MaÂło znana historia Âśmierci Chopina

[Tycjan]

S¹ relacje, ¿e Chopin przyj¹³ sakrament namaszczenia chorych. Nie ma ¿adnych powodów, aby temu nie dawaÌ wiary, ani te¿, aby by³o to jakoœ szczególnie dziwaczne w kontekœcie osoby Chopina. Muszê wam te¿ powiedzieÌ, ¿e - mimo wszystko - wyobra¿am sobie Chopina w obliczu œmierci, jak mówi te dosadne s³owa: "Bez ciebie, mój drogi, by³bym zdech³ - jak œwinia!". Bywa³ dosadny, rzadko, ale bywa³. Pamiêtajmy, ¿e œmierÌ ju¿ czeka³a ...

[xbw]

DziÂś byÂłam na spotkaniu ze znajomymi. Na hasÂło Chopin padÂło: a, to ten co zmarÂł na syfilis i miaÂł tyle kochanek. RĂŞce mi opadÂły

[kozioÂł]

Ludu? Spo³eczeùstwo francuskie w XIX w. by³o spo³eczeùstwem wiêkszoœciowo ch³opskim (60-80%), ten ch³opski lud by³ ca³kiem wierz¹cy. Laicyzacja dotyczyÌ mog³a np. inteligencji, bur¿uazji, a nawet arystokracji (mo¿e nie legitymistycznej). Lud wielkich miast (w sumie bardzo mniejszoœciowy) i lud wiejski (czyli wiêkszoœÌ Francuzów, i to konserwatywnych) to dwie ró¿ne rzeczy.
A w Rewolucjach czy to lipcowej, czy lutowej nie chodziÂło o wprowadzenie kultu NajwyÂższej Istoty, czy czegoÂś podobnego .
Tak na marginesie, niektĂłrzy dziaÂłacze pierwszej poÂłowy byli szczerze zainteresowani ideaÂłami ewangelicznymi i wprowadzaniem ich w Âżycie, sÂłyszaÂłeÂś kiedyÂś o chrzeÂścijaĂąskim socjalizmie (wspominam o tym bo to ma pewien powaÂżny zwiÂązek z G. Sand i rewolucjÂą lutowÂą)? Nauka spoÂłeczna KoÂścioÂła jeszcze nie istniaÂła, ta instytucja byÂła w owej epoce czymÂś nieco innym niÂż my to sobie dzisiaj wyobraÂżamy.

Ojjj Olu..nie ³apmy siê za "s³ówka" W sensie "LUDU" mia³em oczywiœcie na myœli pojêcie ogólne zwi¹zane z tym s³owem, nie tylko samych ch³opów, lecz ogólnie lud - jako taki, czyli i robotników (których mo¿emy nazwaÌ po staremu - sankiulotami) i inteligencjê, bur¿uazjê a nawet powiedzmy arystokracjê...a w tym konkretnym przypadku chodzi³o mi o "lud Pary¿a", gdy¿ przez ca³y wiek XIX (i chyba wczeœniej równie¿..) by³ on "stolic¹", europejskim centrum nie tylko myœli politycznej, ale i filozofii, literatury i w ogólnym pojêciu - sztuki..Noo a przecie¿ Chopin przebywaj¹c na obczyznie by³ zwi¹zany g³ównie z t¹ "mieœcink¹" ..
O socjalizmie chrzeœcijaùskim s³ysza³em - koncepcja ciekawa, lecz chyba utopijna, jednak co do szczegó³ów zwi¹zanych z tym nurtem - musia³bym sobie co nieco przypomnieÌ, choÌ coœ tam powierzchownie kojarzê...Nie wiem czy aby nie mia³o to jakiegoœ zwi¹zku z powrotem do czystego, pierwotnego - chrzeœcijaùstwa (ale pewny nie jestem..)w sensie sprawiedliwego podzia³u dóbr, tworzeniu "wspólnot" (czyli tzw."Komun" ³ac.wspólny,powszechny) na wzór pierwotnych gmin chrzeœcijaùskich - takich np które by³yby zgodne z przekazem Nowego Testamentu (np. jak Dzieje Apostolskie rozdzia³ 5, 1-11) ale jeszcze raz podkreœlê - pewny to tego nie jestem..
Przy okazji przypomniaÂł mi siĂŞ wÂłaÂśnie film "Lalka" (wersja z B.Tyszkiewicz), kiedy to jeden z pracownikĂłw sklepu Wokulskiego w rozmowie z subiektem odnosi siĂŞ do niego z takimi oto sÂłowy - "Jest jeszcze inna, wiĂŞksza siÂła niÂż Bonapartyzm"..subiekt zaÂś na to "A jaka..??" tamten z kolei odpowiada cicho - "socjalizm", ale to juÂż chyba znacznie pĂłzniejsze czasy, a i sÂłowa z pewnoÂściÂą dotyczyÂły nieco innego nurtu - tego "oryginalnego" (lecz samych zrĂłdeÂł tego ostatniego moÂżna by sie doszukiwaĂŚ w wielu poprzednich nurtach o podobnym, czy w jakimÂś stopniu zbliÂżonym zabarwieniu..)

