyczne, on przepiĂŞknie opowiada historie. OtworzyÂł szeroko drzwi do nowej, muzycznej rzeczywistoÂści.
JuÂż wiedzieliÂśmy, Âże nie zagra nic wiĂŞcej. Nic wiĂŞcej byÂśmy nie znieÂśli. PragnĂŞliÂśmy wyraziĂŚ, wykrzyczeĂŚ, wyrzuciĂŚ z siebie podziĂŞkowanie, podziw i poÂżegnanie wiĂŞc sprĂłbujcie wyobraziĂŚ sobie co siĂŞ dziaÂło.
Na zewnÂątrz laÂło, burza szalaÂła, ja wracaÂłam samochodem do domu, samochĂłd unosiÂł siĂŞ jakiÂś metr nad ziemiÂą caÂłe 250 kilometrĂłw.