Quizy o Chopinie

[Janusz1228]

CzêœÌ odpowiedzi na pytania znajdziesz w felietonie "O Szopenie, Bitelsach i polityce – czyli wakacyjne zapiski pasjonata' - z mojej strony internetowej

[Janusz1228]

KtĂłry z maestro siĂŞ pomyliÂł?
Oto poniÂżej dwa wykonania preludium c-moll op. 28 nr 20.

W pierwszym wykonaniu - Artur Rubinstein, w drugim - Blechacz.
I teraz cymesik: zwróÌcie uwagê na 12 akord, który u Runinsteina jest zagrany w dur a u Blechacza w moll.
A konkretnie chodzi tu o miejsce (akord):
Runinstein - 0:18
http://www.youtube.com/watch?v=-uTB86idcu0

Blechacz - 0:32
http://www.youtube.com/watch?v=OFry_E4sIc0

pytanie zatem: ktĂłry z wielkich pianistĂłw siĂŞ pomyliÂł?

[ewa578]

OczywiÂście Rubinstein! Ale czy na pewno siĂŞ pomyliÂł?

[Janusz1228]

Rozumiem, Ewo, Âże postanowiÂłaÂś uÂżyĂŚ formuÂłki: jestem za, a nawet przeciw... Tyle tylko, Âże nadal nie wiem, co sÂądzisz ostatecznie...

[ewa578]

Szczerze mówi¹c u Blechacza nie s³yszê b³êdu, dlatego odpowiedzia³am na pytanie postawione na pocz¹tku. B³¹d u Mistrza rzuca siê w ucho bardzo wyraŸnie.

[Janusz1228]

skoro zatem Blechacza interpretacja brzmi Ci ok - no to idÂźmy dalej...
tak tenÂże akord (0:18) gra wielki maestro Alfred Cortot

http://www.youtube.com/watch?v=yKI4p87r9Ek&feature=fvsr

a wiĂŞc identycznie, jak Rubinstein.
Pytanie powraca: kto myli: Rubinstein, czy Blechacz?

[kozioÂł]

Trudno cokolwiek powiedzieĂŚ Januszu..(chyba ostatnio cos sÂłoĂą mi nadepn¹³ na ucho  ) - to sÂą jednak dwie rĂŞce, trudne do uchwycenia niuanse..

[Janusz1228]

Trudno cokolwiek powiedzieĂŚ Januszu..(chyba ostatnio cos sÂłoĂą mi nadepn¹³ na ucho  ) - to sÂą jednak dwie rĂŞce, trudne do uchwycenia niuanse..

kozioÂłku, wymigujesz siĂŞ ! Nie uwierzĂŞ, Âże nie odrĂłzniasz akordu w dur od w mol 

[kozioÂł]

No dobra niech bêdzie, zaryzykujê...r¹bn¹³ siê "m³ody" - ten dŸwiêk mi jakoœ nie pasi, jakby z lekka odbiega³.. (ale czy na pewno, zreszt¹ przecie¿ wiesz Januszu ¿e fortepiano to nie mój konik.. )

[Janusz1228]

skoro blamujesz "mÂłodego" - to juz go wspieram Pogorelichem, ktĂłry podobnie, jak "mÂłody' teÂż gra 12 akord (tu: 0:25) w moll.

http://www.youtube.com/watch?v=CjS5TxzjY6s

WiĂŞc pytam raz jeszcze: ktĂłry z maestro sie myli 

[Janusz1228]

Beatko, Teresko, Asiu, Patryku, Bartusie, Piotrze, Kasiu ... - a Wy co w temacie sÂądzicie?