[ewa578]

DziÂś byÂłam na spotkaniu ze znajomymi. Na hasÂło Chopin padÂło: a, to ten co zmarÂł na syfilis i miaÂł tyle kochanek. RĂŞce mi opadÂły

PowtĂłrzĂŞ za Januszem "O tempora! O mores!!!"

[Thanais]

W Âświetle faktĂłw trudno jest mĂłwiĂŚ o nawrĂłceniu Chopina na ÂłoÂżu Âśmierci i robiĂŚ z tego sensacjĂŞ. Nie mogĂŞ sie oprzeĂŚ wraÂżeniu, Âże ten artykuÂł ukuto z pewnym wyrachowaniem, liczÂąc na ekscytacjĂŞ czytelnikĂłw kwestiÂą elektryzujÂącÂą wielu PolakĂłw

Co prawda, Chopinowski stosunek do wiary otoczony byÂł ogromnÂą dyskrecjÂą; niemaÂła w tym wina biografĂłw. SzczegĂłlnie F. Hoesick utrwaliÂł przekonanie o obojĂŞtnoÂści Chopina w sprawach wiary czy wrĂŞcz ateizmie kompozytora. Tymczasem fakty temu przeczÂą w sposĂłb niepodwaÂżalny.
Jak wiadomo, wiarĂŞ w Boga i szacunek dla tradycji religijnej Fryderyk zawdziĂŞczaÂł matce, z ktĂłrÂą byÂł silnie zwiÂązany uczuciowo. JednakÂże nie byÂła to wiara, znajdujÂąca swe ujÂście w obrzÂądkach, salonowych rozwaÂżaniach eschatologicznych czy traktowaniu mszy jako manifestacji patriotyzmu. Chopinowska wiara naleÂżaÂła do sfery ÂściÂśle prywatnej, ale nie pozostawiaÂła wÂątpliwoÂści co do swego istnienia. "Od tygodnia nicem nie napisaÂł ani dla ludzi, ani dla Boga" - zwierzaÂł siĂŞ Chopin Tytusowi Woyciechowskiemu; kiedy zaÂś datowaÂł swe listy, skrupulatnie odnotowywaÂł tak znaczÂące daty jak BoÂże Narodzenie czy BoÂże CiaÂło.

Najbardziej przekonujÂące Âświadectwo Chopinowskiej wiary zawdziĂŞczamy relacjom... George Sand. OpisujÂąc w "L'Histoire de ma vie" swĂłj zwiÂązek z Chopinem, wyzwolona pisarka nie omieszkaÂła postawiĂŚ mu zarzutu, godzÂącego w jednÂą z zasadniczych (zdaniem George) wad kompozytora. DotyczyÂł on zaÂś... "zasklepienia w katolickich dogmatach".
Co wiĂŞcej, pani Sand dodaÂła dalej zdanie tyleÂż ciepÂłe, co znaczÂące: "MawiaÂł do mnie: Ba, jestem pewien, Âże ona kocha Pana Boga".



A skoro oscylujemy wokĂłl Âśmierci Chopina, to co PaĂąstwu wiadomo o historii z ukrywanÂą przez rodzinĂŞ Mickiewicza, pierwszÂą poÂśmiertnÂą maskÂą Kompozytora? 

[Ola83]

Najbardziej przekonujÂące Âświadectwo Chopinowskiej wiary zawdziĂŞczamy relacjom... George Sand. OpisujÂąc w "L'Histoire de ma vie" swĂłj zwiÂązek z Chopinem, wyzwolona pisarka nie omieszkaÂła postawiĂŚ mu zarzutu, godzÂącego w jednÂą z zasadniczych (zdaniem George) wad kompozytora. DotyczyÂł on zaÂś... "zasklepienia w katolickich dogmatach".
Co wiĂŞcej, pani Sand dodaÂła dalej zdanie tyleÂż ciepÂłe, co znaczÂące: "MawiaÂł do mnie: Ba, jestem pewien, Âże ona kocha Pana Boga".