[Mozart]

To wspaniale, Âże skupiliÂśmy siĂŞ przez chwilĂŞ na analizie cudnego, choraÂłowego preludium c-moll, niewÂątpliwie inspiracji dla sÂławnego preludium cis-moll Rachmaninowa.    Ciekawy i rzeczywiÂście zauwaÂżalny szczegó³.    Akord w moll brzmi lepiej, tak teÂż zresztÂą to preludium pamiĂŞtam. Akord w dur - moim zdaniem - zbyt szybko antycypuje dur, ktĂłre pojawi siĂŞ w postaci nastĂŞpnych akordĂłw (kolejne takty). W moich domowych, chopinowskich nutach - jestem prawie pewien - wystĂŞpuje "wariant" moll (g - c - es??). 
ZwróÌcie uwagê na lapidarnoœÌ tej kompozycji. Tu ka¿dy pojedynczy akord jest niezwykle istotny! St¹d ta ma³a zmiana - to de facto naprawdê du¿a ró¿nica.

[Mozart]

Ró¿nice w wykonaniach - có¿, sprawa wymaga naszego investigation... Ró¿nice w wydaniach nut, siĂŞgajÂących czasĂłw samego Chopina? 

[Aleksias]

No wÂłaÂśnie - przede wszystkim naleÂżaÂłoby zajrzeĂŚ w nuty, inaczej nie mamy pewnoÂści, co tam zostaÂło oryginalnie zapisane. Bo nawet jeÂśli nam coÂś brzmi Âładniej, a okazuje siĂŞ, Âże autor wolaÂł inaczej, to wola mistrza powinna byĂŚ ÂświĂŞta;)
Z drugiej strony niektĂłrzy wielcy mistrzowie klawiatury uwaÂżajÂą, Âże majÂą prawo interpretowaĂŚ utwĂłr tak, jak czujÂą,
¿e bêdzie ³adniej wed³ug ich gustu. Osobiœcie nie jestem przekonana, czy interpretacje powinny siêgaÌ tak g³êboko, ale niektórym zdarza³o siê i dodawaÌ w³asne nuty. Horowitz wrêcz mówi³ "nuty nie s¹ dla mnie Bibli¹"
Znamienny fragment artykuÂłu Stefana Riegera:
"Na dwa lata przed ÂśmierciÂą zd¹¿yÂł jeszcze nagraĂŚ pierwszy w swej karierze pÂłytowej koncert Mozarta, A-dur KV 488, z orkiestrÂą La Scali pod dyrekcjÂą Carla Marii Giuliniego. DVD z sesjÂą nagraniowÂą z 1987 roku jest atrakcyjnym dodatkiem do dwupÂłytowego albumu - "The Magic of Horowitz” - jakim DEUTSCHE GRAMMOPHON uczciÂła stulecie urodzin pianisty. Kiedy Horowitz anonsuje dyrygentowi, z minÂą zdziadziaÂłego dyzia, Âże zmienia "brzydko brzmiÂący" takt w arcydziele Mozarta, na twarzy Giuliniego maluje siĂŞ niedowierzanie i Ăłw rodzaj dezaprobaty wyraÂżajÂącej bezsilnoœÌ wszelkich moralnych pryncypiĂłw wobec kaprysĂłw genialnego bÂłazna."
No i có¿ poradziÌ

[Janusz1228]

DziĂŞkujĂŞ Wam wszystkim za udziaÂł w quizie i za ciekawe wypowiedzi 
Zastanawiam siĂŞ, czy poprawianie zapisĂłw kompozytora to oznaka buty i zarozumialstawa, czy moÂże chĂŞĂŚ uwzglĂŞdnienia wartoÂści dodanej, ktĂłra w rozumieniu "korektorĂłw" wzbogaca? MyÂślĂŞ sobie tak: gdy za procederem stojÂą tytani (vide: Horowitz, o  ktĂłrym pisze Asia) sprawa nabiera posmaku artystycznej spekulacji. Gdy jest nim natomiast raczkujÂący adept (choĂŚby nasz sympatyczny Tyson z KiFC, ktĂłry dodawaÂł Chopinowi oktawy) - odczuwamy co najmniej  "moralno-estetyczne zakÂłopotanie". W obu ww. przypadkach artyÂści starali siĂŞ wedÂług wÂłasnego smaku i wizji ubogaciĂŚ i podkreÂśliĂŚ wirtuozowskie walory i zakusy. ZwróÌmy uwagĂŞ, Âże taka praktyka nie jest niczym nowym: byÂła juÂż przecieÂż na porzÂądku dziennym szczegĂłlnie w sztuce pianistycznej poczÂątka XX w. (Przypomnijmy sobie prezentowane tu w innych topicach nagrania Pachmanna, Godowskiego, a nawet Rachmaninowa).

Jednak w przypadku tego preludium c-moll - zamiana tonacji akordu, moim zdaniem, zmienia logikĂŞ caÂłego utworu, jest ingerencjÂą bardzo znaczÂącÂą, dlatego wykluczam, Âże jest ona tu kaprysem interpretacyjnym wykonawcy. W konsekwencji uwaÂżam, ze taka wolta nie mogÂła, nie miaÂła prawa mieĂŚ tu miejsca z caÂła pewnoÂściÂą!  Skoro jednak zaistniaÂła de facto - sprawa musi mieĂŚ drugie dno. Nie dopuszczam myÂśli, ze Cortot i Rubinstein (zresztÂą: i wielu innych) nie umieli rozczytaĂŚ nut. (Ze swej strony sprawdziÂłem: w moich partyturach Chopina - jest ewidentnie "moll"). ByĂŚ moÂże wiĂŞc - Pat ma racjĂŞ. Tym drugim dnem sÂą prawdopodobnie rozbieÂżnoÂści redakcyjne u wydawcĂłw, jeszcze z czasĂłw Chopina. Dlatego zerkam do informacji ÂźrĂłdÂłowych i widzĂŞ, ze pierwodruki preludiĂłw byÂły publikowane w tym samym czasie u trzech czoÂłowych europejskich EdytorĂłw, nieco póŸniej sam Chopin preludium c-moll odrĂŞcznie spisaÂł i zadedykowaÂł Szeremietiewom i Hrabiemu du Bois Bauchesne.
I tu chyba jest klucz do zagadki. Na pewno w niektĂłrych dzisiejszych (i wczorajszych) wydaniach ktĂłryÂś z redaktorĂłw popeÂłniÂł b³¹d: Âźle odczytaÂł i w miejsce znaczku bemola umieÂściÂł kasownik ( w konsekwencji z mol czyniÂąc dur). Jest to o tyle prawomocna hipoteza, ze znak bemola w moich nutach jest przy akordzie powtĂłrzony (to znaczy: jest - mimo Âże zgodnie z zasadami notacji - nie musiaÂł byĂŚ). OczywiÂście – racja moÂże byĂŚ po drugiej stronie:  skoro kompozytor rzekomo powtĂłrzyÂł bemol (choĂŚ nie musiaÂł) – to moÂże to byÂł, jednak nie bemol a kasownik? - i ktoÂś po prostu Âźle odczytaÂł? Czyli, czyÂżby Chopin jednak miaÂł w intencji akord durowy?

A zatem, podsumujĂŞ: wg mnie Âżaden z pianistĂłw siĂŞ nie myliÂł. Oni po prostu grali z ró¿nych nut (tj: wg ró¿nych redakcji). Nasza narodowa redakcja Ekiera (stosunkowo najmÂłodsza w rodzince redakcji Chopina) – ten akord traktuje w mollu, w jakieÂś innej redakcji – jest dur. I dlatego wiĂŞkszoœÌ polskich pianistĂłw gra ten akord w moll, zaÂś sporo niepolskich pianistĂłw (szczegĂłlnie starszej daty) – w dur.

I na zakoĂączenie ciekawostka: podczas koncertu pod PaÂłacem Kultury (na inauguracjĂŞ przewodnictwa Polski w Unii) Chris Botti improwizowaÂł na podstawie tegoÂż preludium. Nie mam nagrania, ale dobrze pamiĂŞtam: on takÂże potraktowaÂł ten akord jako durowy…
Tak oto improwizacja wspó³czesnego showmana i mistrza maÂłej trÂąbki - zainspirowaÂła mnie do niniejszej dyskusji :-) Dzieki Ci, maestro Botti, za zagajenie