Ja ju¿ o tym pisa³am: w wykreœlonym fragmencie "Histoire" znajduje siê takie stwierdzenie: Chopin by³ przywi¹zany do form katolicyzmu i nie lubi³ dyskusji na ten temat, ale w sumie nie wierzy³ w ¿adn¹ religiê. W jednym z jej listów znajduje siê coœ podobnego. Co do tych katolickich dogmatów, to wg mnie chodzi o kwestie spo³eczne (p. Sand krytykowa³a Koœció³ za jego jego politykê spo³eczn¹ w tamtym czasie).
Przy czym nie twierdzĂŞ, Âże Chopin byÂł ateistÂą.

[Janusz1228]

Witaj Thanais, bardzo mnie cieszy, ze znĂłw pisujemy razem  

[Janusz1228]

A skoro oscylujemy wokĂłl Âśmierci Chopina, to co PaĂąstwu wiadomo o historii z ukrywanÂą przez rodzinĂŞ Mickiewicza, pierwszÂą poÂśmiertnÂą maskÂą Kompozytora? 

Wiem tylko tyle, ze widziaÂłem jÂą w kwietniu w muzem Chopina (na Okolniku). Nie znam jej historii, wiem, ze obie maski wykonaÂł Clesinger (ziĂŞĂŚ George Sand). Ta pierwsza - dzis eksponowana w muzeum - byÂła (i jest) tak straszliwie przygnĂŞbiajÂąca, ze trzeba byÂło szybko robiĂŚ drugÂą, aby nie straszyÂła dzieci

[Thanais]

Witaj Thanais, bardzo mnie cieszy, ze znĂłw pisujemy razem  

Mnie rĂłwniez ogromnie miÂło, Januszu Kurier Szafarski to wspaniaÂła inicjatywa i cieszĂŞ siĂŞ, Âże powstaÂł.

A co do tej kontrowersyjnej, pierwszej maski, obiecujĂŞ napisaĂŚ wiĂŞcej, jak tylko czas pozwoli.
Pozdrawiam serdecznie

[suÂłek]

Magdo, to taki wÂątek moÂże trochĂŞ ponury. Ale wspĂłlnie poznajemy Chopina. Ja przykÂładowo wiele dowiadujĂŞ sie tu, wiĂŞc kaÂżda informacja jest dla mnie cenna. Przyjaciele z naszego Kuriera Szafarskiego posiadajÂą naprawdĂŞ ogromnÂą wiedzĂŞ. ZainicjowaÂłem ten wÂątek bo wydawaÂł siĂŞ mi interesujÂący choĂŚ maÂło znany (albo maÂło popularny)

[Janusz1228]

Ja juÂż o tym pisaÂłam: w wykreÂślonym fragmencie "Histoire" znajduje siĂŞ takie stwierdzenie: Chopin byÂł przywiÂązany do form katolicyzmu i nie lubiÂł dyskusji na ten temat, ale w sumie nie wierzyÂł w ÂżadnÂą religiĂŞ.

Mo¿emy spekulowac d³ugo: wierzy³, nie wierzy³, ale pewne dla ka¿dego powinno byÌ to, ze w sprawach wiary w najmniejszym stopniu nie by³ ignorantem. W okresie warszawskim co niedziela chodzi³ na nabo¿eùstwa do Wizytek. Po wyje¿dzie w œwiat, w miejscach, które by³y jego przystankami drogi do Pary¿a, a ju¿ szczególnie w wa¿nych momentach swojego ¿ycia (i Ojczyzny) przychodzi³ do œwi¹tyù, by znale¿Ì tam duchowe wsparcie (przypomnijmy sobie wstrz¹sajac¹ relacjê z wiedeùskiej katedry).
Po opuszczeniu ojczyzny z pewnoœci¹ biblia by³a jego wa¿nym, duchowym oparciemi, skoro pod koniec ¿ycia wiele biblijnych cytatów wci¹¿ zna³ na pamiêÌ. Na dowód przytaczam fragment listu do Grzyma³y (rok przed swoj¹ œmierci¹):
"P. Erskine, ktĂłra bardzo religijna protestantka, poczciwa, moÂże by miĂŞ chciaÂła protestantem zrobiĂŚ — bo mi BibliĂŞ przynosi, o duszy mĂłwi — psalmy mi notuje [...] zawsze mi gada, Âże inny Âświat lepszy jak ten — a ja to umiem na pamiĂŞĂŚ i odpowiadam cytatami z Pisma Âś-go”.

[Ola83]

Na ten ostatni argument to mogĂŞ odpowiedzieĂŚ: ja teÂż znam, g³ównie NT (i Âże tak nieskromnie powiem: prawdopodobnie lepiej niÂż przeciĂŞtny polski katolik, tak na marginesie ostatnio bardzo interesuje mnie PaweÂł z Tarsu, nigdy wczeÂśniej bym nie przypuszczaÂła,  Âże ten „nudziarz” moÂże byĂŚ tak intrygujÂący), ale nazwaĂŚ siebie prawowiernÂą katoliczkÂą to nie mogĂŞ.
NiewÂątpliwie Chopin otrzymaÂł staranne wyksztaÂłcenie religijne, tak jak wielu ludzi ze swojej epoki (daleko nie trzeba szukaĂŚ), ale przypominam sobie rĂłwnieÂż opiniĂŞ bodajÂże Bohdana Zaleskiego, Âże „bardzo zaniedbany w religii”. Co do Szkotek, to Chopin stwierdzaÂł, Âże „nudne”.
Ale generalnie jest tak jak zauwaÂżasz, „moÂżemy spekulowaĂŚ dÂługo”  i chyba nikt z biorÂących udziaÂł w tej dyskusji nie roÂści sobie prawa do znajomoÂści prawdy - ja w pierwszym rzĂŞdzie - w przeciwieĂąstwie do wielu biografĂłw, ktĂłrzy lubiÂą braĂŚ tylko to, co im pasuje - moÂżemy tylko podawaĂŚ argumenty, cytaty itd.

[Niebieskooki]

Zapominamy o jednym: powo³ujemy siê na jakieœ cytaty, opinie i na ich podstawie próbujemy wyci¹gn¹Ì wnioski. Zapominamy przy tym, ¿e opinie te s¹ subiektywne, wiêc nie mo¿na do nich przywi¹zywaÌ wiêkszej wagi. To, co dla postêpowej George Sand mog³o byÌ dogmatyzmem, dla kogoœ innego bêdzie zaniedbaniem. Tak samo i teraz - dla jednych ten sam cz³owiek bêdzie fanatykiem, bo kieruje siê dekalogiem, czapkê zdejmuje przed koœcio³em, a dla kogoœ innego jego religijnoœÌ oka¿e siê niewystarczaj¹ca...

[Ola83]

S³uszna uwaga Niebieskooki (chocia¿ za tym "zasklepieniem siê w katolickich dogmatach" to ja podejrzewam co siê rzeczywiœcie kryje - bo na pewno nie spór o filioque - chocia¿ to mo¿e z mojej strony, takie d¹¿enie do u³o¿enia logicznej ca³oœci, ale myœlê, ¿e niepozbawione pewnych podstaw). I jednak s¹dzê, ¿e mo¿emy przywi¹zywaÌ wagê do s³ów osób go znaj¹cych, bo jednak te opinie mog¹ czasem siê spotkaÌ. Dla mnie jedno nie ulega w¹tpliwoœci: Chopin nie by³ praktykuj¹cy (przynajmniej w drugiej po³owie swojego ¿ycia).

[Niebieskooki]

Tyle ¿e to niepraktykowanie niczego nam nie wyjaœnia, bo nie znamy jego prawdziwych przyczyn. Równie dobrze mog³y one tkwiÌ w kryzysie wiary, w modzie, w ¿yciu w grzesznym zwi¹zku, pretensjach osobistych do Boga czy nie wiedzieÌ w czym jeszcze. Pojawia siê jeszcze jedna kwestia, bardzo subtelna. Chodzi mianowicie o niekoniecznie oczywiste w owych czasach, rozró¿nienie miêdzy wiara a religijnoœci¹, tj. miêdzy duchowoœci¹ religijn¹, a jej zewnêtrznymi przejawami, czyli np. sprawowaniu tradycyjnych form kultu itd. A te dwie p³aszczyzny niekoniecznie musz¹ siê pokrywaÌ. Pytanie wiêc: na ile pokrywa³y siê w przypadku Chopina?